Równo 70 lat temu nastąpiło największe w historii powiększenie granic Warszawy. Stolica Polski zwiększyła się wówczas trzykrotnie, zyskując ponad 100 tysięcy mieszkańców (ok. 1/7 ówczesnej ludności).
W 1951 roku powierzchnia stolicy zwiększyła się ze 141,48 km2 do 427,25 km2. W dniu 5 maja 1951 roku, na posiedzeniu Prezydium Rządu, któremu przewodniczył ówczesny Prezydent RP B. Bierut, a w którym udział wzięli m.in. J. Cyrankiewicz, ówczesny prezes Rady Ministrów (J. Cyrankiewicz) oraz wicepremerzy i ministrowie, podjęto uchwałę nr 356/51.
Zgodnie z rządowym rozporządzeniem z 1951 r. (pełna treść pod artykułem) włączono:
- miasto-ogród Włochy, o którego urbanistyce pisaliśmy rok temu.
- gmin Okęcie i Wilanów;
- gminy Bródno (z wyjątkiem gromad Brzeziny i Grodzisk, które włączono do gminy Marki),
- gminy Wawer (z wyjątkiem gromad Miłosna Stara do gminy Sulejówek i Pohulanka do gminy Wiązowna);
Do Warszawy włączono również części gmin Blizne, Falenica Letnisko, Jabłonna, Jeziorna, Marki, Młociny, Skorosze oraz Falenty:
- Chrzanów, Groty, Groty Kolonia, Miasto Ogród Jelonek, Odolany oraz części gromad Bemowo (Boernerowo) i Macierzysz z gminy Blizne;
- Borków, Julianów, Miedzeszyn Nowy, Miedzeszyn Wieś, Radość, Wólka Zerzeńska, Zagoźdź oraz części gromad Błota, Falenica, Michalin i Zbójna Góra – z gminy Falenica Letnisko;
- Białołęka Dworska, Choszczówka, Dąbrówka Grzybowska, Dąbrówka Szlachecka, Henryków, Marcelin, Nowodwory, Prudy, Świdry Stare, Tarchomin, Tomaszew, Wiśniewo oraz części gromad Michałów-Grabina i Szamocin – z gminy Jabłonna;
- część gromad Bielawa i Gawroniec – z gminy Jeziorna;
- części gromady Ząbki z gminy Marki;
- Górce, Górce-Nowe, Młociny Miasto Ogród, Placówka, Radiowo, Wawrzyszew wraz z lotniskiem Babice, Wawrzyszew-Nowy, Wawrzyszew-Stary oraz części gromady Wólka Węglowa – z gminy Młociny; ,
- części gromady Szamoty z gminy Skorosze;
- Grabów, Grabówek, Imielin, Krasnopola, Wyczółki oraz części gromad Dawidy, Dawidy Poduchowne, Jeziorki Polskie i Jeziorki Nowe – z gminy Falenty.
Zmiana granic stolicy w 1951 roku | graf. WW
Zmiany nazw ulic, pojawienie się dzielnic
Konsekwencji rozporządzenia było wiele. Jeszcze na tym samym spotkaniu rząd zdecydował o utworzeniu nowych gmin w Łomiankach oraz Józefowie (w zamian za Młociny i Falenicę). Na terenie “nowej” Warszawy niezbędne były m.in. zmiana nazw ulic (które np. w mieście-ogród Włochach powtarzały się w znacznej części z Warszawą) czy podział trzykrotnie większego miasta na dzielnice. Tego dokonano uchwałą podjętą ponad pół roku później (w sprawie podziału obszaru m.st. Warszawy) i wyznaczono 11 dzielnic, gdzie w każdej powołano Dzielnicową Radę Narodową. Co ciekawe dzielnicą stały się m.in. Wawer i Wilanów, wcześniejsze gminy, zaś miasto Włochy stało się częścią Ochoty (dzielnicą stało się dopiero w 1994). W efekcie w granicach Warszawy znajdowały się dzielnice: Śródmieście, Stare Miasto, Żoliborz, Wola, Ochota, Mokotów, Praga-Śródmieście, Praga-Północ, Praga-Południe, Wilanów i Wawer.
W 1951 roku stolica, zgodnie ze spisem powszechnym, liczyła ok. 800 tysięcy mieszkańców, czyli ok. 1900 osób na km2.
Kolejne zmiany granic: Rembertów, Ursus i Wesoła
Już kilka lat później do Warszawy włączono Rembertów, co zwiększyło obszar stolicy z 427,25 do ok. 446,21 km2 (430 km2 bez powierzchni Wisły). W 1977 roku włączono Ursus do dzielnicy Ochota razem z blisko 40 tysiącami jego mieszkańców. Wtedy też do stolicy dołączono części terenów gmin Nieporęt i Jabłonna. Niewielkie rozszerzenie nastąpiło też w 1992 roku, gdy do stolicy włączono Aleksandów. Ostatnie znaczne poszerzenie granic miało miejsce w 2002 roku, gdy do stolicy włączono gminę Wesoła. Obecnie stolica liczy około 517 km2 i blisko 1,8 mln mieszkańców (dane GUS). Przygotoywane przy okazji noego Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego analizy wskazują jednak, że liczba mieszkańców Warszawy wynosi ok. 1,99 mln mieszkańców, a dodatkowe 230 tysięcy osób dojeżdża do pracy.