Sylwetki osób związanych z GP i Urbanistyką: Daniel Burnham
Daniel Hudson Burnham (żyjący w latach 1846-1912) – Amerykanin, architekt oraz urbanista. Urodził się w Henderson, w stanie Nowy Jork, skąd w wieku 9 lat jego rodzina wyemigrowała do Chicago. Burnham nie ukończył żadnej uczelni wyższej (chociaż próbował dostać się do Harvardu i Yale), jednakże nie przeszkodziło mu to w zrobieniu wspaniałej kariery. Kariery, która była silnie związana z innym amerykańskim architektem – Johnem Wellbornem Rootem. W latach 70. XIX w. obaj pracowali jako rysownicy w biurze architektonicznym. Tak nawiązała się ich znajomość, której efektem była, założona w 1875 roku, firma “Burnham and Root”.
Złote lata firmy
Architekci znacząco wpłynęli na sylwetę Chicago. W 1882 roku powstała 10-kondygnacyjna budowla – Montauk Block. Był to pierwszy budynek uznawany za drapacz chmur i całkowicie zmienił on sposób
patrzenia na budynki komercyjne. Można pokusić się o stwierdzenie, iż to własnie Montauk rozpoczął trwającą do dziś rywalizację o miano najwyższej budowli na świecie. Inne dzieła archiktektów to m.in. Rookery (1886) oraz Monadnock (1891). Projektowanie wspaniałych budowli to nie była jedyna rzecz jaką zajmował się duet Amerykanów. Byli oni również silnie zaangażowani w chicagowską Światową Wystawę z okazji czterystolecia odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Było to wydarzenie międzynarodowe. Na blisko 2,4 km ² obszaru powstało blisko 200 tymczasowych budowli, w których prezentowano twórczość oraz kulturę z 46 krajów. O ogromnej skali przedsięwzięcia niech świadczy fakt, iż w ciągu 6 miesięcy wystawę odwiedziło blisko 27 milionów osób. Warto wspomnieć również o polskim akcencie w postaci dzieł m.in. Jana Matejki. Niespodziewanie w trakcie przygotowań do wystawy, w 1891 r. na zapalenie płuc zmarł Root. Burnham, po śmierci współpracownika, sam musiał dopilnować wybudowania blisko pozostałych 150 obiektów i temu zadaniu sprostał.
Plan Chicago 1909
Początek XX w. to czas industrializacji, błyskawicznego rozrostu miast. Ten etap nie ominął również Chicago. Stąd miasto potrzebowało planu, a komu powierzyć jego wykonanie jak nie osobie, która wprowadziła do krajobrazu miasta nowy rodzaj budowli i podołała takim wyzwaniom jak ogromna wystawa? Daniel Burnham uważał, iż miasto jest idealne wtedy, gdy łączy w sobie wydajność oraz piękno. Był to człowiek patrzący na problem zawsze w szerszej perspektywie. Nic więc dziwnego, iż jego plan został sporządzony w promieniu 120 km od centrum Chicago. Amerykanin podczas tworzenia dokumentu postawił sobie sześć wytycznych:
- ochrona brzegu jeziora Michigan dla mieszkańców – jezioro jest własnością ludzi i powinno być dla nich udostępnione. Burnham apelował o utworzenie strefy parkowej wzdłuż linii brzegowej, która jest zauważalna do dziś;
- rozwój systemu autostrad, w tym obwodnicy Chicago;
- poprawa systemu przewozów kolejowych, zarówno towarowych, jak i pasażerskich;
- powtarzalna, ortogonalna siatka ulic oraz ich poszerzenie;
- ochrona terenów zielonych okalających miasto;
- utworzenie centrum rządowego oraz instytucji związanych z kulturą.
Chociaż plan spotkał się z szeroką krytyką dotyczącą m.in.: zbyt małej skali planu, nieuwzględnienia przez Burnhama takich aspektów jak: mieszkalnictwo czy lokalne przestrzenie publiczne, to wiele rozwiązań zaproponowanych przez amerykańskiego urbanistę zostało wdrożonych, w tym: rozwój sieci parków oraz siatka dróg i autostrad. A na poparcie moich słów poniżej załączam mapę Chicago:
