Rząd przyjął projekt ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o prowadzeniu polityki rozwoju oraz zdecydowała o skierowaniu go do Sejmu. Wśród zmian m.in. koniec koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju oraz nowa strategia rozwoju ponadlokalnego.

W pierwszym etapie zmiany mają na celu integrację wymiaru społeczno-gospodarczego i przestrzennego w dokumentach strategicznych, przygotowywanych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym.

Koniec koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju

Na poziomie krajowym następuje odejście od długookresowej strategii rozwoju kraju i koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Jak zapewnia rząd, usunięcie koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju z systemu dokumentów strategicznych wynika z nowego, zintegrowanego podejścia.

Rolę długookresowej strategii mają w przyszłości spełniać dwa dokumenty. Pierwszy z nich to wprowadzony nowy dokument wizyjny, czyli Koncepcja Rozwoju Kraju.

Złożoność zjawisk gospodarczych, społecznych i przestrzennych, a przede wszystkim ich zmienność wymagają w pierwszej kolejności szerszego, elastycznego spojrzenia koncepcyjnego dającego możliwość przewidzenia zmian i zarządzania nimi.

– czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy

Koncepcja Rozwoju Kraju składać ma się z dokumentu ogólnego, o długim horyzoncie czasowym oraz dokumentu prezentującego wybór celów na najbliższe lata. Przedstawiać będzie warianty rozwojowe i wyzwania kraju w wymiarach społecznym, gospodarczym i przestrzennym. Opracowywana będzie na podstawie wielokryterialnych analiz. Koncepcja rozwoju kraju będzie przygotowywana przez premiera lub ministra, przyjmowana przez Radę Ministrów w drodze uchwały, a następnie informacja o jej przyjęciu będzie przekazywana do Sejmu i Senatu.

Koncepcja Rozwoju Kraju przyjęta ma zostać w terminie dwóch lat od wejścia w życie ustawy.

W projekcie ustawy czytamy:

Art. 8a. Koncepcja rozwoju kraju zawiera w szczególności:
1)     wnioski z analizy trendów rozwojowych zachodzących w kraju;
2)     wnioski z analizy trendów rozwojowych zachodzących na świecie i ich potencjalny wpływ na trendy rozwojowe w kraju;
3)     scenariusze rozwoju i wyzwania rozwojowe kraju, w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym.

Część realizacyjną wypełniać ma średniookresowa strategia rozwoju kraju, łącząca aspekty społeczne, gospodarcze i przestrzenne:

średniookresowa strategia rozwoju kraju – dokument określający podstawowe uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym i przestrzennym, na okres 10-15 lat, oraz szczegółowe działania na okres 4 lat

– brzmi projektowane brzmienie ustawowej definicji.

Średniookresowa strategia rozwoju kraju miałaby być opracowywana przez ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego i przyjmowana przez Radę Ministrów w drodze uchwały. Zamiast diagnozy strategia ma zawierać wnioski z niej.

System dokumentów strategicznych na poziomie krajowym zostać ma uzupełniony innymi politykami publicznymi.

Rezygnacja z planów zagospodarowania przestrzennego województw? W kolejnym etapie

W uzasadnieniu ustawy czytamy o rezygnacji w przyszłości z obowiązku przygotowywania planów zagospodarowania przestrzennego województw. Jak czytamy:

zmiany w tym zakresie zostaną wprowadzone w odrębnej ustawie i planuje się, że wejdą w życie po 2025 r. z uwagi na konieczność zapewnienia ciągłości planowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego.

Strategia rozwoju województwa została wyłączona z “innych strategii” i wyróżniona w oddzielnym punkcie, jako dokument strategiczny poziomu regionalnego.

Planowane jest włączenie samorządów województw w kreowanie polityki rozwoju na poziomie ponadregionalnym. To im mają być przyznane kompetencje w zakresie przygotowywania strategii ponadregionalnej. Strategia ponadregionalna będzie przyjmowana w drodze uchwały przez sejmiki województw, których dotyczy. Na wniosek województw będzie mógł ją również przyjąć również rząd.

Zmiany dotyczą też procedury uchwalania planu zagospodarowania przestrzennego województwa. W przypadku braku stanowiska organu uczestniczącego w opiniowaniu lub uzgadnianiu w określonym terminie, dokument ma zostać uznany jako uzgodniony.

Wycinek z projektu planu województwa kujawsko-pomorskiego, wyłożonego do wglądu w czerwcu tego roku. Czy plany zagospodarowania przestrzennego województw znikną przy II etapie zmian?

Rozwój ponadlokalny do strategii rozwoju gminy

Na poziomie lokalnym do strategii rozwoju gminy planowane jest dodanie strategii rozwoju ponadlokalnego. Oba dokumenty przyjmowane będą fakultatywne. Mają łączyć sferę społeczną, gospodarczą i przestrzenną. Strategia rozwoju ponadlokalnego ma być odpowiedzią na potrzebę wspólnego planowania rozwoju w obrębie kilku gmin powiązanych ze sobą funkcjonalnie. Ma to pomóc w pozyskiwaniu funduszy unijnych i wdrażaniu projektów.

Jeśli gmina przyjmie któryś z dokumentów, jego zapisy będą musiały być uwzględnione w pracach nad studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

Wprowadzenie strategii rozwoju regionalnego skutkować ma rezygnacją z wymogu przygotowywania ramowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego. Dokument przygotowywany jest obecnie dla metropolii śląsko-zagłębiowskiej na podstawie ustawy z 2017 roku. Nie został jednak jeszcze uchwalony.

Obszary strategicznej interwencji

Projekt przewiduje uporządkowanie pojęć odnoszących się do obszarów: funkcjonalnych, problemowych i strategicznej interwencji. W systemie pozostają obszary strategicznej interwencji, z nową i uporządkowaną definicją.  Obszar strategicznej interwencji będzie mógł zostać wyznaczany nie tylko w dokumentach strategicznych na poziomie krajowym, ale także regionalnym, ponadlokalnym i lokalnym.

Definicja obszaru funkcjonalnego zostaje przeniesiona z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

6a) obszar funkcjonalny – obszar, na którym występuje względnie wyodrębniający się, intensywny i otwarty system powiązań społecznych, gospodarczych lub przyrodniczych, uwarunkowanych cechami środowiska geograficznego (przyrodniczego i antropogenicznego); szczególnym typem obszaru funkcjonalnego jest miejski obszar funkcjonalny;

6b) obszar strategicznej interwencji – określony w strategii rozwoju obszar o zidentyfikowanych lub potencjalnych powiązaniach funkcjonalnych lub o szczególnych warunkach społecznych, gospodarczych lub przestrzennych, decydujących o występowaniu barier rozwoju lub trwałych, możliwych do aktywowania, potencjałów rozwojowych, do którego jest kierowana interwencja publiczna łącząca inwestycje, w szczególności gospodarcze, infrastrukturalne lub w zasoby ludzkie, finansowane z różnych źródeł, lub rozwiązania regulacyjne.

W przyjętej przez rząd nowelizacji dodano także mechanizmy uzgadniania działań rozwojowych pomiędzy samorządami: kontrakt programowy, kontrakt sektorowy i porozumienie terytorialne, które będą mogły być zawierane pomiędzy rządem, a samorządami.

Zmiany na stronie RCL

To pierwszy etap nowelizacji, kolejny ma być przeprowadzony za kilka lat. Ustawa zmieni m.in. ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o samorządzie gminnym, prawo energetyczne, Prawo ochrony środowiska czy ustawę o ochronie przyrody.

Ze szczegółami zapoznać można się na stronach Rządowego Centrum Legislacji lub klikając tutaj (dokument w formacie .docx)