Instytut Rozwoju Miast i Regionów przygotował publikację URBAN LAB narzędzie poprawy jakości życia mieszkańców miast zgodne z ideą smart city. Czego możemy się z niej dowiedzieć? Jak może wpłynąć na powstawanie nowatorskich rozwiązań w polskich miastach, które przyczynią się do podniesienia jakości życia ich mieszkańców ?

Urban lab to instrument aktywizujący i włączający mieszkańców, przedsiębiorców czy sektor nauki w kompleksową implementację nowych rozwiązań do funkcjonowania miasta. Choć skomplikowany, to coraz częściej dostrzegany przez władze lokalne. Autorzy publikacji – Magdalena Bień, Wojciech Jarczewski i Bartosz Piziak, przygotowali syntetyczną i obszerną analizę tego zagadnienia. Od założeń teoretycznych, przez zakres i etapy działania, aż po przegląd funkcjonujących laboratoriów miejskich z całego świata.

Publikacja składa się z czterech części: szerokiego opisu oraz analizy instrumentu urban labu, opisu zakresu działań laboratorium miejskiego, etapów działania i zbioru dobrych praktyk. Celem publikacji, jak wskazują autorzy, było stworzenie kompleksowej syntezy zebranej wiedzy i doświadczeń, związanych z funkcjonowaniem urban labów –  zarówno w Europie, jak i na świecie. Wydaje się, że cel został osiągnięty, a publikacja może przydać się zarówno teoretykom, jak i lokalnym włodarzom.

Urban Lab – nowinka czy innowacyjny instrument zarządzania?

Urban lab to kompleksowy instrument implementacji nowych rozwiązań w polityce miejskiej. Wyróżnia się angażowaniem w proces decyzyjny (zgodnie z koncepcją poczwórnej helisy) zarówno władz lokalnych, mieszkańców, przedsiębiorców, jak i sektora nauki. Urban lab to proces wieloetapowy. Polega na zdiagnozowaniu potrzeb oraz opracowaniu ich potencjalnych rozwiązań, które następnie są testowane w skali mikro w programie pilotażowym. Gdy rozwiązanie jest skuteczne, implementuje się je na szerszą skalę. Publikacja IRMiRu bardzo szeroko opisuje instrument urban labu. W książce znajdziemy zarówno szczegółowy opis podłoża teoretycznego czy udział poszczególnych podmiotów w procesie, jak i opisy finansowania takich projektów. Obszerność opracowania jest dużym atutem i sprawia, że może służyć zarówno jako publikacja naukowa, jak i jako podręcznik dla władz lokalnych.

Dobre praktyki – miejskie laboratoria w Polsce i na świecie

Na świecie urban laby stają się coraz popularniejszym instrumentem. Niestety w Polsce wciąż brakuje tego typu inicjatyw na szerszą skalę. Na tą chwilę możemy pochwalić się tylko dwoma – w Gdyni i Rzeszowie. Funkcjonują w ramach projektu prowadzonego przez Instytut Rozwoju Miast i Regionów. Ich działania bliżej możemy poznać w książce.

Dodatkowo, autorzy przyjrzeli się urban labom w Europie i na świecie. Poza desk researchem i badaniem wtórnym, zrobiono też badanie ankietowe. Przeanalizowano w nim funkcjonowanie 24 urban labów z całego świata. Tak szeroka analiza pozwoliła na kompleksowe porównanie poszczególnych elementów laboratoriów miejskich. A także  na stworzenie zbioru dobrych praktyk, które polskie samorządy mogą naśladować. W kwestiach finansowych analiza wykazała, że spora część laboratoriów dysponuje małym budżetem oraz nie wymaga rozbudowanej infrastruktury. To dobra informacja, dzięki której wiemy, że do rozwoju innowacji nie potrzebne są duże nakłady pieniężne.

Jaka jest przyszłość miejskich laboratoriów i co możemy dzięki nim zyskać?

Urban laby zyskują coraz większą popularność na świecie. Jak możemy się dowiedzieć z książki – mają liczne pozytywne efekty. Zwiększają innowacyjność i partycypację społeczną. Ich funkcjonowanie może mieć wpływ na rozwój idei smart city. Szczególnie dotyczy to miast smart city 3.0, w przypadku których partycypacja mieszkańców we wprowadzanych zmianach jest kluczowym elementem. Czy polskie samorządy przekonają się do instrumentu urban labu? Które polskie miasta będą najszybciej rozwijać się w kierunku smart city 3.0? Pozostaje nam obserwować i trzymać kciuki za odważne działania władz lokalnych. Miejmy nadzieję, ze takie podręczniki będą inspiracją do zmian.

Nowa książka IRMiRu jest świeżym spojrzeniem na laboratoria miejskie. Zawiera zarówno podstawy teoretyczne, analizę badania ankietowego jak i zbiór dobrych praktyk. Jest kompleksowym opracowaniem instrumentu miejskich laboratoriów. Jej największym atutem jest przystępność i prosty język, dzięki czemu może służyć jako podręcznik tłumaczący podstawowe zagadnienia urban labu. Czytelnika nie przytłoczy ściana teksu. Wręcz przeciwnie, zobaczy liczne kolorowe grafiki i schematy ułatwiające zrozumienie opisywanych procesów. Jesteśmy w stanie zaryzykować stwierdzenie, że jej obecność może być kluczowa dla rozwoju tego typu narzędzi w kolejnych polskich  miastach.

Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z publikacją URBAN LAB narzędzie poprawy jakości życia mieszkańców miast zgodne z ideą smart city na stronie Instytutu Miast i Regionów. Elektroniczna wersja książki dostępna jest do pobrania za darmo pod tym adresem. Zachęcamy również do śledzenia projektu na jego stronie internetowej oraz na Facebooku.