Sejm uchwalił ustawę o związkach metropolitalnych
Możliwość powoływania związków metropolitarnych przewiduje uchwalona wczoraj ustawa o związkach metropolitalnych. Otwiera ona nowe możliwości dla gmin i powiatów chcących współpracować ze sobą.
Aktualizacja (10.10.2015): Sejm odrzucił poprawki wniesione przez senatorów. Ustawa trafiła do podpisu Prezydenta RP w formie uchwalonej przez posłów.
Aktualizacja (02.10.2015): Senatorowie wnieśli 11 poprawek do przyjętego przez Sejm RP projektu ustawy. Dodają one przepisy, na podstawie których możliwe będzie przyznanie związkowi metropolitalnemu dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie realizacji zadań, które realizuje z mocy ustawy, a które przed utworzeniem związku wykonywały jednostki samorządu wchodzące w skład związku. Dotacja ma być przyznawana przez okres pięciu lat i w każdym roku ma wynosić maksymalnie 180 milionów zł. Zmniejszają wymaganą liczbę mieszkańców warunkującą utworzenie tego obszaru do 350 tysięcy mieszkańców (dzięki temu w obszarze metropolitarnym będzie mógł znajdować się np. Lublin, Białystok bądź Bydgoszcz), określają promowanie obszaru metropolitalnego jako zadanie związku, doprecyzowują też sposób i okres pełnienia funkcji organów przez pełnomocnika do spraw utworzenia związku metropolitalnego oraz zasady organizacyjne funkcjonowania związku. W trzech pierwszych latach funkcjonowania związku metropolitalnego, jego zobowiązania mają być doliczane do zobowiązań znajdujących się w nim jednostek samorządu terytorialnego.
W ustawie określono między innymi zasady tworzenia związków, ich zakres działania i organy. Związki metropolitalne mają być zrzeszeniami jednostek samorządu terytorialnego, położonymi w danym obszarze metropolitalnym. Obszar metropolitalny stanowić ma spójna pod względem przestrzennym strefa oddziaływania miasta będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Strefa ta musi być zamieszkała przez co najmniej 500 tysięcy mieszkańców. Związki metropolitalne będą mieć osobowość prawną. Tworzyć będzie je Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Do zadań rządu należeć będzie także ustalenie ich nazw oraz określenie granic. Projekt takiego rozporządzenia wymagać będzie konsultacji z mieszkańcami, radami gmin i powiatów, sejmikiem województwa oraz wojewodą.
Kraków, Nowa Huta; fot. Piotr Tomaszewski, lic CC-BY-3.0
Utworzenie związku ma być możliwe, jeżeli w jego skład wejdzie więcej niż 5 sąsiadujących ze sobą terytorialnie miast na prawach powiatu z jednego województwa, w tym jedno miasto będące siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Przy podejmowaniu decyzji o utworzeniu związku metropolitalnego rząd ma brać pod uwagę m.in. koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju oraz plan zagospodarowania przestrzennego województwa, a także powiązania funkcjonalne oraz zaawansowanie procesów urbanizacyjnych. Uwzględnione mają zostać także więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe. Do zadań związku metropolitalnego należeć ma wykonywanie zadań publicznych w zakresie m.in. kształtowania ładu przestrzennego, rozwoju obszaru związku, publicznego transportu zbiorowego, współdziałania w ustalaniu przebiegu dróg krajowych i wojewódzkich oraz sprawy promocji. Nadzór nad związkami metropolitalnymi ma sprawować premier oraz wojewoda, a w zakresie spraw finansowych regionalna izba obrachunkowa. Organami związku metropolitalnego ma być zgromadzenie oraz zarząd. Zgromadzenie ma być organem stanowiącym i kontrolnym z 4-letnią kadencją. Zarząd ma być organem wykonawczym związku. W jego skład ma wchodzić 3 członków, w tym przewodniczący. Zarząd i jego przewodniczący mają być wybierani przez zgromadzenie. Źródłami dochodu związku metropolitalnego mają być 5-proc. udział w podatku dochodowym, składki gmin wchodzących w skład związku oraz dotacje z budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.
Za przyjęciem ustawy zagłosowali posłowie PO i SLD, natomiast przedstawiciele PiS i część posłów PSL wstrzymali się od głosu. W trakcie obrad odrzucono m.in. poprawkę wymagającą w województwach z dwiema stolicami zgody obu miast, w związku z którą podzielone zdania mieli posłowie toruńscy i bydgoscy. Ustawa ma wejść w życie z początkiem 2016 r. Rozporządzenia o utworzeniu związków metropolitalnych mają być wydawane nie później niż 30 kwietnia, a związki metropolitalne tworzone z 1 lipca. Zanim to się stanie, przyjęta przez Sejm ustawa trafi pod obrady Senatu.
źródło: sejm.gov.pl
