Planowanie Przestrzenne w projekcie Krajowego Planu Odbudowy

Trwają konsultacje społeczne online projektu Krajowego Planu Odbudowy. