Jak funkcjonuje aktualizacja danych przestrzennych ponad rok od wejścia w życie ustawy?
W dniu 31 października 2020 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która wprowadziła wymóg tworzenia, prowadzenia, aktualizacji i udostępniania zbiorów danych przestrzennych. W życie weszło też powiązane rządowe rozporządzenie.
Czy zmiana ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz Rozporządzenie z 26 października 2020 r. w sprawie zbiorów danych przestrzennych oraz metadanych w zakresie zagospodarowania przestrzennego, przełożyły się na optymalizację procesu poszukiwania terenów inwestycyjnych (działek pod zabudowę)? Czy jest to nieefektywna formalność dla gmin, które muszą wydawać środki publiczne na ten cel?
Wspomniane wyżej zmiany w prawie, nakładające m.in. obowiązek świadczenia usług danych przestrzennych, miały ułatwiać procesy inwestycyjne oraz zapewniać dostęp do informacji na temat prowadzonej procedury planistycznej, ułatwiając partycypację społeczną.
Efektem nałożenia na gminy obowiązku o którym mowa w art. 67a ust. 1 ustawy powinno być tworzenie, prowadzenie, aktualizowanie i udostępnianie zbiorów danych przestrzennych oraz świadczenie usług sieciowych za pomocą adresów umieszczonych w ewidencji zbiorów i usług danych przestrzennych.
Szacunki: 12,5 mln rocznie na prowadzenie usług sieciowych
Gminy w Polsce wypełniają ten obowiązek głównie poprzez firmy zewnętrzne. Z tego tytułu oczywiście ponoszone są koszty zapewnienia usług sieciowych, które według szacunków mogą wynosić średnio od gminy ok. 5 tys. zł za rok, co w odniesieniu do ok. 2,5 tys. gmin daje 12,5 mln zł na rok.
Czy z perspektywy dewelopera szukającego terenów inwestycyjnych za pośrednictwem usług sieciowych, poniesione wydatki przez gminy, pozwalają uzyskać efekt o który chodziło ustawodawcy? Czy wydatek 12,5 mln zł rocznie na utrzymywanie usług sieciowych przekłada się na zwiększony udział obywateli, w tym potencjalnych inwestorów, w procedurze planistycznej w celu m.in zmiany przeznaczenia terenu pod inwestycje?
Organ administracji ma obowiązek tworzyć i aktualizować dane przestrzenne w ciągu 30 dni od dnia podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia mpzp/studium lub ich zmian. Wymóg ten jest obligatoryjny od 31 października 2020 r. Po weryfikacji wybranych usług danych przestrzennych jednostek, w których podjęto taką uchwałę, okazało się że tego dostępu nie uzyskamy, gdyż usługi nie zostały zaktualizowane lub w ogóle nie są zgłoszone do ewidencji.
Za weryfikację usług odpowiada Główny Geodeta Kraju
Zweryfikować aktualizację zbioru danych przestrzennych można np. na dedykowanej platformie GIOŚ Geonetwork, która służy do przeglądania usług WMS i WFS a także jest zgodna z ustawą o infrastrukturze informacji przestrzennej. Portal ten udostępniany jest przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, podlegający pod Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Jeżeli koszty związane z umową między gminą a firmą zewnętrzną zostały poniesione, a usługi sieciowe nie działają poprawnie, to za niepoprawność usług sieciowych i brak ich aktualizacji odpowiadają usługodawcy. Zawierane są umowy, z których korzyści czerpią usługodawcy, a straty ponosi Skarb Państwa oraz mieszkańcy, inwestorzy itp.
Zgodnie z przepisami osobą odpowiedzialną za weryfikację usług sieciowych na etapie ich zgłoszenia do ewidencji jest Główny Geodeta Kraju. W ewidencji zgłoszonych adresów jest bardzo dużo, co sprawia wrażenie że przepisy działają. Tymczasem, znakomita większość z nich jest niepoprawna. Adresy te powinny być zweryfikowane przez organ odpowiedzialny za prowadzenie spraw wynikających z nadzoru merytorycznego ministra właściwego do spraw budownictwa planowania i zagospodarowania przestrzennego, czyli Departament Architektury, Budownictwa i Geodezji. Następnie podmiot ten powinien odesłać adresy do aktualizacji, ponieważ ich zawartość wprowadza w błąd i nie nadają się do wykorzystania.
Dlaczego Ministerstwo Rozwoju i Technologii nie aktualizuje adresów i kto czerpie z tego korzyści?
Anna Woźnicka
GARD - Pracownia Urbanistyczno-Architektoniczna - mgr inż. arch. Anna Woźnicka