Polskie miasta dostarczają wiele przykładów dojrzałych i niesztampowych zastosowań technologii informacyjnych, pozwalających skuteczniej i wydajniej zarządzać tymi skomplikowanymi organizacjami. Podczas konferencji Computerworld „Miasto 2.0 – Smart City” liderzy miejskich innowacji przedstawiali najciekawsze z wdrażanych projektów.

Choć nie ma jednej definicji pojęcia Smart City, nietrudno wskazać praktyki, które się w ten trend się wpisują. Projekty, które określić można jako charakterystyczne dla „inteligentnych miast” cechują z pewnością dwie zmienne: wykorzystanie gromadzonych przez urzędy danych na rzecz poprawy jakości zarządzania miastem, oraz inkluzywność w stosunku do obywateli, polegająca na zwiększaniu ich zaangażowania w życie miasta.

Dobre praktyki w transporcie publicznym

Jedną z podstawowych funkcji miejskich samorządów jest zapewnienie sprawnego transportu i optymalizacja wykorzystania sieci drogowej. Tę dziedzinę wspomagają Inteligentne Systemy Transportowe (ITS). Polskie miasta mają coraz szersze doświadczenia we wdrażaniu tego rodzaju platform.

Uczestnicy konferencji Computerworld „Smart City – Miasto 2.0” mieli okazję poznać m. in. projekt zrealizowany w Gliwicach. Wprowadzony tam ITS jest kompeksowym systemem, w ramach którego zainstalowano m. in. urządzenia pomiaru ruchu, kamery itablice zmiennej treści VMS, wdrożono nowoczesne Centrum Sterowania Ruchem, Inteligentny System Sterowania, a także zmodernizowano sygnalizację świetlną na terenie miasta.

Obecnie „wszystkie operacje mogą być prowadzone bezpośrednio z Centrum Sterowania Ruchem” – podkreśla Ludomir Utratny, Główny Specjalista Centrum Sterowania Ruchem Zarządu Dróg Miejskich w Gliwicach.

Jakie osiągnięto korzyści? Zwiększyło się bezpieczeństwo ruchu, skróciły się średnie czasy przejazdu, popawiła się przepustowość najważniejszych odcinków dróg miejskich, wreszcie – usprawnione zostały przejazdy komunikacji miejskiej. „W momencie kiedy autobus ma niewielkie opóźnienie, system nadaje mu zielone światło. Gdy jest mocno opóźniony – światło pozostaje dla niego zielono tak długo, aż przejedzie – oczywiście zgodnie z przepisami” – opowiada Ludomir Utratny. Zachęcone efektami włączenia części autobusów do systemu, władze Gliwic rozszerzają go obecnie na pozostałe pojazdy komunikacji miejskiej. Warto dodać, że płynny ruch to, oprócz większego komfortu pasażerów i optymalizacji czasu przejazdów, także mniejsze zanieczyszczenia powietrza oraz redukcja poziomu hałasu.

Gliwicki ITS uwzględnia lokalne uwarunkowania miasta. Z racji na liczne uszkodzenia górnicze, system działa na podstawie wideodetekcji, nie zaś indukcyjnych czujników pętlowych. Na rzecz platofrmy ITS wykorzystywanych jest aktualnie wykorzystywanych ponad 500 znajdujących się w mieście kamer – w tym 200 wprowadzonych pierwotnie z myślą o monitoringu miejskim, a także 18 punktów pomiaru ruchu. Urządzenia te umożliwiają rozpoznawanie tablic rejestracyjnych pojazdów oraz obliczanie czasu przejazdu pojazdów pomiędzy poszczególnymi lokalizacjami w mieście. „W porozumieniu z Politechniką Śląską został opracowany system rozpoznawania pojazdów. Poziom systemu jest tak wysoki, że rozpoznajemy już także rowerzystów” – mówi Ludomir Utratny z gliwickiego ZDM. „System zlicza czas przejazdów, uśrednia go, odrzuca czasy najdłuższe i najkrótsze, dzięki czemu możemy podawać kierowcom informacje, jaki jest oczekiwany czas przejazdu do danego miejsca”.

„System w dużej mierze sam generuje rozwiązania sytuacji drogowej” – podkreśla Ludomir Utratny, dodając zarazem, że analitycy ruchu mogą ręcznie zmienić ustawienia poszczególnych jego elementów, np. czas trwania świateł. ITS dostosuje inne zmienne do podjętej przez człowieka decyzji.

Miasto zarządzane za pomocą danych przestrzennych

Zarządzanie i zrównoważony rozwój jest efektem wymiany informacji pomiędzy interesariuszami: obywatelami, przedsiębiorcami, urzędnikami czy turystami. Miasta zarządzane za pomocą informacji przestrzennej mają lepiej poukładane procesy oraz dostęp do całościowej wiedzy na temat tego, co dzieje się – i będzie się działo – w mieście w odniesieniu do szeregu obszarów jego rozwoju.

Przykładem dojrzałego podejścia do informacji przestrzennej jest projekt zrealizowany przez Urząd Miasta Kielce. Tworząc działający na podstawie GIS system zintegrowanego zarządzania miastem, urzędnicy wyszli z założenia, że kluczem do sukcesu jest szeroko dostępna i pełna informacja.

GIS jest dla Kielc podstawowym elementem idei „Smart City”. Podejście to zaczęto świadomie adaptować już w latach 2009 i 2011, kiedy to miasto zrealizowało opracowanie, mające na celu zobrazować i ujawnić kluczowe czynniki wpływające na jakość życia jego mieszkańców. Efektem pracy są mapy z naniesionymi poziomami wskaźników dotyczących rozwoju społecznego, gospodarczego, przestrzeni publicznej czy środowiska.

Kielecki GIS “składa się z dwóch części: części mapowej oraz ewidencyjnej. Obie części są ze sobą ściśle powiązane” – mówi Leszek Najgeburski, z Urzędu Miasta Kielc. “Aplikacja mapowa pozwala na przeglądanie warstw danych oraz dokonywanie analiz” – na podstawie atrybutów i wskaźników.

Miasto dba, by dane przestrzenne ułatwiały spójne zarządzanie miastem i jego rozwojem. „W naszym systemie decyzje strategiczne są ściśle powiązane z pojedynczymi decyzjami administracyjnymi” – podkreśla Najgeburski. W systemie zawarto 181 wskaźników warunków życia mieszkańców, skatalogowanych w formie atlasu map tematycznych. Przyjęte wskaźniki umożliwiają diagnozowanie problemów oraz realną ocenę stanu realizacji planów i działań mających im zapobiegać.

Integracja zadań administracji miejskiej i obsługi jej klientów opiera się o dane pochodzące z szeregu różnych źródeł, a więc m. in. informacji geodezyjnych, środowiskowych, GPS, planowania przestrzennego, nieruchomości czy zarządzania kryzysowego.

Geolokalizacja ma z punktu widzenia nowoczesnego miasta szereg potencjalnych zastosowań. W połączeniu z mechanizmami predykcyjnymi pozwala ustalić np., jakie dane powinny być dostępne w zależności od miejsca czy czasu. Usługi geolokalizacji umożliwiają więc automatyczne dostosowanie dostarczanych informacji, począwszy od informacji kulturalnych, poprzez turystykę i transport publicznych, aż po całą paletę usług publicznych.

Inteligentna energetyka

Obciążenia sieci energetycznych rosną, i trend ten będzie się utrzymywał. Długofalowe strategie miast w odniesieniu do energetyki i bezpieczeństwa energetycznego będą zatem coraz częściej podnosić kwestię konieczności ograniczenia i optymalizacji zużywanej mocy do niezbędnego minimum. Interesujący projekt w tej dziedzinie zrealizował Szczecin, wprowadzając energooszczędne oświetlenie na ulicach miasta w ramach programu „System zielonych inwestycji (“GIS Green Investment Scheme”) – SOWA (System Oświetlenia w Aglomeracjach).

W efekcie wdrożenia na terenie Szczecina znalazło się niemal 5 tysięcy ekologicznych, energooszczędnych lamp LED-owych. Prawie 2 tysiące z nich jest zarządzanie w ramach systemu inteligentnego sterowania oświetleniem, zmniejszającego natężenie światła np. w zależności od pory dnia.

Korzyści? Miasto osiągnęło oszczędności rzędu 1,5 mln zł rok do roku i zredukowało emisję dwutlenku węgla o prawie 7 tys. ton. Światło nowych lamp jest bliższe naturalnemu światłu dziennemu, a ulice są lepiej – i wydajniej – oświetlane. Wzrosło także trudno mierzalne poczucie bezpieczeństwa. „Obecnie częściej i chętniej wychodzi się wieczorami na spacery. Wzrosło poczucie bezpieczeństwa mieszkańców, a także bezpieczeństwo ruchu drogowego – kierowcy lepiej widzą chodniki i pobocza” – mówi Marek Dymek z Urzędu Miasta Szczecina. Dodatkowo, dzięki 10-letniej gwarancji, niższe są też koszty utrzymania systemu. „To jeden z elementów, który w powiązaniu z innymi pozwala nam wpisywać się w trend Inteligentnego miasta” – dodaje.

Znamy “Lidera miejskich innowacji”!

Podczas konferencji Computerworld “Miasto 2.0” wyłoniony został zwycięzca konkursu “Lider miejskich innowacji”. Celem tej inicjatywy jest promowanie wśród przedstawicieli administracji publicznej najlepszych i najdojrzalszych wdrożeń służących zarówno mieszkańcom, jak i urzędom – nowoczesnych rozwiązań wpisujących się w ideę inteligentnego miasta/gminy – „Smart City”. Do konkursu zgłoszonych zostało ponad 20 projektów.

Pierwszą nagrodę w konkursie zdobył Urząd Miejski w Gdańsku!

Gdańsk wykorzystał nowe technologie do pełnowymiarowego zagwarantowania obywatelom ich konstytucyjnego prawa do informacji na temat działalności władzy publicznej. W ramach projektu „Otwarty Gdańsk” mieszkańcom stolicy Pomorza zapewniono swobodny dostęp do wszelkich jawnych informacji generowanych przez miasto i jego jednostki organizacyjne, zapewniając ciągły, otwarty i nielicencjonowany dostęp do danych. Projekt realizuje trzy kluczowe cele: transparentność, wsparcie biznesu i innowacyjnych przedsiębiorstw,a także rozwój społeczeństwa informacyjnego.

Wyróżnienie dla Urzędu Miejskiego w Zabrzu

Zabrze od lat wprowadza jasno sformułowaną strategię rozwoju opartą o nowoczesne technologie informatyczne i sprawne metody zarządzania informacją. Przeprowadzone w poprzednich latach pionierskie wdrożenia m.in. elektronicznego obiegu dokumentów czy portalu przestrzennego sprawiły, ze Zabrze stało się jednym z najlepiej zinformatyzowanych polskich miast i dziś może skoncentrować się na bardziej wyrafinowanych rozwiązaniach, takich jak platforma do współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Wyróżnienie dla Urzędu Miasta Kielce

Jury Konkursu Lider Miejskich Innowacji zdecydowało o przyznaniu wyróżnienia Urzędowi Miasta Kielce, który przedstawił projekt Miejskiego Systemu Informacji Przestrzennej – narzędzia zintegrowanego zarządzania zadaniami miasta.
 Jury konkursu doceniło także nastawioną na przyszłe wyzwania strukturę kompetencyjną urzędu, zwłaszcza powołanie Biura ds. Inteligentnego Zarządzania Zrównoważonym Rozwojem, które koordynuje wszystkie zadania z obszaru Smart City.

Partnerami konferencji byli:

Partner Generalny – Comarch

Partner Strategiczny – PayU

Partnerzy Merytoryczni – Promise, Sygnity

Sponsor – Proximus