AKTUALNOŚCI

Tutorial ArcGIS: 8. Wektoryzacja cz.1

W poprzednim tutorialu pisaliśmy o kalibracji danych rastrowych oraz możliwości późniejszej ich wektoryzacji. W dobie dzisiejszej informatyzacji korzystanie z wektorowych danych przestrzennych staje się codziennością. Istnieje bardzo duża liczba programów dedykowanych tworzeniu i obróbce danych wektorowych, w pewnym wymiarze jednym z nic jest oczywiście ArcGIS.

Wektoryzacja to proces zamiany danych rastrowych na dane wektorowe. Jednak nie zawsze pracujemy na zeskanowanych mapach lub obrazach, dlatego obok tego zagadnienia chcielibyśmy przedstawić zasady tworzenia własnych danych wektorowych oraz ich edycji. Oprogramowanie ArcGIS oferuje szeroką gamę narzędzi oraz opcji, za pomocą których możliwa jest realizacja naprawdę zaawansowanych projektów. Co prawda nie spotkamy się tutaj z typowo technicznymi narzędziami, które obecne są w programach typu CAD. Nie jest to jednak odczuwalne, ponieważ ArcGIS z reguły jest wykorzystywany do opracowań o mniejszej skali.

Podstawowym paskiem narzędzi używanym podczas wektoryzacji jest pasek Editor. Jego poszczególne narzędzia zostały opisane w pierwszym tutorialu, dlatego teraz skupimy się na ich wykorzystywaniu. Standardowo, aby móc narysować poligon, linię lub postawić punkt należy przejść do trybu edycji, następnie wybrać odpowiednią warstwę, wybrać tzw. szablon (Template) i za pomocą odpowiedniego narzędzia nakreślić obiekt w obszarze mapy. Przyjrzymy się teraz tym poszczególnym etapom.

pasek_editor

Rys. 1. Pasek narzędzi Editor.

Na początku naszej pracy musimy przejść do trybu edycji, klikając w rozwijalne menu Editor i wybierając opcję Start Editing. Jeżeli dane zaimportowane do projektu pochodzą z różnych źródeł, wówczas pojawi się okno z wyborem poszczególnej warstwy lub obszaru roboczego. Po uruchomieniu trybu edycji dodawanie obiektów nadal jest niemożliwe. Konieczny jest wybór szablonu.

Czym jest szablon (Template)? Jest to definicja wszystkich parametrów potrzebnych do utworzenia obiektu. W uproszczeniu szablon reprezentuje warstwę oraz jej symbolizację, a także niektóre jej atrybuty. Lista szablonów (czyli lista edytowalnych, widocznych warstw) dostępna pod ostatnią ikoną na pasku narzędzi – Create Features. Okno dialogowe Create Features podzielone jest na dwie części: górną, którą stanowią dostępne szablony oraz dolną, Construction Tools (narzędzia konstrukcyjne), na którą składają się możliwe sposoby tworzenia obiektów.

create_features

Rys. 2. Okno dialogowe Create Features.

Jeżeli w naszym projekcie znajduje się wiele warstw, wówczas przydatne może okazać się grupowanie oraz filtrowanie szablonów za pomocą przycisku Arrange Templates By Grouping And Filtering widocznego w górnej części okna. Obok niego znajduje się przycisk Organize Templates, który daje nam dostęp do szczegółowych ustawień każdego szablonu. Możemy m. in. usuwać
i dodawać własne definicje szablonów, także o bardziej sprecyzowanych parametrach.

Kolejnym krokiem jest wybór narzędzia. W przypadku warstwy poligonowej dostępne są m. in.:

  • Polygon (poligon) – najpopularniejsze narzędzie, pozwala na tworzenie obiektów o dowolnych kształtach
  • Rectangle (prostokąt) – używany wyłącznie do tworzenia obiektów prostokątnych, użytkownik nakreśla tylko jeden bok, a następnie dynamicznie ustala długość
    i szerokość prostokąta
  • Freehand (odręczny szkic) – raczej rzadko używane narzędzie; jego działanie polega na wyznaczeniu punktu początkowego, a następnie kreśleniu obiektu poprzez ruchy myszki
  • Auto Complete Polygon (dołączenie poligonu) – bardzo przydatne narzędzie w sytuacji, gdy część obiektów jest już utworzona; jego działanie polega na dorysowaniu nowego poligonu do już istniejącego poprzez nakreślenie tylko zewnętrznych, niepowtarzających się krawędzi (wspólne boki zostaną automatycznie włączone do obrysu)
wektoryzacja

Rys. 3. Wektoryzacja w programie ArcGIS.

Rysowanie obiektów za pomocą narzędzia Polygon jest bardzo proste, wystarczy wyznaczać kolejne punkty obrysu i na końcu zamknąć obiekt za pomocą przycisku Finish Sketch (zakończ rysowanie) lub dwukrotnie klikniąć na ostatnim punkcie obrysu. Na tym etapie kończy się najprostsza forma edycji, która w wielu przypadkach okazuje się wystarczająca. Jednak aby jak najlepiej obrysować dany obiekt lub narysować poligon zgodnie z zadanymi wymiarami możemy skorzystać z szeregu dodatkowych narzędzi oferowanych przez program ArcGIS.

Oprócz podstawowego paska Editor istnieje jeszcze kilka, które okazują się przydatne podczas pracy na danych wektorowych. Jednym z nich jest pasek narzędzi Feature Construction. Część ikon powtarza się w stosunku do paska edycji, ale warto przypomnieć ich działanie.

pasek_feature_construction

Rys. 6. Pasek narzędzi Feature Construction.

  1. Straight Segment (prosty segment) – z reguły do kreślenia kolejnych krawędzi obiektu używamy właśnie tego narzędzia; umożliwia ono rysowanie jedynie prostych odcinków poprzez wyznaczanie kolejnych punktów
  2. End Point Arc Segment (punkt końcowy łuku) – typ łuku, w którym podajemy jedynie punkt końcowy, a promień ustalamy ruchem kursora
  3. Pod trzecią ikoną kryje się wiele narzędzi, z których domyślnie widoczne jest Trace (trasuj), czyli automatyczne obrysowywanie już istniejących krawędzi; po naciśnięciu czarnej strzałki uzyskujemy dostęp do takich opcji jak: Right Angle (kąt prosty), Intersection (intersekcja), Arc Segment (łuk)
  4. Constrain Parallel (rysuj równolegle) – ciekawe narzędzie umożliwiające narysowanie segmentu równoległego do innego, wskazanego odcinka
  5. Constrain Parpendicular (rysuj prostopadle) – podobnie jak w powyższym; umożliwia konstruowanie prostopadłych odcinków
  6. Finish Sketch (zakończ rysowanie) – jak już zostało wspomniane przycisk ten automatycznie zamyka obiekt i kończy jego edycję
  7. Undo (cofnij) – przycisk za pomocą którego można cofnąć ostatnią operację (takie samo działanie ma standardowa kombinacja klawiszy Ctrl + Z)

Kolejnym paskiem narzędzi, który powinien być widoczny podczas kreślenia obiektów jest pasek Snapping. „Snapowanie”, czyli dociąganie kursora myszki do konkretnego punktu, jest niejako gwarancją poprawnego konstruowania obiektów. Mamy wówczas pewność, że stawiamy punkt we właściwym miejscu, a nie obok.

pasek_snapping

Rys. 7. Pasek narzędzi Snapping.

  1. Snapping – rozwijalne menu, w którym przede wszystkim należy włączyć dociąganie (Use Snapping); pozostałe opcje to: Intersection Snapping (dociąganie do punktów przecięcia się linii lub poligonów), Midpoint Snapping (dociąganie do środków odcinków), Tangent Snapping (dociąganie do punktów styczności z łukami), Snap To Sketch (dociąganie do aktualnie rysowanego obiektu)
  2. Point Snapping (dociąganie do punktów)
  3. End Snapping (dociąganie do początkowych i końcowych punktów linii)
  4. Vertex Snapping (dociąganie do wierzchołków poligonów lub linii)
  5. Edge Snapping (dociąganie do krawędzi poligonów lub linii)

Warto zwrócić uwagę na punkty stanowiące początek i koniec linii bądź wierzchołki poligonu.
Z reguły wszystkie punkty są wyświetlane w kolorze zielonym, natomiast punkt końcowy linii lub poligonu oznaczony jest kolorem czerwonym. Po uruchomieniu opcji Edit Vertices (dostępnej
z poziomu paska edycji lub jako osobny pasek narzędzi) wszystkie wierzchołki obiektu stają się aktywne i w pełni modyfikowalne.

pasek_edit_vertices

Rys. 8. Pasek narzędzi Edit Vertices.

  1. Modify Sketch Vertices (modyfikuj wierzchołki obiektu) – za pomocą tej strzałki możemy dowolnie przemieszczać wskazany wierzchołek obiektu
  2. Add Vertex (dodaj wierzchołek) – narzędzie pozwalające na dodanie w dowolnym miejscu na krawędzi obiektu dodatkowego wierzchołka
  3. Delete Vertex (usuń wierzchołek) – usuwa wskazany wierzchołek
  4. Continue Feature Tool (kontynuuj rysowanie obiektu) – dzięki temu narzędziu jesteśmy
    w stanie kontynuować rysowanie zamkniętego już obiektu poprzez dodawanie kolejnych segmentów
  5. Stretch Proportionately (rozciągnij proporcjonalnie) – dość ciekawe narzędzie pozwalające na modyfikację obiektu; po wybraniu jednego wierzchołka możemy dowolnie zmieniać rozmiar i kierunek obiektu, zachowując przy tym wszystkie proporcje
  6. Finish Sketch (zakończ rysowanie)
  7. Sketch Properties (właściwości obiektu) – wyświetla współrzędne wszystkich wierzchołków obiektu, jednocześnie pozwalając na ich zmianę lub całkowite usunięcie wierzchołka

Mamy nadzieję, że opisane powyżej narzędzia pozwolą Wam na rozwinięcie waszych umiejętności edycji danych wektorowych oraz samej wektoryzacji w programie ArcGIS. Jednocześnie chcielibyśmy zaznaczyć, że nie są to wszystkie dostępne opcje, dlatego już teraz zapraszamy Was na kolejny tutorial, w którym będziemy kontynuować tą tematykę.