Jak będzie wyglądał tunel kolejowy pod Łodzią?
Pozostał rok do ukończenia budowy Łodzi Fabrycznej – głównego dworca kolejowego tego miasta. Tymczasem pojawiają się kolejne doniesienia nad kształtem tunelu kolejowego, który ma zostać poprowadzony pod zabytkowym Śródmieściem. Wszystko wskazuje na to, że oprócz połączenia dwóch najważniejszych łódzkich dworców kolejowych będzie on również spełniał rolę quasi-metra dzięki dodatkowym stacjom zlokalizowanym na jego trasie.
W 2011, gdy po licznych perturbacjach rozpoczęto budowę nowego dworca Fabrycznego, łodzianie odetchnęli z ulgą. Projekt ten od początku budził kontrowersje, podważano rozmiary planowanego obiektu, analizy ruchu oraz chęć zagłębienia peronów. Niemniej, dzięki staraniom odchodzącego ministra transportu Cezarego Grabarczyka udało się podpisać umowę z wykonawcą.
Przebudowa dworca stała się punktem wyjścia dla idei stworzenia tzw. Nowego Centrum Miasta. Zagłębienie hali peronowej pozwoliło na odzyskanie świetnie zlokalizowanych kilkudziesięciu hektarów gruntów. Jak się okazuje, ze stosunkowo już pozytywnym skutkiem, gdyż pojawili się już pierwsi inwestorzy chętni do realizacji swoich zamierzeń właśnie na tych obszarach. Przebudowa Dworca Fabrycznego nie rozwiązywała jednakże jednego zasadniczego problemu – jest to stacja czołowa.
Łódź posiada dość nietypową strukturę torów kolejowych w mieście, o czym szerzej pisaliśmy tutaj. Plany połączenia dwóch najważniejszych dworców, tj. Fabrycznego i Kaliskiego, sięgają wielu lat, jednakże do tej pory pomysł ten nie był poparty konkretami. Szansą na wybudowanie tunelu, udrożnienie łódzkiego węzła kolejowego, a tym samym wprowadzenie pozytywnej zmiany na mapie krajowych połączeń stały się plany budowy Nowego Centrum Miasta.
Budowa tunelu kolejowego pod miastem o zwartej XIX-wiecznej zabudowie, która w dużej mierze nie uległa zniszczeniu w trakcie wojen światowych, stanowi nie lada wyzwanie. Projektanci będą musieli zmierzyć się ze zróżnicowaną strukturą geologiczną, słabymi fundamentami niektórych budynków czy wtłoczonymi w kanały łódzkimi rzekami. Choć oczywiście niemożliwe jest szukanie dokładnej analogii między tymi dwoma projektami, budowa tunelu w Łodzi może przysporzyć podobnej skali problemów co budowa II linii metra w Warszawie.
Budowa tunelu kolejowego pod miastem nie zdarza się w miastach bardzo często. W Łodzi, której okres dynamicznego rozwoju rozpoczął się zaledwie niecałe 200 lat temu, jest to pierwsza taka sytuacja. Jako że tunel ten będzie miał kilka kilometrów długości, narodziła się idea utworzenia dodatkowych stacji na jego trasie. Opracowujące właśnie studium wykonalności tego projektu PPK PLK S.A. rozważa budowę dwóch przystanków. Z najnowszych doniesień prasowych wynika, że istnieje duża możliwość realizacji ich obydwu.
Pierwszą ze stacji jest Łódź Centrum. Jej lokalizacja wyznaczona została w odległości ok. 1 km na zachód od Łodzi Fabrycznej, przy skrzyżowaniu ulicy Zielonej oraz alei Kościuszki. Jest to bardzo ważny punkt na mapie transportowej miasta, gdyż aleja Kościuszki to jedna z głównych tras tramwajowych miasta, którą kursuje Łódzki Tramwaj Regionalny. Stworzenie stacji kolejowej w tym miejscu pozwoli na stworzenie ważnego węzła transportowego, który zintegruje Łódzką Kolej Aglomeracyjną z siatką połączeń tramwajowych. Lokalizacja ta stanowi natomiast wyzwanie dla projektantów, gdyż wymaga przeprojektowania tunelu pod względem jego krzywizny. Niemniej (nie)uwzględnienie tej stacji budzi spore emocje wśród mieszkańców Łodzi. Jednym z ich przejawów był zorganizowany 25 czerwca happening mający na celu poparcie budowy stacji Centrum, w którym wzięło udział kilkadziesiąt osób. Władze miasta natomiast gotowe są nawet dopłacić do budowy tego przystanku, jeśli na drodze do jej wybudowania miałyby stanąć względy finansowe.
Drugą z analizowanych stacji jest Łódź Ogrodowa, umiejscowiona w około połowie drogi między dworcami Fabrycznym i Kaliskim. W jej pobliżu znajduje się największe centrum handlowo-rozrywkowe w Polsce – zlokalizowana w dawnym kompleksie Izraela Poznańskiego „Manufaktura”. Stacja ta pozwoli na jeszcze większe dogęszczenie siatki przystanków kolejowych w mieście i zwiększy dostępność komunikacji publicznej. Również i ta stacja budzi kontrowersje, jednakże zupełnie innego rodzaju. Z jednej strony lokalizacja tej stacji będzie dużym udogodnieniem dla inwestora zarządzającego „Manufakturą”, co dla wielu osób oznacza bezpodstawne zbieranie prywatnego centrum handlowego. Z drugiej strony dodatkowa stacja kolejowa może zaktywizować tereny otaczające dawny kompleks Poznańskiego, tak jak to ma miejsce choćby w przypadku warszawskich linii metra.
Budowa tunelu kolejowego pod Łodzią to duże wyzwanie, która będzie wymagało sporych nakładów finansowych oraz koordynacji ogromnej liczby działań. PKP PLK planuje zakończenie prac nad studium wykonalności (a więc wybór docelowego wyglądu tunelu wraz z lokalizacją przystanków) jeszcze w tym roku. Umożliwi to rozpisanie przetargu w systemie ZiZ (Zaprojektuj i Zbuduj), przy wsparciu środków unijnych na okres 2014-2020. Według Macieja Dutkiewicza z PKP PLK, inwestycja ta ma szanse zostać zakończona do 2023 roku.
Miejmy nadzieję, że idea łódzkiego tunelu zostanie jak najszybciej zrealizowana, a poniższe obrazki pozostaną jedynie filmowym wspomnieniem:
