Warszawa: Plac Defilad może trafić do rejestru zabytków
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków wszczął postępowanie administracyjne w sprawie wpisania do rejestru zabytków nieruchomych terenu wokół Pałacu Kultury i Nauki. Czy Plac Defilad zostanie zabytkiem?
Postępowanie w sprawie obszaru ograniczonego ulicami Emilii Plater, Świętokrzyską, Marszałkowską i Alejami Jerozolimskimi rozpoczęto 1 września. Postępowaniem objęte zostały tam zachowane elementy kompozycji i zagospodarowania terenu, powstałe w latach 1951-1955 takie jak: platforma wokół Pałacu Kultury i Nauki wraz ze zjazdami, schodami i murkami oraz czterema fontannami i kandelabrowymi latarniami, założenie przestrzenne Placu Defilad wraz z trybuną, dwoma obeliskami i pozostałościami kamiennej mozaiki wykonanej z kostek granitowych, bazaltowych, kwarcytowych i porfirowych, Park Świętokrzyski oraz skwer położony wzdłuż Alej Jerozolimskich z trzema fontannami, dwoma zegarami słonecznymi (alematyczny i lemniskatowy), granitowym drogowskazem, murkami oraz betonowymi latarniami. Chronione mają być pozostałości kamienno-betonowej posadzki, w szczególności napisy na chodnikach: „TU BYŁA ULICA PAŃSKA”, „TU BYŁA ULICA ŚLISKA”, „TU BYŁA ULICA CHMIELNA” oraz „TU BYŁO SKRZYŻOWANIE ULIC CHMIELNEJ I WIELKIEJ”. Wpis obejmuje również obszar naziemny dworca kolejowego Warszawa Śródmieście, zaprojektowanego przez Arseniusza Romanowicza.
Konserwator mówi o braku spójnej koncepcji, choć istnieje plan miejscowy
Sam Pałac Kultury i Nauki wpisany został do rejestru zabytków w 2007 roku. Teraz, po 9 latach, nowa mazowiecka konserwator zdecydowała się na rozpoczęcie procedury wpisu całego placu Defilad. W rozmowie z warszawską „Gazetą Stołeczną” Barbara Jezierska przekonuje, że przestrzeń nie zostanie „zakonserwowana”. Wpis ma „zmienić podejście” do zagospodarowania Placu. Jezierska jednocześnie krytykuje władze Warszawy za brak spójnej koncepcji zagospodarowania Placu Defilad.
Wbrew tej wypowiedzi koncepcja taka istnieje, a jest nią miejscowy plan zagospodarowania terenu. Został on uchwalony w listopadzie 2010 roku. Plan ten dopuszcza budowę wysokich budynków od strony zachodniej Pałacu Kultury i Nauki, realizację placu miejskiego z budynkami kultury i rozrywki po stronie wschodniej. Część południowa, od strony Alei Jerozolimskich, zagospodarowana miała zostać zabudową kwartałową, dostosowaną do zabudowy południowej części Śródmieścia. Plan zezwala na likwidację pawilonów wejściowych dworca Warszawa Śródmieście oraz trybuny placu Defilad. Plan umożliwia także przeniesienie części istniejących elementów przestrzennych. Warto zwrócić uwagę, że od wielu lat na Placu Defilad nie dokonano jednak żadnej inwestycji.
Kolejnych kilka lat?
Prawdopodobnie wpis do rejestru zabytków utrudniłby zrealizowanie jego zapisów. Z pewnością przesunąłby w czasie nowe zagospodarowanie obszaru. Konieczne byłoby zrealizowanie nowego planu zagospodarowania przestrzennego, a to mogłoby potrwać kolejnych kilka lat. Uchwalenie nowego, bardziej restrykcyjnego planu, może wiązać się też ze skutkami finansowymi dla stolicy.
Obecnie Warszawa planuje przeprowadzenie dodatkowych konsultacji społecznych o zagospodarowaniu placu. W najbliższych dniach wydane ma zostać pozwolenie na budowę gmachu Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Projekty tego budynku oraz teatru TR Warszawa przedstawione zostały rok temu – opisaliśmy je w artykule.
Jaka będzie przyszłość tych projektów? O pracach miasta i konserwator zabytków będziemy informować na bieżąco.