Do jego najważniejszych architektonicznych osiągnięć należą budynek Szkoły Podstawowej nr 84 przy ulicy Łukasza Górnickiego 20 i wyjątkowy pod względem konstrukcyjnym kościół św. Wawrzyńca przy ulicy Odona Bujwida we Wrocławiu. Jest także współautorem kompleksu mieszkalno-usługowego Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa przy placu Tadeusza Kościuszki, zaprojektowanego przez zespół architektów pod kierunkiem Romana Tunikowskiego. W latach 1954–1965 oraz 1971–1979 był związany z biurem projektowym Miastoprojekt Wrocław, w którym pełnił funkcję głównego projektanta inwestycji szkolnych.
Laureat i uczestnik licznych konkursów architektonicznych, za swoje osiągnięcia otrzymał wiele prestiżowych odznaczeń, między innymi tytuł Budowniczego Wrocławia w 1960 roku, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski w 1987 roku, Złotą Odznakę Towarzystwa Miłośników Wrocławia za działalność dla rozwoju miasta w 1996 roku, a w roku 2012 Złotą Odznakę Stowarzyszenia Architektów Polskich i Odznakę za 60-lecie pracy twórczej przyznaną przez wrocławski oddział SARP.
Pasjonat i niestrudzony kronikarz dziejów Wrocławia, od lat podtrzymuje pamięć o najważniejszych momentach i postaciach w powojennej historii miasta. Jest autorem wielu wspomnień o wrocławskiej architekturze i jej twórcach oraz kilkudziesięciu artykułów poświęconych kulturze Wrocławia, publikowanych na łamach lokalnego wydania „Gazety Wyborczej”.
Wystawa w Muzeum Architektury we Wrocławiu została przygotowana z okazji jubileuszu dziewięćdziesiątych urodzin Zenona Prętczyńskiego oraz trzydziestej rocznicy pierwszej prezentacji dokonań architekta, która miała miejsce w lipcu 1985 roku właśnie w tym muzeum.
Ekspozycja podsumowuje ponad sześć dekad twórczości Jubilata – od pierwszych prac konkursowych z 1952 roku, przez kilka dziesięcioleci projektów i realizacji aż po współczesne koncepcje założeń pomnikowych i architektonicznych. Ważne miejsce wśród nich zajmuje jedna z najważniejszych w powojennej historii miasta realizacji architektoniczno-urbanistycznych, czyli Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa, wybudowana w latach 1954–1956, zaprojektowana przez Romana Tunikowskiego wspólnie z zespołem architektów związanych z Miastoprojektem Wrocław. Tablica upamiętniająca twórców projektu, umieszczona przy arkadowych podcieniach KDM-u, została uroczyście odsłonięta 28 kwietnia 2014 roku.
Z lat sześćdziesiątych pochodzą zaprezentowane na wystawie projekty i archiwalne fotografie dolnośląskich szkół, jakie Zenon Prętczyński zaprojektował dla Wrocławia, Oleśnicy, Świdnicy, Wałbrzycha, Karpacza i Szklarskiej Poręby, a z lat siedemdziesiątych – koncepcje założeń mieszkalnych i mieszkalno-usługowych, między innymi budynków w Jeleniej Górze z nowatorskimi ówcześnie garażami podziemnymi i osiedla mieszkaniowego w Strzelinie.
Na szczególną uwagę zasługują projekty konkursowe sygnowane przez tzw. Wrocławską Trójkę Konkursową – architektów Wiktora Jackiewicza, Zenona Prętczyńskiego i Romana Tunikowskiego. Projekty te charakteryzują się dużym rozmachem w planowaniu rozwoju tak ważnych punktów miasta, jak place Grunwaldzki, Społeczny i Dominikański, oś ulicy Powstańców Śląskich i teren przy Poczcie Głównej we Wrocławiu. Zenon Prętczyński brał również udział w konkursach na opracowanie nowego planu architektoniczno-urbanistycznego dla centrum Opola, Dzierżoniowa i Kalisza. Uczestniczył także w konkursach zagranicznych, między innymi w konkursach na koncepcję centrum miasta w Tel-Awiwie i Karlsruhe czy gmach Opery Narodowej w Budapeszcie.
Oprócz dokonań architektonicznych na wystawie zaprezentowano także rysunki będące impresjami z licznych podróży architekta oraz zapiski i teksty Zenona Prętczyńskiego, w których dzieli się on swą drugą pasją – zamiłowaniem dla historii Wrocławia i postaci oraz wydarzeń, które miały na tę historię największy wpływ. W swych wspomnieniach barwnie opisuje miasto i jego mieszkańców, a także z szacunkiem wspomina swoich dawnych mistrzów i przyjaciół.
Zenon Prętczyński urodził się 16 grudnia 1925 roku w Kamieniu koło Kalisza. Jak sam wspomina, beztroski i szczęśliwy okres dzieciństwa był też okresem pierwszego kontaktu ze sztuką. Ojciec przyszłego architekta – Ignacy Prętczyński – był bowiem znanym mistrzem sztuki stolarskiej, który tworzył ozdobne meble na zlecenie okolicznych dworów i pałaców.
W 1938 roku Zenon Prętczyński rozpoczął edukację w kaliskim Gimnazjum i Liceum im. Adama Asnyka. Wybuch II wojny światowej zmusił go do opuszczenia Kalisza i podjęcia pracy przymusowej. Do szkoły powrócił w roku 1946, tym razem do Gimnazjum i Liceum im. Tadeusza Kościuszki w Kaliszu, w którym rok później otrzymał świadectwo dojrzałości. Wtedy też podjął swoją pierwszą pracę w charakterze głównego projektanta w Fabryce Koronek i Haftów „Haft Kaliski”.
W 1947 roku Zenon Prętczyński rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Dyplom z oceną bardzo dobrą otrzymał w 1951 roku z rąk profesora Zbigniewa Kupca. Rok później podjął pierwszą pracę jako architekt w Centralnym Biurze Projektów Budownictwa Wiejskiego, a od 1954 do 1979 roku był czynnie związany z Biurem Projektowo-Badawczym Budownictwa Ogólnego Miastoprojekt Wrocław jako główny projektant inwestycji szkolnych. W latach 1965–1979 pełnił funkcję wojewódzkiego inspektora w Wydziale Architektury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu. W tym czasie był też konsultantem do spraw przebudowy miast Dolnego Śląska. Od 1979 do 1982 roku był głównym projektantem we wrocławskim Biurze Projektowym PKS.
Zenon Prętczyński. Architekt
9 kwietnia-10 maja 2015
wernisaż: 9 kwietnia 2015; godz. 17:00
Muzeum Architektury we Wrocławiu
ul. Bernardyńska 5, 50-156 Wrocław
tel. (+48)(71) 344-82-79, 343-36-75
fax. (+48)(71) 344-65-77
e-mail: [email protected]
źródło: Muzeum Architektury we Wrocławiu