W piątek w Pałacu Prezydenckim odbyła się uroczystość wręczenia okolicznościowych tablic gospodarzom obiektów wpisanych na listę Pomników Historii.
W uroczystości poza Prezydentem udział wziął wicepremier i minister kultury Piotr Gliński, dyrekcja Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz kierownicy oddziałów terenowych, z których pochodzą nowe Pomniki Historii.
Podczas uroczystości wręczone zostały dokumenty opiekunom i zarządcom dziewięciu nowych obiektów, które zostały wpisane na listę Pomników Historii:
- Opatów – zespół kolegiaty pod wezwaniem św. Marcina Biskupa
Jeden z najcenniejszych zabytków architektury romańskiej oraz jedna z najlepiej zachowanych dwunastowiecznych bazylik w Polsce. Mieści cenne dzieła sztuki doby gotyku, renesansu i baroku. Szczególne znaczenie mają polichromie zdobiące ściany i sklepienia. Oprócz roli sakralnej kolegiata zyskała znaczenie polityczne. Przez kilkaset lat stanowiła miejsce modlitwy i obrad szlachty zjeżdżającej do Opatowa na sejmik ziemski. - Radom – zespół klasztorny Bernardynów
Jedyny z licznych niegdyś, późnośredniowiecznych obiektów bernardyńskich w Polsce. Prowadzona w rodzimym języku działalność kaznodziejska, a także tłumaczone na język polski pieśni, hymny i modlitwy za ojczyznę oraz odbywające się w tym miejscu manifestacje wolnościowe sprawiły, że zespół klasztorny stał się głównym w mieście ośrodkiem myśli patriotycznej, a bernardyni – duchowymi przywódcami społeczeństwa - Stoczek Klasztorny – Sanktuarium Matki Pokoju
Pełne autentyzmu założenie klasztorne w otwartym i krajobrazie wiejskim. Obiekt wywodzący się z tradycji średniowiecznej, która w tym miejscu została rozwinięta w zupełnie nowym duchu potrydenckiej pobożności maryjnej. To tutaj w latach 50. ubiegłego wieku przebywał więziony przez władze komunistyczne błogosławiony kardynał Stefan Wyszyński. - Supraśl – klasztor Męski Zwiastowania NMP
Jeden z najstarszych wciąż funkcjonujących ośrodków monastycznych Kościoła prawosławnego w Polsce. Pochodzące z różnych okresów historycznych budynki obrazują wielowiekowe trwanie Kościoła prawosławnego oraz greckokatolickiego w historii pogranicza Korony i Litwy. Znajdowała się tu cenna biblioteka i słynna oficyna supraska, w której – obok ksiąg liturgicznych – drukowano wybitne dzieła Oświecenia. Odbudowa zburzonej podczas II wojny światowej cerkwi pozwoliła na przywrócenie kompleksowi pierwotnego kontekstu historycznego. - Tum – zespół archikolegiaty pw. NMP i św. Aleksego
Największy i jeden z najlepiej zachowanych kościołów romańskich w Polsce. Świadek ważnych wydarzeń historycznych, zwłaszcza z okresu rozbicia dzielnicowego. Wartość artystyczna architektury tego miejsca zawiera się w jej wyjątkowej skali, zróżnicowaniu układu przestrzennego oraz rozwiązaniach inżynieryjnych. Skarbem archikolegiaty są też elementy wystroju i wyposażenia wnętrza. - Warszawa – gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
Budynek przy alei Szucha to przykład architektury klasycyzmu redukcyjnego i wyposażenia art deco drugiej dekady XX wieku. W okresie międzywojennym ucieleśniał prestiż i ambicje odrodzonej Rzeczypospolitej. Powstał jako siedziba resortu edukacji i taką rolę pełni do dzisiaj. Budynek wraz z wyposażeniem i wystrojem przetrwał pożogę wojenną, stanowiąc unikatowy przykład ministerialnych wnętrz z końca lat 20. W czasie okupacji znajdowała się tutaj siedziba Gestapo. Miejsce martyrologii świadectwo męki i bohaterstwa Polaków.
W efekcie decyzji Prezydenta, w Polsce funkcjonuje blisko 130 pomników historii. Warto wspomnieć, że w 2021 roku na listę pomników historii trafiły m.in.:
- Sulejówek – Milusin, zespół domu Marszałka Józefa Piłsudskiego
- Pszczyna – zespół zamkowo-parkowy
- Puławy – zespół pałacowo-parkowy, siedziba rodu Czartoryskich
- Rogalin –zespół pałacowo-parkowy
- Czerwińsk nad Wisłą – dawne opactwo kanoników regularnych
- Orawka – kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela
- Staniątki – opactwo św. Wojciecha Mniszek Benedyktynek
- Nowy Wiśnicz – zespół architektoniczno-krajobrazowy
- Tykocin – historyczny zespół miasta
- Zabrze – zabytkowe kopalnie Królowa Luiza, Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna oraz kopalnia Guido.
Na liście pomników historii poza wymienionymi wyżej obiektami znajdują się m.in. układ urbanistyczny Gdyni, osiedle robotnicze Nikiszowiec, zespół staromiejski Paczkowa, historyczny zespół miasta Krakowa czy XIX-wieczna osada fabryczna Żyrardowa.