X Dzien Urbanisty za nami

W piątek 10 lutego odbyła się kolejna edycja konferencji z cyklu Dnia Urbanisty w ramach Poznańskich Targów Budma 2017. Tegoroczne spotkanie, nad którym patronat medialny objął również portal URBNEWS, przebiegało pod hasłem “Rewitalizacja – wyzwania i dylematy”.

Wydarzenie przyciągnęło wielu specjalistów związanych zawodowo lub naukowo z tematem rewitalizacji, a także niemałą liczbę studentów uczelni wyższych z całego kraju. Jak wyglądał przebieg konferencji i na co prelegenci zwracali szczególną uwagę?

Po uroczystym rozpoczęciu wydarzenia odbywającego się w jednym z pawilonów zespołu Międzynarodowych Targów Poznańskich, jeszcze przed rozpoczęciem pierwszej sesji prelekcji, nastąpiło ogłoszenie wyników konkursów “Moja Wielkopolska” oraz “Najlepiej zagospodarowana przestrzeń publiczna w Wielkopolsce”. Laureatem XXVI edycji konkursu “Moja Wielkopolska” został absolwent poznańskiego ASP – Maciej Szelejak ze swoją nietuzinkową koncepcją zagospodarowania terenu, ostatniej już w gminie Kleczewo, odkrywki węgla brunatnego “Jóźwin II B”. Autor pracy proponuje wprowadzenie innowacyjnej funkcji, a mianowicie produkcji alg oraz przetwarzania ich na ekologiczną energię w projektowanej biogazowni, w połączeniu z  kompleksem turystyczno-warsztatowym. W VI edycji konkursu na najlepszą przestrzeń Wielkopolski wyróżnienie otrzymało miasto Kórnik za przeprowadzenie II etapu budowy promenady nad Jeziorem Kórnickim oraz gmina Ryczywole za sukces zagospodarowania Placu 1 Maja.

I sesję konferencji rozpoczęło wystąpienie Zastępcy Prezydenta Miasta Poznania, Mariusza Wiśniewskiego, który w telegraficznym skrócie przedstawił osiągnięcia 12-letnich działań rewitalizacji miasta. Przybliżył on słuchaczom plany władz Poznania w tej sferze na kolejne lata. Wśród nich oczywiście wymienione zostało uchwalenie najnowszego Gminnego Projektu Rewitalizacji, które planowane jest na jesień tego roku. Oprócz tego, jak się dowiadujemy, miasto planuje przebudowę ulicy św. Marcin, rewaloryzację Placu Kolegiackiego oraz Rynku Łazarskiego, zagospodarowanie płyty Starego Rynku wraz ze stworzeniem w jego obrębie tzw. pasażu kultury, adaptację i ożywienie sezonowo animowanej już przestrzeni dawnej zajezdni tramwajowej na Madalinie oraz kontynuację prac nad budową popularnego ciągu pieszo-rowerowego wzdłuż Warty tzw. Wartostrady.

Kolejna prelegentka – Ewa Boryczka – przybliżyła publiczności wpływ nowych uwarunkowań prawnych na praktykę w dziedzinie rewitalizacji, krytycznym okiem oceniając dotychczasowe poczynania polskich samorządów lokalnych na tym polu. Przedstawicielka Uniwersytetu Łódzkiego wymienia aspekt monitoringu i ewaluacji działań rewitalizacyjnych oraz wykorzystywanie partycypacji społecznej jako najbardziej kulejące składowe przeprowadzanych programów rewitalizacji w naszym kraju.

Na zakończenie tego bloku konferencji Przemysław Ciesiółka nakreślił zasady delimitacji obszarów zdegradowanych oraz obszarów rewitalizacji, porównując ich brzmienie przed wprowadzeniem ustawy o rewitalizacji oraz po jej uchwaleniu w roku 2015, podając przykłady podejścia do tej kwestii w wybranych miastach w kraju.

