AKTUALNOŚCI

Trakt Królewski w Gdańsku – młodzi projektanci o przyszłości „wizytówki” miasta

Trakt Królewski w Gdańsku – czyli ul. Długa i Długi Targ – nazywany często reprezentacyjnym „salonem” miasta stoi w obliczu zmian. Miasto Gdańsk powziąwszy decyzję o konieczności wymiany podziemnej infrastruktury Drogi Królewskiej, postanowiło pójść o krok dalej i ogłosić przetarg na projekt jego modernizacji, wykraczający poza zakres samej wymiany infrastruktury technicznej. Zanim jednak rozpoczęto proces przetargowy, młodzi architekci otrzymali zadanie opracowania wytycznych projektowych nakreślających możliwe wizje rozwoju Traktu Królewskiego.

Długi Targ w Gdańsku; fot. Justyna Breś

Długi Targ w Gdańsku; fot. Justyna Breś

 

ZANIM KONCEPCJA NABIERZE KSZTAŁTU…

Miesiąc temu poznaliśmy biura projektowe chętne do podjęcia wyzwania jakim niewątpliwie jest opracowanie dokumentacji projektowej dla modernizacji ulic będących od lat wizytówką Gdańska. Obecnie wciąż trwają prace nad przygotowaniem koncepcji przebudowy Traktu Królewskiego. Następnie zostaną one ocenione przez powołaną przez prezydenta Miasta Gdańska Radę Programową, składającą się z ekspertów w dziedzinie architektury, urbanistyki, konserwacji zabytków oraz historii i sztuki, by wyłonić tę zwycięską. Tymczasem, oczekując na werdykt pojawiła się oficjalna publikacja obszernych wytycznych projektowych dla ul. Długiej i Długiego Targu, opracowana przez młodych inżynierów architektów z Politechniki Gdańskiej. Te ponad trzystu-stronicowe opracowanie stanowić ma, obok wytycznych Rady Programowej, dokument, który uczestnicy przetargu otrzymają od Zarządu Dróg i Zieleni w Gdańsku jako pomoc w projektowaniu tej wartościowej przestrzeni.

Autorami opracowanych Wizji dla Traktu Królewskiego, wydanych na razie jako publikacja internetowa, jest 34 studentów II stopnia kierunku architektury, których pracę nadzorowali dr inż. arch. Monika Arczyńska oraz dr inż. arch. Łukasz Pancewicz. Grupa pracowała w jednym dużym zespole podzielonym na mniejsze podzespoły – sześć grup, z których każda miała wyznaczone poszczególne zadania – Architektoniczną, Urbanistyczną, Historyczną, Społeczną, Informacyjną i Spajającą.

METODYKA PRACY

Zespół studencki pracował nad wytycznymi projektowymi w ramach zajęć projektowania urbanistycznego – jednak nakład pracy przekraczał standardowy zakres wymagań przedmiotowych. Proces został podzielony na kilka etapów. Począwszy od przeprowadzenia analiz urbanistycznych, historycznych oraz architektonicznych, poprzez obszerne badania społeczne nastąpił czas na cykl warsztatów z mieszkańcami oraz interesariuszami, z których wyciągnięto stosowne wnioski. Następnie miało miejsce tzw. prototypowanie. Poprzez rozmieszczanie elementów małej architektury w obszarze Traktu Królewskiego badano ich wpływ na wygląd przestrzeni oraz zachowania użytkowników. Po zebraniu znacznej puli materiału analitycznego oraz wyciągnięciu wniosków studenci przeszli do formułowania wytycznych projektowych. Opracowanie zwieńczone jest przykładową propozycją projektową nakreśloną według wcześniej opisanych wizji rozwoju przestrzeni ul. Długiej i Długiego Targu- a to wszystko w samodzielnie zaprojektowanej szacie graficznej. Po zakończeniu pracy i wprowadzeniu niezbędnych poprawek wyniki zostały zaprezentowane na spotkaniu podsumowującym ustalenia Rady Programowej w Ratuszu Głównego Miasta, a także na otwartym dla publiczności spotkaniu w Instytucie Kultury Miejskiej w Gdańsku, gdzie odbyła się dyskusja.

WNIKLIWA ANALIZA

W publikacji można zapoznać się z szeroką analizą charakteru dzielnicy na tle miasta, jej powiązaniu komunikacyjnemu z resztą aglomeracji, wpływem nowopowstałej infrastruktury drogowej na funkcjonowanie Głównego Miasta, a także analizą problemów i potencjałów tego obszaru (SWOT). Zawężając skalę analiz, młodzi projektanci dokładnie zbadali jakość połączeń komunikacji publicznej oraz prywatnej w okolicy samego Traktu Królewskiego, miejsce realizacji znaczących inwestycji komercyjnych, a także mieszkaniowo- rewitalizacyjnych, natężenie ruchu pieszego dziś oraz po realizacji planowanych przedsięwzięć.

Fragment publikacji „WIZJE DLA TRAKTU KRÓLEWSKIEGO - PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH DLA UL. DŁUGIEJ I DŁUGIEGO TARGU W GDAŃSKU”

Fragment publikacji „WIZJE DLA TRAKTU KRÓLEWSKIEGO – PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH DLA UL. DŁUGIEJ I DŁUGIEGO TARGU W GDAŃSKU”

Dokładnie zapoznano się z historią Traktu Królewskiego- jego strukturą funkcjonalną, architektoniczną, występowaniem zieleni w jego obrębie oraz powiązaniami komunikacyjnymi na przestrzeni wieków. Starano się zbadać wpływ dziedzictwa historycznego na teraźniejsze funkcjonowanie przestrzeni oraz przeanalizować możliwości „powrotu” do historycznych rozwiązań lub całkowitemu odradzeniu takich poczynań.

3-historyczna

Fragment publikacji „WIZJE DLA TRAKTU KRÓLEWSKIEGO – PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH DLA UL. DŁUGIEJ I DŁUGIEGO TARGU W GDAŃSKU”

Istotnym elementem analiz jest szczegółowe zbadanie tkanki architektonicznej tego wnętrza urbanistycznego. Badaniu poddany został rysunek elewacji, ich kolorystyka, rodzaj nawierzchni, a także jakościowy i ilościowy zasób elementów małej architektury.

Fragment publikacji „WIZJE DLA TRAKTU KRÓLEWSKIEGO - PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH DLA UL. DŁUGIEJ I DŁUGIEGO TARGU W GDAŃSKU”

Fragment publikacji „WIZJE DLA TRAKTU KRÓLEWSKIEGO – PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH DLA UL. DŁUGIEJ I DŁUGIEGO TARGU W GDAŃSKU”

ASPEKT SPOŁECZNY

Przed sporządzeniem wytycznych projektowych bardzo duży nacisk został położony na aspekt społeczny, ponieważ to w końcu dla ludzi projektujemy przestrzenie publiczne – o czym nierzadko zapomina się w procesie projektowym w naszym kraju. Studenci oprócz udziału w spotkaniach z użytkownikami przestrzeni oraz korzystaniu z przeprowadzonej przez władze miasta ankiety internetowej przeprowadzili serię własnych, dogłębnych badań społecznych.

Badano charakterystykę użytkowników Traktu Królewskiego, przeprowadzono liczne wywiady, zbadano tempo poruszania się przechodniów, natężenie ruchu wzdłuż Traktu Królewskiego oraz sąsiednich ulic. Oprócz tego przez trzy dni miało miejsce wspomniane wcześniej prototypowanie przestrzeni ul. Długiej i Długiego Targu. Na podstawie wszystkich zgromadzonych materiałów określone zostały profile użytkowników Traktu Królewskiego, ich potrzeby, obawy, które skonfrontowane zostały później z pozostałymi analizami branżowymi.

WYTYCZNE PROJEKTOWE

Dysponując bazą tak licznych wyników analiz młodzi projektanci sformułowali wytyczne projektowe, podzielone na trzy działy według sfery projektowej, której mają dotykać. Tak powstały wskazówki do kreowania ogólnego charakteru i wizerunku przestrzeni Traktu Królewskiego, wytyczne dotyczące projektowania rozwiązań „twardych”, a także proponowane działania „miękkie”.

Próbując streścić najistotniejsze postulaty zawarte w tym rozdziale publikacji należy wspomnieć o kwestii prestiżu Traktu Królewskiego. Według opracowania należy mieć na celu zachowanie równowagi pomiędzy luksusową przestrzenią dostępną tylko dla wąskiej grupy użytkowników a lokalnym charakterem ulicy. Mając na uwadze wyjątkowość Traktu Królewskiego należy wyróżnić go na tle sąsiedztwa poprzez pozostawienie większej ilości otwartej przestrzeni, odpowiedni charakter małej architektury i jej rozważne rozmieszczanie. W wyniku analiz stwierdzono także problem stopniowego zaniku autentyczności miejsca wskutek silnej turystyfikacji. Autorzy sugerują więc:

Należy zadbać o zachęcenie lokalnych użytkowników do aktywnego korzystania i przebywania w przestrze­ni Traktu Królewskiego, co zwiększy poczucie auten­tyczności miejsca i poprawi jego funkcjonowanie nie tylko podczas wysokiego sezonu, lecz przez cały rok…

Duży nacisk został położony na uwzględnienie rosnącego natężeniu ruchu wzdłuż ulicy Długiej i Długiego Targu, w związku z planowanymi inwestycjami komercyjnymi na ich osi. Powinno się zatem pozostawić odpowiednią ilość miejsca wzdłuż ulicy Długiej, jednocześnie zachęcając przechodniów do zwolnienia tempa na Długim Targu, podkreślając jego przestronność i charakter rynkowy. Uprzywilejowanym oczywiście powinien być ruch pieszy, bez dostępu samochodów, z dopuszczeniem ruchu rowerowego- jednak bez uprzywilejowania postaci ścieżek czy stojaków.  Zaproponowano rezygnację z przywrócenia historycznej linii tramwajowej.

Opisano także zagadnienia respektowania dziedzictwa kulturowego, pracy nad zmniejszeniem amplitudy natężenia ruchu w sezonie wysokim oraz niskim, a także projektowania uniwersalnego – czyli wytycznych mających na celu ułatwienie dostępu do przestrzeni dla osób starszych lub niepełnosprawnych.

W sferze ściśle architektonicznych – „twardych” rozwiązań projektowych autorzy przedstawiają wytyczne odnośnie posadzki Traktu Królewskiego, a przede wszystkim potraktowania obecnie zastosowanych płyt balastowych. Poza tym poruszają temat rodzaju ławek, śmietników, lamp – ich charakteru, odległości między nimi i usytuowania. Silnie rekomendowane jest wprowadzenie wody w obrębie Długiego Targu. Rozważane są różne stanowiska względem stosowania zieleni – z rekomendacją unikania zieleni wysokiej przysłaniającej fasady zabytkowych kamienic popartą analizami. Zajęte zostało też stanowisko w sprawie przedproży, ogródków restauracyjnych, a także identyfikacji wizualnej w obrębie Traktu Królewskiego i oznakowań.

Na tym jednak nie poprzestano patrząc na fragment podrozdziału dotyczących rozwiązań „miękkich”:

Nawet najdoskonalszy projekt przekształcenia przestrzeni publicznej nie sprawi, że ludzie będą chętnie z niej korzystać. Zwłaszcza, gdy jest to mie­jsce zdominowane przez turystów, pełniące jednocześnie funkcje tran­zytowe, rekreacyjne i reprezentacyjne. Konieczne jest odpowiednie utr­zymanie i animowanie tej przestrzeni…

Zwrócono uwagę na istotną rolę pracy nad odpowiednim funkcjonowaniem przestrzeni już po zakończeniu samych działań projektowych i wykonawczych. W tym miejscu znaleźć można wytyczne dotyczące kwestii takich jak bezpieczeństwo czy harmonogram wydarzeń kulturalnych.

Po więcej informacji proszę sięgnąć do publikacji Wizji dla Traktu Królewskiego dostępnych tutaj.

DALSZY LOS TRAKTU KRÓLEWSKIEGO

Chociaż każdy z nas ma zapewne własną, nieco odmienną wizję przyszłego wyglądu i funkcjonowania Traktu Królewskiego w Gdańsku, miejmy nadzieję, że mimo niewielkich różnic projektantom i wykonawcom przyświecać będzie jeden, główny cel, jakim jest podniesienie jakości tej unikatowej przestrzeni w oczach różnych grup użytkowników, jednocześnie podkreślając historyczne walory i niezwykłego ducha tego miejsca.