AKTUALNOŚCI

Water City INDEX 2021 – które miasta najlepiej gospodarują zasobami wody?

To już trzecia odsłona popularnego rankingu miast, w którym ocenia się rozwój metropolii, dużych i średnich miast w Polsce pod względem efektywności gospodarowania zasobami wody. Indeks jest efektem współpracy naukowców Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, ekspertów Fundacji Gospodarki i Administracji Publicznej oraz firmy Arcadis. Wyniki „Water City INDEX 2021. Ranking efektywności wykorzystania zasobów wody w polskich miastach” ogłoszone zostały podczas Kongresu „ECONOMY OF A WATER CITY. MIASTO – WODA – JAKOŚĆ ŻYCIA”, który odbył się we Wrocławiu w dniach 25-26 października 2021 r.

Indeks jest pierwszą i jak dotąd jedyną publikacją dostępną na polskim rynku, która tak szeroko definiuje mocne i słabe strony, oraz potrzeby i wyzwania w zakresie zarządzania „niebieską infrastrukturą” w naszych miastach. Ranking Water City INDEX powstał z myślą o władzach miast, przedstawicielach społeczności lokalnej, przedsiębiorcach, organizacjach pozarządowych, instytucjach publicznych oraz wszystkich innych podmiotach zaangażowanych w sprawy ochrony zasobów wody, ale również i o mieszkańcach. Liczby tworzące ranking doskonale obrazują, w jaki sposób miasta żyją z wodą na co dzień. Z roku na rok autorzy rankingu wyciągają coraz ciekawsze wnioski oraz szczegółowo opisują, jak zmieniają się nasze relacje wodno-miejskie. Co więcej, wyniki rankingu stanowią cenne źródło informacji dla władz lokalnych na różnych etapach kształtowania i realizacji lokalnej polityki wodnej. Dlatego z jeszcze większą radością i dumą eksperci prezentują każdą kolejną edycję Water City INDEX.

„Można powiedzieć, że woda jest takim zasobem, którego pożytkowanie powinno być także skogenerowane z gospodarowaniem innych zasobów. Systemy wodociągowo-kanalizacyjne nie muszą jedynie pobierać energii, mogą również służyć jej wytwarzaniu, co możemy już obserwować w kilku miejscach na świecie. Kogeneracja nie musi dotyczyć relacji woda-energia, ale może dotyczyć ochrony środowiska, ochrony zdrowia czy podnoszenia jakości życia. Tak więc miejska polityka wodna nie dotyczy jedynie zapobiegania kryzysom wodnym, ale powinna polegać na takich działaniach, które pozwolą produktywnie ten zasób wykorzystywać. Ranking Water City INDEX 2021 stanowi zaczyn do intelektualnej dyskusji i powinien być pierwszym krokiem dla samorządów miejskich w zakresie autorefleksji i wdrażania działań stymulujących miejską politykę wodną”

– wyjaśnia prof. dr hab. Jerzy Hausner.

 

„Dążymy do realizacji celów zrównoważonego rozwoju oraz do zwiększenia odporności klimatycznej. Niestety bez dbania o wodę te cele nigdy nie zostaną osiągnięte, a zmiany klimatu będą nas dotkliwie dotykać. Water City INDEX należy traktować jako wstępną diagnozę na temat problemów wodnych, z którymi mamy do czynienia w polskich miastach. Co ważne, ranking ma za zadanie nie tylko porównywanie miast w kontekście gospodarki wodnej, ale przede wszystkim pokazanie ich mocnych stron oraz zachęcanie do dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z innymi. Jest również zaczynem do prowadzenia pogłębionych, indywidualnych analiz we współpracy z miastami. Chcielibyśmy, żeby ranking Water City INDEX 2021 był kontynuacją dyskusji zarówno o problemach, jak i szansach dla wodnych miast. Dlatego zachęcam Państwa do zapoznania się z naszym opracowaniem oraz do dyskusji na ważne tematy – wodne tematy”

– podkreśla Jarosław Miziołek, Prezes Zarządu w Arcadis.

 

WYNIKI RANKINGU WATER CITY INDEX 2021

Ranking 2021, podobnie jak zeszłoroczny, klasyfikuje oddzielnie metropolie (8 miast), miasta na prawach powiatu (58) oraz miasta niebędące miastami na prawach powiatu, posiadających co najmniej 20 tys. mieszkańców (152). Autorzy raportu poddali „wodnej” analizie w sumie 218 polskich miast w ramach 4 obszarów oraz 15 kategorii oceny:

  • życie (woda pitna, woda brunatna, utrzymanie infrastruktury);
  • kultura i mieszkańcy (waterfront, błękitna i zielona infrastruktura, harmonijna przestrzeń miejska);
  • zagrożenie (powódź, niedobór – susza, zagrożenia sektorowe, wody opadowe, aktywność samorządu);
  • gospodarka i biznes (woda dla przemysłu, woda dla energii, atrakcyjność biznesowa, transport wodny).

 

Na podstawie wyników oceny obszarów i kategorii wyłonione zostały trzy najlepsze miasta w każdym z rankingów głównych. A oto zwycięzcy rankingu Water City INDEX 2021:

RANKING GŁÓWNY DLA METROPOLII

I miejsce GDAŃSK

II miejsce KRAKÓW

III miejsce WROCŁAW

RANKING GŁÓWNY DLA MIAST NA PRAWACH POWIATU

I miejsce GLIWICE

II miejsce GORZÓW WIELKOPOLSKI

III miejsce ŚWINOUJŚCIE

RANKING GŁÓWNY DLA MIAST ŚREDNIEJ WIELKOŚCI

I miejsce AUGUSTÓW

II miejsce LUBLINIEC

III miejsce ŻYWIEC

RANKING WCI 2021 MOŻNA POBRAĆ BEZPOŚREDNIO ZE STRONY: https://oees.pl/water-city-index-2021/

SPRAWDŹ, KTÓRE MIASTA ZWYCIĘŻYŁY W POPRZEDNICH EDYCJACH:

 AUTORZY RANKINGU WATER CITY INDEX

Za realizację Water City INDEX odpowiedzialni są pracownicy naukowi Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, eksperci firmy Arcadis oraz Fundacji Gospodarki i Administracji Publicznej. Oto oni:

  • dr hab. Jerzy Hausner, Przewodniczący Rady Programowej Open Eyes Economy Summit, Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej;
  • dr Michał Kudłacz, Katedra Polityk Publicznych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, ekspert OEES;
  • dr Jakub Głowacki, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie;
  • Krzysztof Kutek, Dyrektor Pionu Wody w Arcadis;
  • Marcin Ćmielewski, Specjalista ds. Gospodarki Wodnej w Arcadis;
  • dr inż. Klara Ramm, ekspert, project manager w Izbie Gospodarczej „Wodociągi Polskie”.

Do współpracy zapraszani są ponadto eksperci Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie”, Uniwersytetu Warszawskiego oraz dziennikarze branżowych mediów.

 

EKSPERCI I DZIENNIKARZE O WATER CITY INDEX

Bez dostępności do wody, miasto nie ma możliwości funkcjonowania. Znaczenie tego dostępu jest istotne dla dużej metropolii jak i małych miast i miasteczek, ale co ważniejsze dla ich mieszkańców, jeśli pojmujemy miasto w kategorii społecznej, a nie funkcji przestrzennej. Podstawowymi podmiotami są ludzie tworzący społeczność, dla której jakość życia i perspektywy jej podnoszenia są najistotniejszą wartością. Uwaga powinna być skierowana na fakt, że to jak zarządzamy zasobami i środowiskiem wodnym, ma znaczenie nie tylko dla nas, ale i dla następnych pokoleń. Dlatego sprawdzajmy, jak robią to inni w ramach Water City INDEX i uczmy się od najlepszych.

– Jakub Mielczarek, Dyrektor Biura Związku Województw RP 

Z perspektywy Unii Miasteczek Polskich dostarczanie mieszkańcom wody dobrej jakości, sprawne odprowadzenie ścieków, racjonalne zagospodarowanie wód opadowych czy wreszcie zabezpieczenie przeciwpowodziowe to sprawy, które muszą niemal każdego dnia rozwiązywać prezydenci, burmistrzowie i wójtowie w niemal każdym mieście, miasteczku czy w gminach miejsko-wiejskich. Ranking Water City INDEX pomaga w prowadzeniu właściwej i odpowiedniej dla zmieniającego się klimatu polityki zarządzania zasobami wody w miastach i prowadzenia zintegrowanej gospodarki wodnej.

– Grzegorz Cichy, Prezes Zarządu Unii Miasteczek Polskich

Dostęp do czystej wody to fundamentalne prawo każdego człowieka, wielokrotnie podkreślane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, a ostatecznie wyróżnione w przyjętej w 2015 roku w Agendzie na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 jako 6 z 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals). Znaczenie zasobu jakim jest woda podkreślone jest nie tylko ww. punkcie, ale także w definicjach wielu innych Celów – zarówno tych odnoszących się do środowiska naturalnego, jak i związanych z działalnością człowieka, w tym z rozwojem miast. Bo woda to jeden z podstawowych zasobów, bez których nie możemy funkcjonować – ani my, ludzie, ani przyroda. W dobie intensywnych zmian klimatycznych, których efekty są coraz mocniej odczuwalne zwłaszcza w miastach, tym wyraźniej widać potrzebę podnoszenia świadomości społecznej w zakresie zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi. Water City INDEX stanowi wartościowe źródło wiedzy oraz inspiracji dla wszystkich zaangażowanych w edukację wodną. Prezentowana klasyfikacja pozwala na spojrzenie na to zagadnienie w szerszym kontekście.

– Elżbieta Wołoszyńska-Wiśniewska, Dyrektor ds. edukacji i geoinformacji w Centrum UNEP/GRID-Warszawa

Woda na naszej błękitnej planecie jest powszechna, ale gdy spojrzymy na jej dostępność przez pryzmat urbanizacji, to już nie jest z tą powszechnością wody tak łatwo. Coraz większe miasta i aglomeracje potrzebują wody nie tylko do zaspokojenia podstawowych potrzeb mieszkańców, ale także do wielu innych aspektów miejskiego życia. Strefy gospodarcze potrzebują jej w mniejszej bądź większej ilości do produkcji różnych dóbr i usług. Sfera społeczna to wszelkie formy odpoczynku i rekreacji nad wodą, a do tego dochodzą ukryte walory wody, których nie widać wprost – jak nawadnianie terenów zielonych, które pełnią wspólnie błękitno-zielone żyły i płuca miast. Te błękitno-zielone obszary to ostoje bioróżnorodności, strefy tłumiące hałas i oczyszczające powietrze oraz redukujące miejską wyspę ciepła. Wielu tych zalet wody nie widzimy wprost, podobnie jak nie widzimy tego, że są one jednocześnie odbiornikiem wszystkiego co opady wymywają z miast. Wszystkie zanieczyszczenia i śmieci znajdujące się na powierzchniach utwardzonych spływają do kanalizacji, a nią do rzek, z którymi płyną dalej do jezior i morza. W ten sposób tereny miejskie wpływają na jakość wody w miejscach znacznie od nich oddalonych. Z tych wszystkich powodów wiedza o gospodarowania wodą w miastach, jaką zawiera ranking Water City INDEX, pomaga zidentyfikować mocne i słabe strony w tych obszarach.

– dr Sebastian Szklarek, Założyciel portalu „Świat Wody”

 Początek wielu miast wiąże się z rzekami, które pomagały w transporcie dóbr, pełniły rolę naturalnych granic i karmiły mieszkańców osad. W trakcie intensywnego rozwoju zaczęliśmy betonować koryta rzek, ukrywać je pod drogami i budynkami. Dziś mierzymy się z konsekwencjami tych działań – jakimi i na jaką skalę? Tego dowiedzieć możemy się z rankingu Water City INDEX, który wskazuje dobre praktyki samorządów wobec gospodarki wodnej i promuje zrównoważony rozwój.

– Sebastian Pypłacz, Redaktor Naczelny „Śląskiej Opinii”

 Życie i zagrożenie – to dwa z czterech obszarów, w ramy którego ujęto tegoroczną edycję rankingu Water City INDEX. Samo to zestawienie powinno dać nam do myślenia. Coś, co pozwala nam żyć, jest też czymś, co może nam to życie zrujnować, uprzykrzyć, zabrać. Jedne problemy może przynieść brak wody, inne przyniesie jej równie chwilowy, co błyskawiczny nadmiar. W czasach kryzysu klimatycznego kontrast między korzyściami a zagrożeniami, jakie daje woda, będzie uwidaczniał się coraz bardziej. Miasta, które przygotują się do tego najlepiej, będą mogły mieć jednak nadzieję, że woda okaże się dla nich przede wszystkim życiem.

– Szymon Bujalski, Autor bloga “Dziennikarz dla klimatu” na Facebooku i Instagramie, Dziennikarz „Gazety Wyborczej” oraz portali „Nauka o Klimacie” i „Ziemia na Rozdrożu”

Kwestie dotyczące gospodarowania zasobami wody, stają się coraz bardziej istotne dla miast w Polsce. Zwłaszcza teraz w dobie zmieniającego się klimatu, kiedy opady są nagłe, gwałtowne i krótkotrwałe, nierzadko poprzedzane tygodniami suszy. Do tego dochodzi kryzys związany z zanieczyszczeniami wód. Ich konsekwencje są długotrwałe, a skutki odczuwalne w perspektywie wielu lat. Dlatego mam nadzieję, że wnioski płynące z analiz zawartych w rankingu Water City INDEX pomogą włodarzom naszych miast w wypracowaniu wspólnych standardów racjonalnego i efektywnego zarządzania zasobami wody, co z kolei przełoży się na polepszenie warunków życia społeczności lokalnych.

– Rafał Rudka, Redaktor Naczelny Dziennika „Warto Wiedzieć”

 O tym, jak istotną rolę odgrywa w miastach woda i właściwe nią gospodarowanie zazwyczaj przekonujemy się, gdy miejską tkankę dotknie niszczycielska fala powodziowa, albo gdy w kranach zrobi się sucho. Ranking Water City INDEX skłania jednak do głębszej refleksji na temat tego, jak zwłaszcza w dobie pogłębiającego się kryzysu klimatycznego władze polskich miast dbają o zasoby wodne. Na szczególną uwagę zasługuje fakt spojrzenia przez autorów raportu na wodę w przestrzeni miejskiej wieloaspektowo: od obszarów związanych z wodą pitną, przez zagrożenia, jakie ze sobą niesie (powódź, susza) oraz jej roli dla rozwoju lokalnej gospodarki i biznesu, aż po kwestie związane z miejscem wody w miejskim krajobrazie. Uchwycenie tych cech dla poszczególnych miast w postaci rankingu może być więc swoistym przewodnikiem w poszukiwaniu miejsc, w których – dzięki dbaniu o wodę i z współgrania z nią – mieszkańcom będzie żyło się lepiej.

– Monika Waluś, Dziennikarka „Gazety Wyborczej”

Ranking Water City INDEX ocenia efektywność gospodarowania wodami w największych miastach w Polsce. Należy pamiętać, że podstawową zasadą gospodarowania wodami jest zrównoważony rozwój, w ramach którego kształtujemy i chronimy zasoby wodne, korzystamy z nich oraz zarządzamy w sposób efektywny. Miasta to szczególne jednostki przestrzenne w zakresie gospodarki wodnej. Racjonalnie i całościowe traktowanie zasobów wód powierzchniowych i podziemnych, z uwzględnieniem ich ilości i jakości, to wyzwanie, któremu potrafią sprostać najlepsi.

– Mateusz Balcerowicz, Zastępca Redaktora Naczelnego „Gospodarki wodnej”

W Polsce marnujemy ogromne ilości wody. Nie dostrzegamy tego jesienią i zimą, ale latem susza staje się problemem nr 1. Z drugiej strony miasta borykają się z coraz częstszymi podtopieniami powodowanymi nawalnymi deszczami i nie zawsze wydolną infrastrukturą, która nie jest w stanie sprostać zadaniu odprowadzania ogromnych ilości wody w stosunkowo krótkim czasie. W dobie susz i podtopień zapominamy, że woda stanowi także ważny element funkcjonowania miasta. To również dzięki jej dobremu zagospodarowaniu rozwijają się kultura, rozrywka, sport i rekreacja. Wyzwanie może więc stanowić dla miasta prawdziwą szansę. Które miasta wykorzystują wodę lepiej, a które mają jeszcze sporo do zrobienia? Tego dowiedzą się Państwo z Water City INDEX – rankingu miast. Warto się w niego wczytać i z niego skorzystać, bo każda inicjatywa i wartościowa publikacja (a do takich zalicza się ten ranking) mająca na celu podniesienie efektywności gospodarowania zasobami wody jest obecnie nie do przecenienia.

– Szymon Pewiński, Redaktor Prowadzący Miesięcznik „Wodociągi-Kanalizacja”

Cenię Water City INDEX za kompleksowe podejście. Autorzy uwzględniają tak czynniki naturalne, jak i działania włodarzy, biznesu oraz komfort życia mieszkańców. Wszystko w optyce poszanowania zasobów wodnych i adaptacji do zmian klimatu. O gospodarce wod-kan, retencji, renaturyzacji rzek, walce z suszą piszemy w Teraz Środowisko na co dzień, stąd traktuję Index jako wartościową wskazówkę do dalszych dziennikarskich poszukiwań.

– Marta Wierzbowska-Kujda, Redaktor Naczelna „Teraz Środowisko”

 

PATRONI MERYTORYCZNI WATER CITY INDEX 2021

PATRONI MEDIALNI WATER CITY INDEX 2021