Wyłączenia gruntów leśnych z produkcji

Jak wygląda proces prawny, który przeprowadzany jest podczas procedury wyłączania gruntów leśnych z produkcji oraz jak powinna zostać sporządzona dokumentacja?

Podstawy prawne

Podstawę prawną do procedury wyłączenia gruntów leśnych z produkcji stanowi ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku o ochronie gruntów rolnych i leśnych wraz ze zmianami (Dz.U. 1995 Nr 16 poz. 78).

Podstawy teoretyczne

Wyłączenie jest to rozpoczęcie innego niż rolnicze lub leśne użytkowania gruntów. Wyłączenie z produkcji  gruntów leśnych przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne może nastąpić po wydaniu decyzji zezwalających na takie włączenie.

Procedury

Pierwszym etapem procedury wyłączenia gruntów jest zmiana przeznaczenia gruntów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zgodę na zmiany w tym dokumencie prawa miejscowego wydaje:

• Minister Środowiska dla gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa
• Marszałek województwa dla pozostałych gruntów leśnych. Swoją decyzję podejmuje po wcześniejszych konsultacjach z Izbą Rolniczą.

W tej procedurze stroną w postępowaniu jest organ wykonawczy gminy (tj. wójt, burmistrz lub prezydent), a nie właściciel gruntu.  Jednostka, która tworzy lub wprowadza zmiany do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zbiera wnioski od właścicieli gruntów i przedstawia je organom przedstawionym powyżej.

W przypadku, gdy gmina chce wprowadzić zmiany dla lasów będących własnością Skarbu Państwa musi przedstawić opinię dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych, lub dyrektora parku narodowego, jeżeli dana nieruchomość wchodzi w skład parku narodowego. W tym przypadku swoją opinię wydaje również marszałek województwa i dopiero wniosek trafia do ministerstwa właściwego do spraw środowiska.

Z danej procedury wyłączone są grunty, na których okresowo nie dłużej niż przez 10 lat podejmowane będą natychmiastowe działania interwencyjne mające na celu zwalczanie skutków klęsk żywiołowych. W tych samych ramach czasowych ulgi stosowane są przy poszukiwaniu i rozpoznawaniu kopalin (m.in. węgla kamiennego, brunatnego, siarki rodzimej, soli kamiennej).

Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku i wprowadzeniu zmian do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego należy złożyć kolejny wniosek, tym razem o wyłączenie gruntu z produkcji leśnej. Pozwolenia wydaje:

• dyrektor regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – bez względu na formę własności.
• dyrektor parku narodowego – jeśli grunt leśny znajduje się na terenie parku narodowego

W przypadku decyzji pozytywnej dyrektor RDLP bądź PN zezwala na wyłączenie gruntu z produkcji leśnej i ustala opłaty z tytułu wyłączenia gruntu na cele nieleśne oraz opłatę roczną z tytułu korzystania z wyłączonych gruntów. Wyłączenie gruntów leśnych z produkcji może być trwałe lub nietrwałe (na czas trwania inwestycji) lub mogą wystąpić obydwie formy wyłączenia przy realizacji danej inwestycji.

Decyzja ta nie daje jednak prawa do faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji leśnej. Faktyczne wyłączenie nastąpi np. po uzyskaniu pozwolenia na budowę lub po zgłoszeniu wycinki starości, które po uzyskaniu również trzeba przedstawić w regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych. W przypadku przedwczesnego wyrębu drzew właściciel płaci wysokość jednorazowego odszkodowania (art 12; ust 5 i 5a). Z obowiązku opłat i należności z tytułu wyłączenia z produkcji są inwestorzy wyłączający grunty pod inwestycje związane z produkcją rolną oraz inwestorzy budownictwa mieszkaniowego do 0,05ha w przypadku budynku jednorodzinnego oraz do 0,02ha na każdy lokal mieszkalny, w przypadku budownictwa wielorodzinnego.

Gdy właściciel w okresie dwóch lat zrezygnuje z prawa wyłączenia gruntów z produkcji, otrzyma zwrot należności, jaką uiścił, odpowiednio do powierzchni gruntów niewyłączonych z produkcji. W przypadku odsprzedaży gruntu obowiązek opłat przechodzi na nowego właściciela.

Dokumentacja

Właściciel gruntu leśnego, który chce wyłączenia swojej nieruchomości z produkcji leśnej, musi złożyć wiele dokumentów na poszczególnych etapach procedury. W fazie zmiany przeznaczenia gruntów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wnioskodawca do wniosku powinien dołączyć:

• Uzasadnienie potrzeby zmiany przeznaczenia
• Ekonomiczne uzasadnienie projektowanego przeznaczenia, w tym:
  • sumę należności i opłat rocznych za grunty projektowane do przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne
  • przewidywany rozmiar strat, które poniesie rolnictwo i leśnictwo w wyniku ujemnego oddziaływania inwestycji lokalizowanych na gruntach projektowanych do przeznaczenia na cele nierolnicze i nieleśne
  • Wykaz powierzchni gruntów wnioskowanych (wraz z podziałem na typy siedliskowe lasu)

Dokumenty składane w celu wyłączenia gruntu leśnego z produkcji składane do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych mogą być dostarczone osobiście lub pocztą oraz powinny zawierać:

• Wniosek ze wskazaniem celu wyłączenia gruntu z produkcji
• Wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o przeznaczeniu gruntów
• Wypis i wyrys z ewidencji gruntów
• Wypis z uproszczonego planu urządzania lasu lub opis taksacyjny (zawierający informację o typie siedliskowym lasu, składzie gatunkowym i wieku drzewostanu, zadrzewieniu i bonitacji
• Dokument potwierdzający prawo własności do nieruchomości
• Zgoda współwłaścicieli nieruchomości (o ile tacy występują)
• W przypadku, gdy wyłączeniu podlegać ma tylko część nieruchomości należy dołączyć projekt sporządzony przez uprawnionego projektanta z wyszczególnienie wnioskowanego gruntu do wyłączenia

W momencie faktycznego wyłączenia gruntu z produkcji leśnej właściciel zobowiązany jest dostarczyć do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych oświadczenie zawierające:

• Pozwolenie na budowę
• Świadectwa legalności lub zaświadczenie, że inwestycja nie wymaga  wycinki drzew
• Zaświadczenia lub operatu szacunkowego określającego wartość 1 m² gruntu w dniu jego faktycznego wyłączenia

 autorzy: Rafał Proczek, Kamil Suchożebski