Miejscowy plan zagospodarowanie przestrzennego (MPZP) jest aktem prawa miejscowego – na podstawie jego ustaleń wydawane są decyzje administracyjne w danej gminie. Przyjmowany jest on w formie uchwały rady gminy (część tekstowa) wraz z załącznikiem graficznym.
W poniższym artykule autor zajmuje się opisem struktury części tekstowej MPZP. Artykuł jest syntezą 1 rozdziału książki „Techniki zapisu planistycznego” autorstwa dr inż. arch. Izabeli Mironowicz (Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2005 r.).
Jaki powinien być dobry MPZP?
Forma planu miejscowego powinna być stworzona precyzyjnie. Przede wszystkim istotna jest tu przejrzystość i logiczne uporządkowanie kolejnych zapisów. W Polsce nieczęsto stosuje się nadawanie kolejnym paragrafom tytułów, a jest to przecież zgodne z prawem i w znacznym stopniu wpływa na uczytelnienie uchwały. Na przejrzystość struktury uchwały wpływa uporządkowanie treści według przyjętego kryterium: według odniesień do przestrzeni lub według tematu. Jak wskazuje Mironowicz, w dobrym planie miejscowym występują oba porządki, a nadrzędność porządku odnoszącego się do przestrzeni stanowi o przejrzystości planu dla użytkowników przestrzeni (niekoniecznie dla instytucji uzgadniających – ale należy się zastanowić kto jest głównym odbiorcą MPZP?). W każdej wydzielonej części struktury uchwały o MPZP ustalenia powinny być ułożone zgodnie z takim samym porządkiem tematycznym.
Treść uchwały powinna być zrozumiała i jednoznaczna, a z drugiej strony pozwalająca na elastyczne kształtowanie zagospodarowania przestrzeni. Jak pisze Mironowicz „ta elastyczność powinna jednak wynikać ze świadomej decyzji, nie zaś z ułomności zapisu”. Co ważne – plan miejscowy nie powinien ograniczać się do określenia ogólnych zasad postępowania. Należy zapisywać konkretne wymagania lub zrezygnować z ich ustalania. Najważniejsza jest tu jednoznaczność zapisów, która ograniczy możliwość dowolnej interpretacji zapisów – co leży w interesie zarówno społeczności jak i organów administracji.
Struktura uchwały o MPZP
Plan miejscowy powinien składać się z następujących rozdziałów:
- Ustalenia ogólne
- Ustalenia strefowe
- Ustalenia szczegółowe
- Ustalenia końcowe
Ustalenia ogólne obejmują:
- określenie granic obszaru objętego planem oraz przedmiotu planu,
- wyjaśnienie użytych terminów oraz pojęć,
- ustalenia merytoryczne mające zastosowanie na całym obszarze objętym planem (np. wymagania w zakresie kształtowania infrastruktury, zakres obowiązywania oznaczeń z rysunku planu).
Ustalenia strefowe:
Ich stosowanie zasadne jest w momencie, gdy obszar objęty planem jest dość duży, a wydzielone tereny można pogrupować w strefy, którym przypisano identyczny zestaw ustaleń. Tereny, które przypisane są do tej samem strefy oznaczone są tym samym symbolem, np. U1, jednak można wyróżniać je poprzez dopisanie numeru porządkowego, np. U1-1, U1-2.
Ustalenia szczegółowe:
Dotyczą poszczególnych części obszarów. Określane są po opisaniu ustaleń odnoszących się do całego obszaru objętego planem. Jednospójne obszary wyodrębnione liniami rozgraniczającymi, którym przypisana jest odrębna grupa ustaleń określa się jako tereny, tereny elementarne, jednostki podstawowe i inne.
Ustalenie ogólne, szczegółowe i strefowe powinny stosować ten sam układ tematyczny. Mironowicz proponuje następujący układ ustaleń dotyczących:
- przeznaczenia terenu,
- ukształtowania budynków,
- sposobu zagospodarowania terenu,
- kompozycji,
- parcelacji gruntów,
- ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego,
- planowania dziedzictwa kulturowego,
- systemu transportowego,
- infrastruktury technicznej,
- zależności między inwestycjami,
- inwestycji celu publicznego.
Przedstawiony porządek jest bardzo rozbudowany. W przypadku, gdy nie ma potrzeby formułowania ustaleń dla danego tematu należy go po prostu pominąć (nie należy pisać „nie czyni się żadnych ustaleń”).
Ustalenia końcowe obejmują:
- ustalenie stawki tzw. renty planistycznej (patrz: art. 36 ust. 4 ustawy z dn. 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, z późn. zm.),
- określenie, które plany miejscowe tracą moc,
- wskazanie, komu powierza się wykonanie uchwały,
- określenie terminu, w którym uchwała wchodzi w życie,
- wskazanie, które tereny przeznacza się do realizacji inwestycji celu publicznego.
—
Artykuł powstał na podstawie:
Izabela Mironowicz Technika zapisu planistycznego, Instytut Rozwoju Miast, Kraków, 2005