Polska ma już ponad tysiąc miast

Wraz z początkiem 2024 roku na mapie Polski pojawiły się aż 34 nowe miasta.

Według rozporządzenia w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy, przyjętego jeszcze przez poprzednią Radę Ministrów, w Polsce pojawią się nowe miasta, a wybrane gminy zmienią granice lub…. nazwy.

W efekcie, od 1 stycznia w Polsce mamy już 1013 miast.

Nowe miasta w 10 województwach

Najwięcej nowych debiutów odnotowaliśmy w województwie mazowieckim – aż 11. Podobnie jak w poprzednich latach wiele zmian są przywróceniem praw miejskich, utraconych w II połowie XIX wieku w wyniku represji carskich po powstaniu styczniowym. Wyjątkiem są Gąsawa, Mieścisko i Bircza (prawa miejskie do 1934 roku), Brody (do 1945 roku), Strzeleczki (w XVIII wieku), Jawornik Polski (do 1896 r.), Odrzywół (do 1867 r.) oraz Dobre (prawa miejskie do 1852 r.).

Wśród miast które uzyskały prawa miejskie, do największych należą Piszczac w województwie lubelskim z około 2800 mieszkańcami i wielkopolskie Mieścisko (około 2400 mieszkańców). Na przeciwnym biegunie są liczące poniżej 800 mieszkańców Ciepielów (740) i Gielniów (780).

Pełna lista nowych miast poniżej:

• Województwo kujawsko-pomorskie:
  • Bobrowniki – w gminie Bobrowniki, w powiecie lipnowskim;
  • Kikół – w gminie Kikół, w powiecie lipnowskim;
  • Gąsawa – w gminie Gąsawa, w powiecie żnińskim;
• Województwo lubelskie:
  • Piszczac – w gminie Piszczac, w powiecie bialskim;
  • Turobin – w gminie Turobin, w powiecie biłgorajskim;
  • Czemierniki – w gminie Czemierniki, w powiecie radzyńskim;
• Województwo lubuskie
  • Brody – w gminie Brody, w powiecie żarskim;
• Województwo łódzkie
  • Grabów – w gminie Grabów, w powiecie łęczyckim;
  • Kiernozia – w gminie Kiernozia, w powiecie łowickim;
  • Białaczów – w gminie Białaczów, w powiecie opoczyńskim;
  • Żarnów – w gminie Żarnów, w powiecie opoczyńskim;
  • Inowłódz – w gminie Inowłódz, w powiecie tomaszowskim;
  • Osjaków – w gminie Osjaków, w powiecie wieluńskim;
  • Bolesławiec – w gminie Bolesławiec, w powiecie wieruszowskim;
  • Parzęczew – w gminie Parzęczew, w powiecie zgierskim, w województwie łódzkim;
• Województwo mazowieckie
  • Maciejowice – w gminie Maciejowice, w powiecie garwolińskim;
  • Głowaczów – w gminie Głowaczów, w powiecie kozienickim;
  • Magnuszew – w gminie Magnuszew, w powiecie kozienickim;
  • Ciepielów – w gminie Ciepielów, w powiecie lipskim;
  • Sienno – w gminie Sienno, w powiecie lipskim;
  • Dobre – w gminie Dobre, w powiecie mińskim;
  • Siennica – w gminie Siennica, w powiecie mińskim;
  • Osieck – w gminie Osieck, w powiecie otwockim;
  • Gielniów – w gminie Gielniów, w powiecie przysuskim;
  • Odrzywół – w gminie Odrzywół, w powiecie przysuskim;
  • Przytyk – w gminie Przytyk, w powiecie radomskim;
• Województwo opolskie
  • Strzeleczki – w gminie Strzeleczki, w powiecie krapkowickim;
• Województwo podkarpackie
  • Bircza – w gminie Bircza, w powiecie przemyskim;
  • Jawornik Polski – w gminie Jawornik Polski, w powiecie przeworskim;
• Województwo śląskie
  • Przyrów – w gminie Przyrów, w powiecie częstochowskim;
• Województwo świętokrzyskie
  • Gowarczów – w gminie Gowarczów, w powiecie koneckim;
  • Bogoria – w gminie Bogoria, w powiecie staszowskim;
• Województwo wielkopolskie
  • Rychtal – w gminie Rychtal, w powiecie kępińskim;
  • Mieścisko – w gminie Mieścisko, w powiecie wągrowieckim.