Łukasz Pancewicz z Politechniki Gdańskiej, przytaczając sukces rewitalizacji historycznego centrum Lipska, rozpoczął swój wykład dotyczący istniejących zagrożeń dla efektywności prowadzonych działań rewitalizacji oraz czynników stanowiące o ich sukcesie. Skupiając się na kluczowej roli jednostki samorządu lokalnego, podkreśla on konieczność wypracowania wspólnego języka między różnymi interesariuszami procesu oraz wewnętrzną koordynację zadań w ramach samego podmiotu odpowiedzialnego za plan rewitalizacji. Oprócz tego zaznacza istotność pełnej mobilizacji lokalnych zasobów ludzkich np. poprzez nadzór prac przez koordynatora ds. rewitalizacji jak to stało się w Warszawie lub powołanie specjalizującego się w zadaniach rewitalizacji zespołu ekspertów, tak miało to miejsce we Wrocławiu. Poza tym słuchacze zostali wyczuleni na wagę spójnej i holistycznej strategii rewitalizacji dla całego miasta by uniknąć rozproszeniu działań akupunkturowych. Należy również kłaść nacisk na potrzebę postrzegania rewitalizacji nie jako kolejnego projektu unijnego, lecz kompleksowej zmiany sposobu zarządzania gminą oraz na rozważne prowadzenie outsource’ingu i kontrolowanie działań doradczych firm zewnętrznych.

Po tej potężnej dawce wiedzy w pigułce nieco z innej perspektywy na kwestię rewitalizacji spojrzał Marcin Gawroński – przedstawiciel firmy Sweco Consulting. Prelegent wtajemniczył słuchaczy w świat certyfikacji budynków i zastanowił się czy ten mechanizm, mający na celu kreowanie kierunków rozwoju architektury i podnoszenie standardów, może korzystnie wpłynąć na proces rewitalizacji.

Kolejne dwa wystąpienia uzupełniając się, przybliżyły kwestię partycypacji społecznej. Jarosław Ogrodowski z łódzkiego Instytutu Rozwoju Miast z dozą humoru przedstawił obecne podejście do sprawy angażowania społeczności lokalnej w proces rewitalizacji. Przechodząc przez całą drabinę partycypacji społecznej zaznaczył, że nie są to tylko konsultacje społeczne, często traktowane przez urzędników jako „zło konieczne”, ale realne zbliżenie się do mieszkańców dzielnic, przykładowo poprzez wizyty na podwórkach czy panele obywatelskie z ich udziałem. Uzupełnieniem dla tej prezentacji było wystąpienie Agnieszki Jureckiej z Laboratorium Innowacji Społecznych, która opowiedziała zebranym o dobrej praktyce prowadzonej w Gdyni. Liczne przykłady oddolnych działań społecznych (spacery badawcze, mapy sentymentalne, spotkania dot. BO, festyny sąsiedzkie, streetworking, panele społeczne itd.) przeprowadzonych przez instytut świadczą o przykładnym podejściu instytucji do kwestii partycypacji społecznej. Działaczka mówiła także o kwestii poruszonej wcześniej w wystąpieniu Łukasza Pancewicza – czyli prowadzonych przez nich działaniach integrujących projektantów i pozostałych uczestników procesu poprzez np. wewnętrzne warsztaty w urzędzie dla pracowników Laboratorium oraz między innymi Zarządu Dróg i Zieleni, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej czy władz lokalnych szkół.

Prezentacją zamykającą konferencję było wystąpienie Pawła Wojdylaka, który opowiedział o doświadczeniach rewitalizacyjnych we Wrocławiu. Działanie spółki „Wrocławska Rewitalizacja”  powołanej przez władze miasta można porównać do sprawnie działającego  NGO, jednak operującego na budżecie publicznym. Efekty ich działań są kolejnym pozytywnym przykładem działań rewitalizacyjnych w naszym kraju, co można zauważyć na przykładzie rewitalizacji Nadodrza czy Przedmieścia Oławskiego.

Konferencja, mimo iż trwała tylko jeden dzień, była istnym zastrzykiem wiedzy dla jej uczestników. Trzeba przyznać, że prelegenci i tematy ich wystąpień zostali świetnie dobrani. Prezentacje uzupełniały się, wspólnie nakreślając w kompleksowy sposób wieloaspektowy obraz procesu rewitalizacji i były bogate zarówno w wiedzę teoretyczną jak i przykłady praktyczne. Liczymy na coraz więcej udanych przykładów rewitalizacji w Polsce za sprawą efektywnej wymiany wiedzy oraz rzetelnemu podejściu do tego złożonego przedsięwzięcia.