Sztokholm, Nya Slussen: węzeł drogowy zmienia się w miejsce spotkań
Najstarszy węzeł drogowy w stolicy Szwecji przechodzi do historii. Miejsce przesycone infrastrukturą drogową, całkowicie zmieni swój wygląd i stanie się przyjazne osobom niezmotoryzowanym.
Slussen jest pierwszym w Europie węzłem drogowym typu koniczyna, otwarto go w 1935 roku. Do lat 60. XX wieku było to najdogodniejsze połączenie między centrum miasta a jego południową częścią. W szczytowym momencie natężenie ruchu samochodów wyniosło 90 tys. dziennie, obecnie jest to jedna trzecia tej liczby. Slussen pełni rolę ważnego miejsca na mapie transportu publicznego – zlokalizowana jest tutaj stacja metra, swój bieg kończy kolej Saltsjöbanan oraz wiele linii autobusowych obsługujących Archipelag Sztokholmski (gminy Nacka i Varmdö).
Dyskusje nad zmianą wyglądu tego miejsca zaczęły się już w latach 90., wraz z pogarszaniem się stanu technicznego konstrukcji drogowych i wodnych. Działania wpisują się również w ochronę Jeziora Melar, z którego wodę pitną czerpie około 2 milionów osób. W 2004 ogłoszono konkurs koncepcyjny, który wygrała pracowania Nyréns Arkitekter. Cztery lata później zorganizowano kolejny konkurs, do którego zaproszono pięć biur architektonicznych. Zwycięzcą został Foster+Partners we współpracy z Berg Arkitektkontor i White Arkitekter. Podczas debaty publicznej pojawiły się mocne głosy za obroną istniejącej konstrukcji i wpisanie jej do projektu, a nie burzenie.
Hasłem przewodnim inwestycji jest “Slussen – z węzła drogowego do miejsca spotkań”. Koncepcja przewiduje likwidację węzła i zastąpienie plątaniny jezdni dwoma skrzyżowaniami położonymi w dwóch poziomach. Ulica biegnąca na osi wschód-zachód ukryta zostanie pod ziemią. Zamiast obecnych dwóch mostów, o łącznej szerokości 80 metrów, powstanie jeden, o takiej samej liczbie pasów i szerokości jedynie 45 metrów. W rejonie tym pojawią się buspasy, szerokie drogi rowerowe i chodniki, znikną zaś wąskie i ciemne tunele dla pieszych. Nowy most pieszo-rowerowy powstanie również przy moście metra w części zachodniej. Władze Sztokholmu w strategii Vision 2030 zakładają ambitny cel by zwiększyć liczbę rowerzystów w rejonie Slussen do 53 tys. dziennie, z 26 tys. obecnie.
Ważnym elementem projektu jest woda. Slussen, po szwedzku to po prostu “śluza”, mieszają się tutaj słodkie wody jeziora Melar ze słonymi wodami Morza Bałtyckiego. “Wodne place” powstaną pomiędzy wyspami Södermalm i Stadsholmen a śluzą. Zastąpią one wybetonowane, nieużytkowane przestrzenie. Tuż nad wodą zlokalizowane zostaną niewielkie mosty zwodzone, tak by ułatwić poruszanie się pieszym, gdy infrastruktura wodna nie jest wykorzystywana.
Pod nowym mostem powstaną lokale usługowe. Od strony północnej wielopoziomowy układ zostanie zamknięty budynkiem, gdzie znajdą się m.in. usługi kultury. Przeszklona fasada pozwoli podziwiać panoramę Starego Miasta. Całość będzie łączyć się z podziemną strefą przesiadek. W związku z wprowadzeniem pod ziemię ulicy Stadsgårdleden i powiększenia stacji Saltsjöbany konieczne jest przeniesienie terminala autobusowego. Znajdzie się on… we wzgórzu Katarinaberget. Zostanie wydrążony około 40 m pod poziomem terenu, pod już istniejącym garażem i schronem przeciwatomowym. Tak skomplikowana inwestycja wymaga stworzenia oddzielnego planu miejscowego. Dodatkowo we wschodniej części, nad nowym tunelem, powstać ma mały park oraz zabudowa o charakterze waterforntu.
W przyszłości rozważane jest wprowadzenie tutaj tramwajów. Do lat 50. XX wieku w Sztokholmie działała gęsta sieć tramwajowa, w centrum całkowicie zlikwidowana na rzecz systemu metra. Istniejące linie obsługują głównie przedmieścia stolicy.
Prace budowlane rozpoczęły się w 2014. Planowe zakończenie inwestycji ma nastąpić w 2022 roku. Szacowany koszt wynosi 8 miliardów koron (około 3,5 miliarda złotych).
Poniższy film prezentuje obecny wygląd węzła drogowego i zmiany jakie tam nastąpią: