W styczniu w Dzienniku Ustaw opublikowana została ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa. Część przepisów weszła w życiu już na początku roku, część w II połowie stycznia. Kolejne zmiany zaplanowane są stopniowo – czego możemy oczekiwać?

Ustawa o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa, nazwana pakietem mieszkaniowym, jest odpowiedzią rządu na potrzeby mieszkaniowe polskiego społeczeństwa. W założeniu ma wesprzeć społeczne oraz komunalne budownictwo, usprawnić prawo budowlane i odciążyć określone grupy w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych.

Pakiet mieszkaniowy to szereg rozwiązań dla poprawy sytuacji mieszkaniowej w Polsce i jedno z najważniejszych zadań stojących przed rządem Zjednoczonej Prawicy, przed MRPiT i przede mną osobiście: zapewnienie Polakom godnego mieszkania w dobrych warunkach.

– skomentował ustawę wicepremier Jarosław Gowin.

Ułatwienia w procesie budowlanym

Zmiany w prawie budowlanym nie zostaną wprowadzone równocześnie. Podzielono je na 3 okresy:

• od dnia wejścia ustawy,
• 30 dni po wejściu ustawy
• od dnia 1 lipca 2021.

Pierwszy okres obejmuje zmiany przede wszystkim dotyczące definicji obiektów liniowych, terminach budowy masztów antenowych i zastosowania przepisów budowlanych podczas stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu klęski żywiołowej. Redefinicji poddane zostały przepisy dot. wznawiania robót budowlanych oraz ustanawiania kierownika budowy. Reszta wprowadzanych zmian jest raczej kosmetyczna.

Możliwość składania wniosków elektronicznie wprowadzamy etapami. Od lutego br. można w ten sposób złożyć 13 formularzy. Kolejne formularze, w tym wniosek o pozwolenie na budowę wraz z projektem budowlanym, będzie można złożyć elektronicznie od lipca 2021 r. – min. @KorneckaAnna pic.twitter.com/rT8fTY9Iek

— Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii (@MRPiT_GOV_PL) March 1, 2021

Drugi i trzeci obejmuje najpoważniejsze zmiany, czyli pozwolenia, uzgodnienia i opinie, m.in. warunki zgłoszenia budowy lub wykonywania innych robót budowlanych. Przekształceniom uległy przepisy dot. prac rozbiórkowych czy przechowywaniu informacji przez inwestora. Formularze wniosków o pozwolenia na budowę i wznowienia robót budowlanych będą udostępniane w BIP. Natomiast wnioski i zgłoszenia będą mogły być składane przez rządową aplikację e-budownictwo.gunb.gov.pl.

Pomoc lokatorom

Jedną z najważniejszych zmian wartych odnotowania jest przede wszystkim umieszczenie Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych w ramach prawnych. Przekształcono również stawki procentowe dotyczące średniego poziomu dochodów w  ustawie o finansowym wsparciu tworzenia lokali mieszkalnych na wynajem, mieszkań chronionych, noclegowni, schronisk dla bezdomnych, ogrzewalni i tymczasowych pomieszczeń. Zmieniono również warunki przyznawania dodatków mieszkaniowych – nawet do 1500 zł miesięcznie dla najemców pokrzywdzonych przez pandemię.

Do tzw. ustawy Covidowej dodano punkt o opłatach dotyczących użytkowania wieczystego, zmianie zasad dotyczących przyznawania dodatku mieszkaniowego i środków na dopłaty do czynszu.

Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii tak przedstawia główne środki pomocy lokatorom zastosowane w ustawie:

