Nowa ustawa metropolitalna coraz bliżej

Według wojewody śląskiego, Jarosława Wieczorka, w najbliższych tygodniach projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim powinien trafić pod obrady rządu. Tymczasem z uczestnictwa w projekcie rezygnuje Jaworzno.

Przypomnijmy: szczegóły nowej ustawy o związkach metropolitalnych przedstawił w kwietniu minister Mariusz Błaszczak. Na początku czerwca w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych odbyło się posiedzenie zespołu ds. ustrojowych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu, na którym omawiano założenia ustawy o związku metropolitalnym. Oceniono też zgłoszone podczas konsultacji poprawki.

Ustawa tylko dla Górnego Śląska

Ustawa skierowana ma być wyłącznie dla aglomeracji w województwie śląskim, co jest założeniem przeciwnym od poprzedniej ustawy przewidującej minimalną liczbę mieszkańców aglomeracji na pół miliona. Śląski związek metropolitalny będzie powołany przez Radę Ministrów. W jego skład mają wejść gminy stanowiące GZM oraz około 10 przylegających, zamieszkane łącznie przez około 2 miliony osób. Ostateczną listę gmin i miast ustali Rada Ministrów, przy pozytywnej opinii co najmniej 70 procent samorządów. W zarządzie zasiadać ma pięciu przedstawicieli gmin.

Wskutek zapisów ustawy, za kwestie transportu, rozwoju czy promocji będzie odpowiedzialny jeden podmiot – zarząd związku metropolitalnego. Jego działania mają brać pod uwagę potrzeby całej metropolii. Związek będzie mógł płynnie przejąć mienie oraz zadania od gmin oraz jednostek podległych tak, by zagwarantować ciągłość realizacji zadań oraz trwałość projektów realizowanych ze środków Unii Europejskiej.

Jaworzno przeciw projektowi

Jak się okazuje, nie wszystkie gminy mają zamiar uczestniczyć w projekcie. Plany wyjścia z Górnośląskiego Związku Metropolitalnego przedstawiło Jaworzno, którego władze sugerują pogorszenie jakości oraz taryf transportu publicznego. W przypadku uczestnictwa miasta w projekcie, nastąpić mogłoby wchłonięcie PKM Jaworzno przez śląski KZK GOP. Prezydent tego miasta już zrezygnował z zasiadania w zarządzie związku. Władze Jaworzna krytykują także brak zapisów o kadencyjności zarządu związku metropolitalnego.

Komunikat władz Jaworzna pod artykułem.

Ustawa metropolitalna za rok

Projekt przyjęty przez Parlament i podpisany przez prezydenta Dudę w 2015 roku zakładał wymóg zamieszkania przez co najmniej 500 tysięcy mieszkańców przy tworzeniu metropolii w strefie oddziaływania miasta będącego siedzibą wojewody lub sejmiku województwa. Krytyka padała na brak kadencyjności zarządu, na zezwolenie na tworzenie metropolii bydgoskiej bez Torunia. Pomimo, że ustawa weszła w życie, nowy rząd ostatecznie nowy rząd nie wydał rozporządzeń określających tryb postępowania w sprawie składania wniosku o utworzenie związku metropolitalnego i jednocześnie zadecydował o nowej formule ustawy.

Unia Metropolii Polskich wskazywała 12 potencjalnych obszarów: warszawski, gdański, krakowski, wrocławski, poznański, katowicki, łódzki, szczeciński, bydgosko-toruński, białostocki, rzeszowski i lubelski. Rząd zdecydował się na utworzenie związku metropolitalnego jedynie w przypadku rejonu Katowic.

Nowa ustawa metropolitalna wejdzie w życie najprawdopodobniej na początku przyszłego roku.

Komunikat władz Jaworzna:

Na posiedzeniu Zarządu Górnośląskiego Związku Metropolitalnego, 10 czerwca r. Prezydent Jaworzna, Paweł Silbert poinformował o rezygnacji z pełnienia funkcji członka Zarządu GZM. Decyzja prezydenta Jaworzna wynika z faktu niemożności znalezienia takich rozwiązań legislacyjnych, na mocy których członkostwo Jaworzna w przyszłej Metropolii Śląska będzie gwarantowało mieszkańcom Jaworzna wykonywanie zadania transportu publicznego w niezmienionym standardzie.

Po stronie rządowej trwają zaawansowane prace nad nowym projektem ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim. Należy założyć, że udział gmin GZM w nowym związku będzie obligatoryjny. To trudna sytuacja dla Jaworzna, z uwagi choćby na odrębność komunikacyjną, a integracja transportu publicznego jest głównym zadaniem nowo tworzonej ustawy.

Jaworzno, leżąc na skraju konurbacji śląskiej jest z nią połączone jedną główną osią komunikacyjną (przez Mysłowice) i dwiema bocznymi (kierunek Sosnowiec-Maczki i Mysłowice-Brzęczkowice). Zadania własne w zakresie komunikacji realizowane są w 85 proc. na terenie samego miasta, podobnie ponad 2/3 pracy przewozowej odbywa się na terenie miasta. Praca przewozowa poza granice miasta jest realizowana w ponad 70 proc. na potrzeby mieszkańców Jaworzna przez gminną spółkę PKM, będącą operatorem wewnętrznym (zgodnie z rozporządzeniem 1370/2007 UE).

Przyjęty przez Radę Miejską w Jaworznie Plan Transportowy oraz uchwała intencyjna o wsparciu dla PKM Jaworzno przewidują świadczenie przez następne 10 lat pracy przewozowej na potrzeby Jaworzna przez PKM jako podmiot operatora wewnętrznego na zasadzie powierzenia (rozwiązanie stosowane od 2009). Miasto w związku z aplikowaniem PKM-u o środki unijne na zakup autobusów elektrycznych zadeklarowało wypłatę rocznej rekompensaty w wysokości nie niższej niż 16 mln PLN. Zarówno nowo planowane do zakupu autobusy – jak i te zakupione w latach ubiegłych, także ze środków zewnętrznych – wymagają w okresie trwałości projektu realizacji pracy przewozowej na ww. poziomie i w relacjach związanych z potrzebami Gminy Jaworzno.

W opinii prezydenta Jaworzna obecność w Metropolii Śląskiej pozbawiłaby gminę Jaworzno możliwości dalszej dbałości o stan organizacyjny i techniczny transportu zbiorowego a także racjonalne reagowanie na  faktyczne potrzeby komunikacyjne mieszkańców, które obecnie są zaspokajane przez szybkie i elastyczne dostosowywanie siatki połączeń oraz rozkładów jazdy.

Rezygnacja Pawła Silberta z funkcji członka Zarządu GZM oraz zapowiedziane przez niego wystąpienie Jaworzna z Górnośląskiego Związku Metropolitalnego nie oznacza jednak zakończenia współpracy z gminami GZM, miasto nie wyklucza bowiem akcesu do Metropolii w dalszym etapie jej funkcjonowania. Jak podkreśla prezydent Jaworzna, decyzja ta zależna jest od uzgodnienia czytelnych warunków tego przyłączenia.