AKTUALNOŚCI

Społeczna cześć pakietu mieszkaniowego w Sejmie

Rządowy Fundusz Rozwoju Mieszkalnictwa z 1,5 mld wsparciem. Zwiększenie dostępności mieszkań na wynajem dla osób o niskich dochodach, dopłaty do czynszów dla podnajemców, wakacje czynszowe w TBS. A przy okazji – cyfryzacja procesów budowlanych i korekty ustawy o prowadzeniu polityki rozwoju związane ze Studiami metropolitalnymi. Między innymi to znajduje się w procedowanym w parlamencie projekcie ustawy.

W ubiegłym tygodniu, na 17 posiedzeniu Sejmu, odbyło się I czytanie ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa, której jednym z głównych celów jest poprawa dostępności mieszkań poprzez pobudzenie nowych inwestycji mieszkaniowych na rynku mieszkań budowanych z przeznaczeniem na wynajem. Ustawę skierowano do Komisji Infrastruktury oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej. Poniżej przedstawimy główne założenia ustawy.

Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe (SIM)

Zmiana polega na zastąpieniu w polskiej legislacji dotychczasowej nazwy „towarzystwa budownictwa społecznego” bardziej oddającym charakter tych podmiotów określeniem „społeczna inicjatywa mieszkaniowa”. TBS-y mają stanowić część SIMów.

Wyższe granty dla gmin

Ustawa zakłada wsparcie gmin w budowie dostępnych mieszkań czynszowych, w tym komunalnych, dzięki wyższym granty z Funduszu Dopłat w BGK. Ustawa zakłada wsparcie gmin w budowie dostępnych mieszkań czynszowych, w tym komunalnych, dzięki wyższym granty z Funduszu Dopłat w BGK. Udział wzrosnąć ma z obecnych 20% kosztów inwestycji do nawet 35% dla mieszkań społecznych oraz nawet do 50% kosztów na budowę mieszkań komunalnych. Wzrosnąć mają granty na remonty zasobu budynków komunalnych, które ze względu na stan techniczny są obecnie pustostanami. Uproszczona zostać ma procedura ubiegania się o środki.

Ustawa zakłada również uelastycznienie zasad dotyczących czynszu w przypadku inwestowania przez TBS w OZE, termomodernizację lub w poprawę dostępności dla seniorów i osób niepełnosprawnych;

Więcej budynków z szansą na premię remontową

TBSy będą mogły ubiegać się o premię remontową dla budynków, których użytkowanie rozpoczęto co najmniej 25 lat przed dniem złożenia wniosku o przyznanie premii. Obecnie ogólna zasada pozwala uzyskać ze środków FTiR premię na remont budynku wybudowanego przed 1961 rokiem.

Zgodnie z uchwaloną w styczniu tego roku zmianą ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów, premia remontowa przysługuje, jeżeli kwota kredytu zaciągniętego na realizację przedsięwzięcia remontowego stanowi co najmniej 50% kosztów przedsięwzięcia remontowego, natomiast jej wysokość stanowi 15% kosztów przedsięwzięcia remontowego.

Dodajmy, że na posiedzeniu w dniu 17 września Sejm przyjął  projekt zmiany ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów (pdf). Przewiduje on poprawę efektywności wsparcia samorządów gminnych realizujących przedsięwzięcia niskoemisyjne w budynkach jednorodzinnych przez dostosowanie do bieżących uwarunkowań zasad uczestnictwa i realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych (Program Stop Smog),  utworzenie i uruchomienie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków oraz usprawnienie działania rządowego programu priorytetowego „Czyste Powietrze”.

Wakacje czynszowe w TBS-ach

Dla lokatorów będących stroną umowy partycypacji w kosztach budowy mieszkań TBS wprowadzenie mają zostać nowe zasady rozliczania środków zaangażowanych przez najemcę w budowę mieszkania. Dodana zostać ma formuła częściowych „wakacji czynszowych”. Lokator będzie mógł wystąpić do TBS z wnioskiem o zmianę dotychczasowej umowy najmu na umowę najmu uwzględniającą okresowe rozliczenie partycypacji. Jej część zaliczana będzie mogła być na poczet czynszu miesięcznego – obniżka zastosowana będzie po spłacie kredytu, tj. w okresie w którym rozwiązanie nie będzie naruszało gospodarki finansowej TBS;

Lokator w podeszłym wieku będzie mógł wystąpić do TBS o całkowite rozliczenie partycypacji, poprzez zaliczenie jej na poczet czynszu miesięcznego, aż do dnia wygaśnięcia praw lokatora jako strony umowy najmu.

Wakacje czynszowe dla lokatorów w TBS-ach pozwolić mają na obniżenie czynszu nawet o 20 procent.

Uchylony ma być bezwzględny zakaz wyodrębniania na własność lokali mieszkalnych w ramach preferencyjnych kredytów udzielonych w programie społecznego budownictwa czynszowego. W przypadku budowy mieszkań społecznych, z wyższą partycypacją lokatora w kosztach budowy (co najmniej 20% lub 25% w większych miastach), będzie możliwość zmiany umowy najmu na umowę najmu z dojściem do własności. Z wnioskiem o zamianę dotychczasowej umowy najmu na umowę najmu z dojściem do własności będzie można wystąpić po spłaceniu przez Społeczną Inicjatywą Mieszkaniową kredytu zaciągniętego na inwestycję. Jak tłumaczy Ministerstwo Rozwoju, “nowa formuła ma być bardziej atrakcyjna dla osób, które poszukują mieszkania i stabilizacji, ale nie chcą lub nie mogą związać się wieloletnim i obciążającym kredytem hipotecznym.”

Mieszkanie na start dla szerszej grupy

Ustawa określa również dopłaty do czynszów w programie „Mieszkanie na start”. Program ten jest stosunkowym nowym instrumentem polityki mieszkaniowej państwa, obowiązującym od początku 2019 roku. W jego ramach, dopłaty do czynszów mogą uzyskać gospodarstwa domowe posiadające dochody niewystarczające do zakupu mieszkania lub opłacania czynszu rynkowego bez ryzyka nadmiernego ograniczania innych koniecznych wydatków, ale pod warunkiem posiadania „zdolności czynszowej”.

Według procedowanej nowelizacji wprowadzona ma zostać szansa dojścia do własności nowego mieszkania także dla osób bez zdolności czynszowej (wprowadzenie możliwości stosowania dopłat do czynszów w przypadku podnajmu mieszkania od gminy).

Zmiany w zakresie książeczek mieszkaniowych

System książeczek mieszkaniowych znany jest z okresu PRL, jako sposób oszczędzania na własne mieszkanie. Posiadacze książeczek mieszkaniowych (założonych do 23 października 1990 r.) mają prawo do premii gwarancyjnej. Jest to rekompensata pieniężna za to, że ich oszczędności w okresie transformacji ustrojowej straciły na wartości. W 2019 r. zlikwidowanych zostało ok. 14,1 tys. książeczek mieszkaniowych z prawem do premii gwarancyjnej. Z danych za 2019 r. wynika, że książeczki mieszkaniowe ma wciąż około 1 mln Polaków.

Zmiany zakładają poszerzenie katalogu wydatków uprawniających do wypłacenia premii gwarancyjnej przy likwidacji książeczki mieszkaniowej. Premia gwarancyjna będzie przysługiwała w związku z:

  • wniesieniem opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności;
  • inwestycjami, które poprawią stan techniczny mieszkania lub domu, tj. na:
    • działania termomodernizacyjne (np. ocieplenie domu),
    • wymianę źródeł ciepła na bardziej ekologiczne (np. wymiana starych kotłów na nowoczesne urządzenia grzewcze),
    • montaż, wymianę lub modernizację instalacji gazowej, elektrycznej lub wodno-kanalizacyjnej,
    • wydatkami związanymi z zawarciem umowy najmu mieszkania (najmu instytucjonalnego) z dojściem do własności. Środki z premii gwarancyjnej będą przysługiwały właścicielowi książeczki mieszkaniowej po zapłacie części ceny mieszkania, w wysokości nie niższej niż 3 proc. wartości odtworzeniowej lokalu.

Właściciele książeczek mieszkaniowych będą mieli pierwszeństwo przy naborze wniosków o zawarcie umowy najmu w programie „Mieszkanie na start”.

Zalążki budownictwa senioralnego

Gminy, które dotychczas często opierały opiekę senioralną, o finansowanie działalności Domów Pomocy Społecznej otrzymać mają dodatkowy instrument finansowy wsparcia dla tworzenia lokali oraz powierzchni wspólnych dla seniorów.

istotnym wyzwaniem jest konieczność pilnej budowy systemu mieszkalnictwa senioralnego, począwszy od pomocy seniorom świadczonej w ich mieszkaniach

– czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy

W projekcie ustawy zaproponowano rozwiązanie polegające na dofinansowaniu z Funduszu Dopłat powierzchni wspólnych dla seniorów. Powierzchnie te będą mogły być wykorzystywane przez wszystkich mieszkańców.