Powiększyć maja się granice Międzyrzecza w województwie lubuskim i Książa Wielkopolskiego (oba o ok. 370 ha), Bodzanowa (o ok. 10 ha), Lubienia Kujawskiego i Cedyni (oba o ok. 4 ha), Nowe Miasteczko w województwie lubuskim powiększyło się o 19 ha.

Zmniejsza się za to powierzchnia Zielonej Góry. Miasto zmniejszy się o około 290 hektarów, głównie na rzecz gminy Otyń. Zmiana wynika z potrzeb transportowych tej gminy. Miasta Żory oraz Rydułtowy “oddały” prawie 3 hektary swoich terenów Rybnikowi. Tu zmiana również ma na celu uregulowanie spraw związanych z zarządzaniem i administrowaniem drogami.

Rada Ministrów nie zgodziła się zaś na powiększenie granic Kołobrzegu. Miasto chciało powiększyć się o ponad 120 hektarów, by w swoje tereny włączyć m.in. oczyszczalnię ścieków. Jednocześnie blisko pół miliona złotych rocznego dochodu z tej działalności miałaby stracić gmina otarczająca miasto. W konsultacjach prawie wszyscy mieszkańcy miasta byli za jego powiększeniem, a gminy za zachowaniem obecnego statusu.

Nowa gmina “z tarczą” – Redzikowo

Nazwę zmieniła gmina Słupsk. Od 1 stycznia występuje pod nazwą Gmina Redzikowo. Jak wskazują władze gminy, nie ma potrzeby wymiany dokumentów, dokonywania zmian w rejestrach czy innych dokumentach urzędowych. Zmienia się adres strony internetowej gminy oraz adresy mailowe do urzędu i ich pracowników, a formularze urzędowe, które obowiązywały dotychczas będą sukcesywnie wymieniane. Przez okres 3 miesięcy, będą obowiązywać oba wzory formularzy. Zmiany poprzedzono konsultacjami społecznymi – ponad 77 procent uczestników z nich chciała zmiany nazwy.

Rada Ministrów nie zgodziła się na nadanie praw Kobylnicy pod Słupskiem mimo poparcia mieszkańców. Kobylnica stanowi bowiem zaplecze usługowe i handlowe Słupska.

Gorzów. Nad Wartą, ale czy “Wielkopolski”?

Większa zmiana czekac może nas w najbliższych latach. Część mieszkańców wystąpiła z wnioskiem o zmianę nazwy Gorzowa Wielkopolskiego. W tym miesiącu rozpoczyna się kampania „Wybieram Gorzów”, a od 6 maja do 2 sierpnia odbyć mają się konsultacje społeczne. Nazwa została nadana po II wojnie światowej, w marcu 1946 roku. Wówczas Komisja Ustalania Nazw Miejscowości podjęła decyzję o urzędowym brzmieniu nazwy znanej do dziś, mimo że miasto nie było silnie związane z Wielkopolską. Początkowo używano również określenia Gorzów nad Wartą, która odnosiła się do niemieckiej nazwy Landsberg an der Warthe.

Podobną zmianę wprowadził również Stargard, który w 2016 roku odrzucił przymiotnik “Szczeciński” z nazwy.

Rada Miejska w Miliczu wnosiła o nadanie miejscowości Sułów statusu miasta. Jednak nie może wystąpić sytuacji, gdzie w gminie miejsko-wiejskiej mamy dwie miejscowości z prawami miejskimi – powstałaby sytuacja funkcjonowania dwóch miast posiadających wspólne władze.

92 nowe miejscowości oraz uporządkowanie nazw i rodzajów

Tuż przed końcem roku w Dzienniku ustaw pojawiła się również treść Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 grudnia 2023 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw i rodzajów niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych. Projekt obejmuje zmiany nazw lub rodzajów miejscowości, a także wydziela 92 nowych miejscowości. Łącznie zmiany dotyczą 1160 przypadków. Większość z nowych miejscowości znaduje się na terenie województwa małopolskiego i stanowi wydzielenie cześci istniejących już wsi.

Zmianą jest również zmiana siedziba gminy Godziszów – z Godziszowa na Godziszów Trzeci. Jest to zmiana porządkowa. Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych działająca przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji warunkowo pozytywnie zaopiniowała zniesienie nazwy wsi Godziszów oraz utworzenie samodzielnych wsi: Godziszów Pierwszy, Godziszów Drugi, Godziszów Trzeci. W rzeczywistości siedziba władz gminy Godziszów znajduje się w Godziszowie Trzecim i pod takim adresem obecnie funkcjonuje.