W dniu 14 lutego 1945 dekretem Krajowej Rady Narodowej powołane zostało Biuro Odbudowy Stolicy. Instytucja powstała w celu odbudowy Warszawy, zniszczonej w czasie II wojny światowej.
fot. Lemarx (Wikimedia Commons) | lic. CC-BY-SA-3.0
Biuro odpowiedzialne było m.in. za odbudowę powojenną Warszawy, która w znacznej większości legła w gruzach. Jego zadaniem było dokładne spisanie strat w zabudowie Warszawy po II wojnie światowej, opracowanie koncepcji urbanistycznych i realizacja odbudowy stolicy.
BOS odpowiada m.in. za dzisiejszy wygląd Starego i Nowego Miasta czy Łazienek Królewskich. Tej instytucji zawdzięczamy również obecny wygląd Traktu Królewskiego i niższą niż przed wojną zabudowę ulicy Nowy Świat. Wśród inwestycji realizowanych przez BOS zaliczyć można także powstałą w latach 1947-1949 projektu Trasy W-Z.
Odbudowa Starego Miasta w Warszawie, zrealizowana do 1952 r., zyskała później uznanie i trafiła na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Ponad 85% zabytkowego centrum Warszawy zostało zniszczone przez nazistowskie oddziały okupacyjne. Po wojnie mieszkańcy Warszawy podjęli dzieło odbudowy, które doprowadziło do odtworzenia kościołów, pałaców i domów będących symbolem polskiej kultury i narodowej tożsamości. Jest to wyjątkowy przykład całkowitej rekonstrukcji zespołu historycznego.
Biuro Odbudowy Stolicy powstało z przekształcenia Biura Organizacji Odbudowy m.st. Warszawy. Kierował je Roman Piotrowski, a jego zastępcami byli Witold Plapis oraz Józef Sigalin. W lipcu 1945 BOS zatrudniało już ok. 1500 osób. W skład biura wchodziły wydziały:
- Wydział Urbanistyki
- Wydział Architektury i Inżynierii
- Wydział Architektury Zabytkowej
- Wydział Inżynierii
- Wydział Planowania Gospodarczego
- Wydział Propagandy
- Wydział Zleceń
- Wydział Nadzoru
- Wydział Pomiarów
- Wydział Administracyjno-Gospodarczy
- Samodzielny Dział Personalny
- Samodzielny Dział Kontroli
- Sekretariat Generalny
Wśród kontrowersyjnych działań BOS zaliczyć można m.in. zniszczenie części kamienic, które nadawały się do obudowy czy przygotowanie miejsca pod realizację Pałacu Kultury i Nauki, w rejonie ulic Chmielnej i Złotej. Odbudowa Warszawy korzystała z cegieł zniszczonych kamienic w miastach zachodniej części kraju, m.in. Szczecina czy Wrocławia. W celu odbudowy Warszawy zniszczono również fragmenty miast przygranicznych.
W ostatnich latach archiwa jednostki zostały uznane przez UNESCO jako jedno z najważniejszych zbiorów dokumentów w dziejach ludzkości. Dyrektor generalna organizacji zdecydowała o wpisaniu go na listę “Pamięć Świata”. Zbiór składa się z kilkunastu tysięcy teczek, map, planów, zapisów inwentaryzacyjnych oraz projektów z pierwszej dekady po wojnie. Przechowywane jest w Archiwum Państwowym m.st. Warszawy.