Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju z podpisem Prezydenta

Pod koniec lipca Prezydent podpisał nowelizację ustawy o prowadzeniu polityki rozwoju. Nowelizacja znacznie zmienia układ dokumentów, także tych dotyczących planowania przestrzennego.

Koniec Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju

Najistotniejszą zmianą wprowadzaną w ustawie jest odejście od długookresowej strategii rozwoju i koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Podstawowym dokumentem strategicznym odnoszącym się do rozwoju kraju stanie się średniookresowa strategia rozwoju kraju, która ma łączyć aspekty społeczne, gospodarcze i przestrzenne.

Oba dokumenty będą obowiązywały do listopada 2020 roku, gdy w życie wejdą przepisy ustawy. Długookresowa strategia rozwoju kraju przyjęta została w lutym 2013. Określała główne trendy, wyzwania i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, a także kierunki przestrzennego zagospodarowania kraju, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju.

Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030 przyjęta została przez Radę Ministrów przyjęta została w grudniu 2011, jako strategiczny dokument dotyczące zagospodarowania przestrzennego Polski. Zawierał ustalenia i zalecenia dla planów zagospodarowania przestrzennego województw, które według planów Rządu, zniknąć mają przy kolejnym etapie reformy.

Usunięcie KPZK z systemu planistycznego, bez vacatio legis, skrytykowało m.in. Towarzystwo Urbanistów Polskich. Określiło ono decyzję Rządu, jako “akt bezpośredniej destrukcji systemu planowania przestrzennego w Polsce” i porównało ono to do unieważnienia miejscowych planów zagospodarowania z 2003 roku:

W jego wyniku system decyzyjny państwa zostanie pozbawiony formalnej podstawy i merytorycznych przesłanek do prowadzenia długofalowej polityki przestrzennej i koordynacji rozmieszczania inwestycji o strategicznym dla Polski znaczeniu. To zaś spowoduje, że – wbrew zapowiedziom – ulegnie poszerzeniu sfera woluntaryzmu resortowego, którego jaskrawym przejawem są dzisiaj tzw. specustawy.

Analogiczne zmiany planowane są na poziomie województw – w podpisanym przez Prezydenta projekcie ustawy wzmocniona została rola strategii rozwoju województwa. Nie zdecydowano się jednak jeszcze na likwidację planów zagospodarowania przestrzennego województw. Te mają zniknąć za kilka lat, wraz z kolejną nowelizacją. Na poziomie lokalnym wprowadzone zostały nieobligatoryjne dokumenty strategii rozwoju gminy oraz strategii rozwoju ponadlokalnego.

Przepisy ustawy w większości mają wejść w życie w listopadzie. Wyjątkiem jest polityka miejska:

Znika polityka miejska. Wróci w nowej ustawie

Wraz z końcem 2025 roku z ustawy zniknie cały rozdział ustawy, obejmujący “Politykę miejską”. Według pomysłodawców projektu, do tego czasu rząd przygotuje nową i kompleksową ustawę, dedykowaną miastom. O tych planach po raz pierwszy publicznie poinformowano podczas obrad parlamentarnego zespołu do spraw miast.  Przyjęta ma być ze względu na duże znaczenie obszarów miejskich w rozwoju kraju. Ustawa miałaby wspierać miasta i obszary funkcjonalne w działaniach rozwojowych, dotyczących między innymi transportu, infrastruktury, inwestycji czy powiązań oraz zażądania obszarem ośrodków.

Jej horyzontalny charakter oraz obecność w dokumentach i działaniach Unii Europejskiej wymaga specjalnego, oddzielnego umocowania w przepisach prawnych, tak jak ma to miejsce chociażby w przypadku obszarów wiejskich.

– czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy w Rządowym Centrum Legislacji

Wprowadzony zostaje za to rozdział, dotyczący polityk publicznych, nieobligatoryjnych dokumentów mających stanowić opracowania pomocnicze w stosunku do średniookresowej strategii rozwoju kraju (lub innych strategii rozwoju).