Zmiany w budownictwie społecznym, czynszowym oraz komunalnym

• wyższe granty z Funduszu Dopłat w BGK dla gmin na budowę mieszkań społecznych (z 20% kosztów inwestycji do nawet 35%); wprowadzenie zasady finansowania wkładu gminy, a nie refinansowania;
• zwiększenie wsparcia dla gmin na budowę mieszkań komunalnych (na pokrycie do 80% kosztów nowych inwestycji);
• wyższe granty na remonty zasobu budynków komunalnych, które ze względu na stan techniczny nie są użytkowane (pustostany); uproszczona procedura ubiegania się o środki;
• uelastycznienie zasad dotyczących czynszu w przypadku inwestowania przez TBS w OZE, termomodernizację lub w poprawę dostępności dla seniorów i osób niepełnosprawnych;
• premie remontowe na budynki TBS starsze niż 20 lat (obecnie ogólna zasada pozwala uzyskać ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów premię na remont budynku wybudowanego przed 1961 r.);
• wakacje czynszowe dla lokatorów w SIM/TBS-ach (nawet 20% niższy czynsz) po spłacie kredytu przez spółkę;
• w przypadku budowy mieszkań społecznych z wyższą partycypacją lokatora w kosztach budowy, będzie możliwość zmiany umowy najmu na umowę najmu z dojściem do własności;
• dopłaty do czynszu w programie „Mieszkanie na start” także dla osób bez zdolności czynszowej (opcja dla „stających na nogi” – dopłaty do czynszu również dla lokatorów mieszkań wynajmowanych od inwestora przez gminę i podnajmowanych lokatorowi – obecnie mogą je otrzymywać tylko bezpośredni najemcy posiadający zdolność czynszową);
• finansowanie tworzenia powierzchni wspólnych dla seniorów w budynkach komunalnych.

Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa:

• dodatkowa pula środków w wysokości 1,5 mld zł;
• dla gmin, które chciałyby wesprzeć budownictwo społeczne, ale ich budżety ucierpiały w wyniku pandemii COVID-19;
• wysokość wsparcia wyniesie 10% planowanej inwestycji mieszkaniowej istniejącego TBS/SIM lub w przypadku nowego SIM – 3 mln zł;
• wnioski będą przyjmowane przez KZN i rozpatrywane w terminie 60 dni;
• obowiązywać będzie uproszczona procedura.

Pomoc kierowana bezpośrednio do lokatorów:

• nowe dopłaty do czynszu wliczane do dodatków mieszkaniowych – wyższe dodatki mieszkaniowe dla najemców dotkniętych skutkami epidemii COVID-19 (do 1 500 zł miesięcznie przez pół roku, na pokrycie do 75% czynszu);
• systemowo lepsza procedura dla wnioskujących o dodatek mieszkaniowy.

Zmiany w Krajowym Zasobie Nieruchomości:

• wykorzystanie potencjału KZN dla rozwoju społecznego budownictwa czynszowego. KZN będzie mógł wnosić grunty do TBS/SIM;
• W ramach KZN zostanie utworzony Fundusz Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej KZN. Będzie on zasilany środkami z gospodarowania nieruchomościami KZN;
• Środki z Funduszu będą przeznaczone na tworzenie przez KZN społecznych inicjatyw mieszkaniowych (SIM) lub obejmowanie w nich udziałów. KZN będzie mógł też tworzyć i przystępować do już istniejących SIM lub towarzystw budownictwa społecznego (TBS).

Dokładniej o projektowanych zmianach pisaliśmy w trakcie prac nad ustawą.

Ustawy zmieniane w czasie według art. 51

Poniżej wykaz ustaw, które ulegną przekształceniu w danych okresach.

Od dnia wejścia ustawy:

• ustawa o prawie budowlanym z dnia 7 lipca 1994
• ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych
• ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego
  ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości
• ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

Po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia:

• ustawa o prawie budowlanym z dnia 7 lipca 1994

Po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia:

• ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali mieszkalnych na wynajem, mieszkań chronionych, noclegowni, schronisk dla bezdomnych, ogrzewalni i tymczasowych pomieszczeń

Wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2021 r.:

• ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane
• ustawa z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego
• ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych
• ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego
• ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali mieszkalnych na wynajem, mieszkań chronionych, noclegowni, schronisk dla bezdomnych, ogrzewalni i tymczasowych pomieszczeń

Wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.:

• ustawa z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego

Wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.:

• ustawa z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych

Jak widać ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa, potocznie zwana Pakietem Mieszkaniowym niesie potężne zmiany. Wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii Jarosław Gowin zapewnia jednak, że to nie koniec zmian dotyczących zwiększenia dostępności rynku mieszkaniowego.

Pełen tekst ustawy dostępny pod tym linkiem oraz poniżej:

ustawa