AKTUALNOŚCI

Ustawy dot. gruntów objętych dekretem Bieruta w Trybunale Konstytucyjnym

Na 19 lipca Trybunał Konstytucyjny wyznaczył rozprawę ws. ustawy o gruntach warszawskich, która miała rozwiązać problem nieruchomości objętych tzw. dekretem Bieruta z roku 1945.

Sejm uchwalił ustawę 24 czerwca 2015 roku, co szerzej opisywaliśmy w artykule. Przed decyzją o podpisie, ustawę do Trybunału skierował poprzedni prezydent Bronisław Komorowski.

Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek o zbadanie zgodności:

  • art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy w części dotyczącej dodawanego do ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami art. 214a w zawiązku z art. 3 ust. 1 z:
    • art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 32 ust. 1 i z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP,
    • art. 21 ust. 2 Konstytucji RP,
    • art. 2 Konstytucji RP poprzez naruszenie wyrażonych w tym przepisie zasad zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, niedziałania prawa wstecz oraz ochrony praw nabytych;
  • art. 1 pkt 3 w części dotyczącej dodawanego do ustawy, o której mowa w pkt I art. 214b w związku z art. 3 ust. 1 z:
    • art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP,
    • art. 2 Konstytucji RP poprzez naruszenie wyrażonych w tym przepisie zasad zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, niedziałania prawa wstecz oraz ochrony praw nabytych.

Zdaniem Prezydenta RP, wprowadzenie przez ustawodawcę szerokiego katalogu przyczyn ograniczenia uprzednio przyznanej możliwości uzyskania przez byłych właścicieli prawa użytkowania wieczystego na gruntach przejętych na podstawie dekretu warszawskiego stanowi naruszenie zasady ochrony własności i innych praw majątkowych oraz nie spełnia wymagań zasady proporcjonalności. Ponadto, w ocenie wnioskodawcy, ingerencja w sferę praw konstytucyjnych jednostki jest zbyt głęboka i nie pozostaje w bezpośrednim związku z koniecznością ochrony wartości wymienionych w art. 31 ust. 3 konstytucji.

Na podstawie kwestionowanych regulacji znaczna część osób, legitymujących się dotychczas określonymi uprawnieniami, zostanie pozbawiona nie tylko posiadanych praw, ale również uprawnień do otrzymania stosownego odszkodowania co, w ocenie wnioskodawcy, jest niezgodne z konstytucyjnymi zasadami równości i ochrony własności.

W ocenie Prezydenta RP art. 1 pkt 3 ustawy nowelizującej narusza również zasady ochrony praw nabytych. Złożenie w terminie stosownego wniosku dekretowego oraz spełnienie pozostałych warunków przyznania prawa użytkowania wieczystego należy traktować jako powstanie maksymalnie ukształtowanej ekspektatywy nabycia prawa użytkowania wieczystego, podlegającej ochronie art. 2 konstytucji. Bezpośrednie działanie nowego prawa doprowadziłoby do pogorszenia sytuacji prawnej osób, które pod rządami prawa dotychczasowego, wystąpiły o realizację przysługujących im uprawnień. Doszłoby zatem do ingerencji w prawa nabyte, i to ze skutkiem wstecznym – podkreśla wnioskodawca.

Ponadto Prezydent RP podniósł, że przepis art. 214b ustawy o gospodarce nieruchomościami oznacza stworzenie, dla organów władzy publicznej, ułatwień w rozpatrywaniu spraw wymagających znacznego nakładu czynności niezbędnych przy podejmowaniu decyzji. Zdaniem wnioskodawcy, ustawodawca nie powinien tworzyć regulacji wprowadzających zasadę, iż brak szczególnej aktywności strony postępowania, zwalnia organ z obowiązku prowadzenia postępowania. Dotyczy to zwłaszcza przypadków tych postępowań, które mają na celu realizację praw majątkowych.

Trybunał rozpozna wniosek w pełnym składzie. Rozprawie będzie przewodniczyć prezes TK Andrzej Rzepliński.