Miasteczko Olimpijskie w Soczi
Właśnie trwają 22. Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Soczi. Zawodnicy rywalizują na imponujących arenach zlokalizowanych w niesamowitym “miasteczku” olimpijskim. Tymczasem my przyjrzyjmy się Olimpiadzie od strony urbanistycznej i planowania przestrzennego.
Soczi położone jest nad Morzem Czarnym w Kraju Krasnodarskim. Zamieszkane jest przez ponad 340 tys. mieszkańców (wg spisu w 2010 r.) na obszarze ok. 3,5 tys. km2. Uznawane jest za “najdłuższe” miasto na świecie -rozciąga się wzdłuż wybrzeża przez ponad 140 km. Leży w klimacie podzwrotnikowym wilgotnym – jest to jedno z niewielu ciepłych miejsc w Rosji (w styczniu temperatura średnia wynosi 10 st. C). Właśnie dzięki dobrym warunkom klimatycznym dobrze rozwinęła się turystyka wypoczynkowa. Już w latach 50. Soczi uchodziło za miejsce wyjątkowe, w tym zimnym kraju pełniąc rolę letniego kurortu dla Rosjan. To właśnie czynnik klimatyczny można uznać za kształtujący strukturę i wpływający na rozwój miasta. Rozwinęła się zabudowa letniskowa i kurortowy charakter miasta.
W tym roku największy letni ośrodek Rosji stał się zimową stolicą świata. Soczi jest gospodarzem 22. Zimowych Igrzysk Olimpijskich. Wbrew wszelkim uwarunkowaniom klimatycznym, glebowym powstało tu miasteczko olimpijskie. Organizacja Igrzysk – obiekty, infrastruktura – pochłonęła ponad 40 mld euro. Konieczne były liczne przesiedlenia mieszkańców, które umożliwiła specjalnie uchwalona ustawa olimpijska ułatwiająca odbieranie dobytku pod inwestycje olimpijskie. Na ponad 200 obiektach zawodnicy rywalizują w 98 konkurencjach w 15 dyscyplinach sportowych.
Najważniejsze obiekty nie powstały jednak w centrum Soczi. Cały park to około 200 obiektów położonych w dwóch miejscach, połączonych ze sobą szybką koleją:
- pierwsze – zlokalizowane ok. 50 km na południe w bagiennej Dolinie Imeretyńskiej, nad Morzem Czarnym, gdzie położony jest Stadion Olimpijski Fiszt i wszystkie obiekty zamknięte
- drugie – wysoko w górach w Krasnej Polanie, gdzie panują już warunki bardziej “zimowe” i znajdują sie tam skocznie i trasy biegowe.
Skupimy się na tym pierwszym, które posiada imponujące stadiony i ciekawą urbanistykę. Obiekty nawiązują do chłodu i zimna – kolorystyką (szaroniebieską) i iluminacją. Architekci postawili na modernistyczne kształty, a stadiony zaprojektowane zostały tak, aby móc je przenieść po Olimpiadzie. Położone są tutaj takie obiekty jak:
- wcześniej wspomniany Stadion Fiszt, gdzie odbyła się ceremonia otwarcia
- Wielki Pałac Lodu – 12 tys. stadion hokejowy
- Mały Pałac Lodu (Shayba Arena) – tutaj również odbywają się zawody hokejowe. Kształtem ma przypominać krążek
- Centrum Łyżwiarskie Adler Arena
- Pałac Łyżwiarski Góra Lodowa
- Centrum Curlingu Kostka Lodu
Powyższe obiekty położone są wokół głównego placu w parku olimpijskim – Placu Medali, którego centralny punkt stanowi wysoki masz, na którym płonie Ogień Olimpijski.
Na placu odbywają się ceremonie medalowe przy ogniu. Położenie stadionów umożliwia szybkie przemieszczanie się między obiektami, zlokalizowanie ich na planie koła nadaje charakter “miasteczka” z rynkiem w centrum. Owalny kształt może również nawiązywać do godła Olimpiady. W pobliżu zlokalizowany jest port oraz szybka kolej w stronę Krasnej Polany.
Obiekty sportowe robią wrażenie, ale to co pod nimi jest jeszcze bardziej. Całe miasteczko olimpijskie położone jest w bagiennej dolinie, którego dna nie zbadano w pełni i nie wiadomo jak będą zachowywać się budynki jak w pełni osiądą. Podobna sytuacja wyniknęła w przypadku skoczni, która po zbudowaniu zaczęła się zapadać przez złe warunki geologiczne. Tutaj nie było żadnego planowania – zbudowano tak jak kazano, nie przejmując się uwarunkowaniami naturalnymi. Poprowadzenie niezbędnej infrastruktury, konieczne umocnienia terenów doprowadziły do silnej dewastacji środowiska.
Budując strategię rozwoju danego regionu robimy analizę SWOT. W przypadku Soczi o charakterze kurortu letniego nawet najbardziej ambitni stratedzy nie ryzykowaliby wpisując do szans rozwój turystyki zimowej. Tradycji sporów zimowych nie było. Można doszukać się prób zmian, w kierunku urozmaicenia struktury przestrzennej, lecz obiekty projektowane są po to, by potem je rozebrać lub przenieść, a to co zostanie – popadnie w ruinę. Natomiast ludzie mieszkający dotychczas na tym terenie nie odzyskają dawnego życia, a środowisko samo nie powróci do dawnej równowagi.
Olimpiada w Soczi wyraźnie nie jest niczym planowanym (ani przestrzennie, ani politycznie) – wydaje się być zwykłym kaprysem. Od strony gospodarki przestrzennej uważam, że jest to ciekawy przykład jak nie planować. Samo miasteczko jest pięknym założeniem na “glinianych” fundamentach.
Osobiście polecam dla zainteresowanych dokument wyemitowany przez TVP 2 “Igrzyska Putina” ukazujący głębiej dramat tego miejsca.
Poniżej miasteczko olimpijskie z google maps:
