Ildefonso Cerdá Suner żył w latach 1815 – 1876. Urodzony w Barcelonie Cerdá był z wykształcenia inżynierem. Ukończył w Madrycie inżynierię w latach 1839 – 1845, po czym powrócił do swojego rodzinnego miasta. I to właśnie tam światło dzienne ujrzało jego największe dzieło – plan przebudowy dzielnicy Eixample w Barcelonie, któremu poświęcę znaczną część tego artykułu. Ponadto w 1867 roku opublikował Ogólną Teorię Urbanizacji. Warto również dodać, iż Cerdá był silnie zaangażowany w sprawy polityczne Barcelony.

Plan przebudowy dzielnicy Eixample:

Wskutek rewolucji przemysłowej oraz zwiększającej się liczby ludności konieczna była kontrola zabudowy i stworzenie nowej wizji dla rozwoju dzielnicy. Dlatego w 1859 roku władze miasta ogłosiły konkurs na utworzenie planu dzielnicy Eixample (graniczącej od północy z dzielnicą Ciutat Vella – Starym Miastem).
Zostało nadesłanych wiele koncepcji, a zwycięstwo przypadło duetowi architektów Rovira i Trias. Spytacie, czemu Ildefons Cerdá jest głównym bohaterem tego artykułu? Po pewnym czasie zrezygnowano z realizacji wizji Rovira i przystąpiono do urzeczywistniania pomysłu Cerdy. Poniżej przedstawię różnice dzielące koncepcje obu Panów.

Wizja Cerdy zakładała ortogonalny podział dzielnicy na jednakowe kwadraty o długości boku równym 133,3 metra. Uwzględniając potrzeby komunikacyjne, Cerdá w każdym kwartale “ścinał” rogi budynkom umożliwiając tym samym przejazd większym pojazdom. Pozostając w temacie komunikacji, pas drogowy u Cerdy miał szerokość 20m, z czego 10m stanowiła droga, a po 5m z każdej strony przeznaczane było na chodniki i zieleń izolacyjną. Charakterystycznym elementem planu są dwie arterie komunikacyjne przecięte dużym placem w centralnej części (Avenida Diagonal & Meridiana) mające za zadanie upłynnić ruch drogowy. Ważnym założeniem planu jest brak podziału miejsca zamieszkania różnych klas społecznych. Ze względu na powtarzalność tego samego fragmentu (kwadratu) wszyscy żyli w podobnym otoczeniu wokół siebie, więc ewentualne różnice mogły być widoczne jedynie w wyposażeniu mieszkań i podwórek oraz wyglądzie elewacji. Z racji dużego zaangażowania w życie publiczne Barcelony, Cerdá uwzględnił w swoim projekcie także potrzeby mieszkańców. Do takich można zaliczyć: zaprojektowanie trasy kolei, zapewnienie mieszkańcom przestrzeni sąsiedzkich oraz terenów zielonych, wentylacja mieszkań (okna były lokalizowane zarówno od strony ulicy, jak i podwórza).

Odmienną wizją jest projekt Rovira i Triasa. Nie doszukamy się w nim regularności i powtarzalności jak w projekcie Cerdy. Plan Rovira i Triasa zakładał utworzenie sześciu szerokich alei oraz odtworzenie układu dróg okalających Stare Miasto w dalszej części dzielnicy. Projekt ten precyzował miejsce zamieszkania poszczególnych klas społecznych. I tak lokalizacja klasy najwyższej skupiała się wokół centralnej części miasta, zaś peryferyjne tereny dzielnicy przeznaczone były dla klasy robotniczej. Panowie Rovira i Trias zaprezentowali układ bardziej złożony, gdzie proste linie mieszają się z kolistymi kształtami. Jak widać na załączonym obrazku, dla twórców istotną rolę odgrywały place i parki, które zajmowały dość pokaźną powierzchnię.

Jak to wygląda aktualnie?

Wizja Cerdy została zrealizowana w całości, a dzielnica Eixample stanowi teraz centralną część Barcelony.

Charakterystyczny układ kwadratów oraz skośne arterie komunikacyjne zostały zachowane, co możecie Państwo zaobserwować poniżej:

Wyświetl większą mapę