Dodatkowa pula w Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa

Dodatkowa pula środków w wysokości 1,5 mld zł trafić ma jeszcze w tym roku do Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa.. Środki wydatkowane będą w latach 2020–2022. Wypłata środków dokonywana będzie na wniosek gmin zamierzających wesprzeć tworzenie lub działanie istniejących towarzystwa budownictwa społecznego poprzez obejmowanie w nich udziałów.

Wsparcie ma charakter interwencyjny, związany z przeciwdziałaniem negatywnym skutkom COVID-19. Objąć ma gminy, które chciałyby wesprzeć budownictwo społeczne, ale ich budżety ucierpiały w wyniku pandemii koronawirusa. Jego wysokość wynieść ma dla działającej spółki społecznego budownictwa czynszowego do 10% kosztów planowanej inwestycji, a w przypadku nowych inwestycji maksymalnie 3 mln zł.

COVID-owa pomoc dla lokatorów

Projekt rozszerza możliwy zakres dopłat dla najemców dotkniętych skutkami epidemii COVID-19. Umożliwia to zmiana w artykule 15zzzic ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.  Dodatek mieszkaniowy powiększony będzie mógł być o dopłatę z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 w wysokości do 1 500 zł miesięcznie przez pół roku, na pokrycie do 75% czynszu. Na ten cel przeznaczone ma być w tym roku około 387 milionów złotych.

nowe dopłaty do czynszów wliczane do dodatków mieszkaniowych – wyższe dodatki mieszkaniowe dla najemców  (do 1 500 zł miesięcznie przez pół roku, na pokrycie do 75% czynszu) – przeznaczymy na to około 387 mln zł w tym roku;

Zmiany w Krajowym Zasobie Nieruchomości:

Planowane jest rozszerzenie możliwości działania podejmowanego przez KZN w ramach gospodarowania Zasobem. Projekt wprowadza możliwość tworzenia przez KZN towarzystw budownictwa społecznego lub przystępowania do już istniejących. KZN będzie mógł wnosić grunty do TBS. Wsparciem i zabezpieczeniem środków finansowych ma być nowy Fundusz Rozwoju Społecznego Budownictwa Czynszowego.

Cyfryzacja w Prawie Budowlanym

Jeśli ustawa zostanie przyjęta w obecnym kształcie, umożliwione zostanie dokonywanie zgłoszeń robót budowlanych przez Internet. Wyjątkiem będą zgłoszenia, do których konieczne jest dołączenie projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego. Analogicznie, przez Internet możliwe będzie składanie wniosków o pozwolenie na rozbiórkę, decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego czy dokonywanie zawiadomień o terminie rozpoczęcia robót. Umożliwi w wielu sprawach kontakt obywatela z organem bez konieczności wychodzenia z domu. Inwestor będzie miał  do wyboru dwie ścieżki: tradycyjną lub cyfrową.

W przypadku wyboru tej drugiej, powyższe procesy będzie można dokonać poprzez stronę rządową, na której będzie udostępniony tworzony w Głównym Urzędzie Nadzoru Budowlanego generator wniosków. Wypełnić będzie można tam wniosek (zgłoszenie, zawiadomienie), wymagane będzie załączenie skanu lub zdjęcia dokumentów wymagających dołączenia (których oryginał trzeba będzie posiadać w postaci papierowej). Jak zapewniają twórcy ustawy – generator jest obecnie w fazie testów.

Proponowana jest również zmiana definicji obiektu liniowego w ustawie Prawo budowlane. Dotychczas tylko kable telekomunikacyjne zainstalowane w kanalizacji kablowej i kable zainstalowane w kanale technologicznym nie stanowią obiektu budowlanego ani urządzenia budowlanego. Ustawa proponuje, by dotyczyło to również kabli podwieszonych do już istniejącej linii kablowej nadziemnej. Zmiana ta zmniejszyć ma koszty zapewnienia powszechnego dostępu do szybkiego internetu, przede wszystkim dzięki inwestycjom współfinansowanym ze środków publicznych.

Korekta ustawy o planowaniu

Dodać trzeba również informację o zmianach związanych z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przepisy art. 8c i art. 8d ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym odsyłają do ramowych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego, które to w najbliższym czasie zostaną zniesione podpisaną przez Prezydenta ustawą o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw.

Proponowana zmiana zakłada, że ustawa o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa wejdzie w życie przed ustawą z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw.