W Toruniu powstał przepis na dobre ulice

Ulice i chodniki zajmują w miastach nawet 80% dostępnej przestrzeni. Samorządy, zarządcy dróg i mieszkańcy coraz bardziej rozumieją, że ulice służą nie tylko samochodom i kierowcom, a proces planowania powinien uwzględniać głos pieszych czy rowerzystów. Ulice dostosowane do potrzeb różnych użytkowników stają się standardem, o którym coraz głośniej mówi się w polskich miastach.

logotyp

Przestrzenie publiczne coraz częściej planowane są razem z ich użytkownikami. Partycypacja wkracza także w obszar planowania ulic w polskich miastach. Zarządcy dróg i sami ich użytkownicy mają coraz większą świadomość faktu, że ulica to także część przestrzeni publicznej, którą można kształtować wspólnie z mieszkańcami i to na wiele sposobów. Brakuje jednak “przepracowanych” standardów dla konsultacji projektów drogowych, stosunkowo trudnych i wymagających dobrego przygotowania, zarówno ze strony “drogowców”, jak i organizatorów procesów konsultacji.

Jak pokazują praktyki innych krajów, ulice w mieście nie muszą pełnić jedynie funkcji komunikacyjnej. Dobrze zaprojektowana ulica powinna być dopasowana do różnych użytkowników i godzić ich interesy. Ulice mogą być ciche i zielone, bezpieczne i zaaranżowane w taki sposób, że chętniej na nich przebywamy. Obecnie wiele europejskich i coraz częściej też polskich miast, w tym Toruń, wprowadza nowe typy ulic, takie jak: strefy uspokojonego ruchu (tempo 30, tempo 20), strefy spotkań, woonerfy czy tzw. shared spaces – obszary, gdzie kierowcy i piesi mają takie same prawa do użytkowania przestrzeni.

W Toruniu również podejmowane są inicjatywy konsultacji w obszarze infrastruktury drogowej zainicjowane zarówno przez mieszkańców, jak i urzędników. Dlatego też Pracownia Zrównoważonego Rozwoju przygotowała i realizuje w Toruniu, wraz z Miejskim Zarządem Dróg projekt Przepis na ulicę, wskazując, jak może wyglądać drogowy dialog. Przepis na ulicę pokazuje, w jaki sposób można dyskutować o projektach drogowych i projektować ulice w taki sposób, aby pogodzić czasami skrajne oczekiwania użytkowników dróg: kierowców, pieszych i rowerzystów – wyjaśnia Dorota Michalska z PZR.

Zdjęcie 1

Nad praktyką drogowego dialogu przy planowaniu ulic, z której będą mogły czerpać lokalne władze samorządowe, drogowcy i mieszkańcy, pracowaliśmy na dwóch toruńskich ulicach – Starej Drodze oraz Polnej.

Dialog z użytkownikami osiedlowej ulicy – Starej Drogi rozpoczął się od diagnozy społecznych potrzeb i oczekiwań odnośnie funkcji i sposobów użytkowania ulicy. Szczegółowe rozwiązania dla przebudowy ulicy powstały podczas dwóch spotkań publicznych z projektantem i przedstawicielem MZD oraz pracy grupy roboczej złożonej z okolicznych mieszkańców – przedstawicieli użytkowników ulicy. Konsultacje ulicy zakończyły się sukcesem. Zgodnie z potrzebami mieszkańców utrzymany zostanie lokalny charakter drogi i wprowadzona zostanie strefa zamieszkania. Zaproponowane przez lokalną społeczność rozwiązania pozwolą na pogodzenie interesów kierowców, pieszych i rowerzystów. Wprowadzone zostaną elementy spowalniające ruch (m.in. wyniesione skrzyżowania) oraz zastosowana zostanie kolorowa nawierzchnia, co spowoduje, że kierowcy będą bardziej uważni. Rekreacyjny charakter ulicy wzmocnią ławki, dla tych którzy Starą Drogę wykorzystują jako miejsce spotkań z sąsiadami. Niewątpliwym sukcesem konsultacji jest również rozszerzenie zakresu planowanej przebudowy Starej Drogi na jej dalszy odcinek, który pilnie potrzebuje interwencji.

Zdjęcie 2

Drugą konsultowaną ulicą był jeden z odcinków ulicy Polnej, zbierającej ruch z różnych części miasta. Tutaj również dialog z mieszkańcami rozpoczęto od diagnozy społecznej oraz badania natężenia ruchu. Następnie w Mobilnym Punkcie Konsultacyjnym, wspólnie z pracownikami MZD oraz projektantem prezentowaliśmy użytkownikom Polnej wstępną koncepcję przebudowy ulicy, zbieraliśmy uwagi i komentarze do zaproponowanych rozwiązań – dodaje Dorota Michalska. Zgłaszanie uwag możliwe było także w formie elektronicznej i telefonicznej. Nad uwagami zgłoszonymi przez mieszkańców pracuje (październik 2014 r.) projektant oraz urzędnicy z MZD. Przygotowują projekt ulicy Polnej, która w jak największym stopniu uwzględni potrzeby okolicznych mieszkańców i innych użytkowników ulicy.

Zdjęcie 3

Wszystko wskazuje na to, że idea projektowania uspokojonych ulic, które obsługują ruch samochodowy i jednocześnie są bezpiecznymi, i przyjaznymi przestrzeniami publicznymi, gdzie mieszkańcy mogą spędzić czas, stanie się powszechną i dobrą praktyką. Odejście od postrzegania ulicy według schematu: chodnik – jezdnia – chodnik i wspieranie projektowania ulic w miastach jako stref woonerf (żyjących ulic do mieszkania) zostało oficjalnie wpisane do programów Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w wielu miastach Polski, również w województwie kujawsko-pomorskim, w którym działa Pracownia Zrównoważonego Rozwoju. Idea wypracowywania w dialogu z mieszkańcami sposobu zagospodarowywania przestrzeni i czynienia jej bardziej przyjazną dla wszystkich jej użytkowników wpisuje się w szeroko rozumianą ideę społeczeństwa obywatelskiego. Sam dialog jest cenną wartością i najbardziej efektywną formą wypracowywania rozwiązań, które znajdą akceptację społeczną – dodaje Andrzej Mazur z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Więcej informacji o drogowym dialogu na stronie internetowej www.przepisnaulice.pl. Możemy też pomóc w planowaniu Twojej, czytelniku, ulicy. Jesteśmy dostępni także pod numerem infolinii 801 511 303 i adresem mailowym [email protected] zachęca PZR.

Projekt Przepis na ulicę realizowany jest w partnerstwie z Miejskim Zarządem Dróg w Toruniu i Urzędem Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.

Autorem powyższego tekstu jest Joanna Suchomska.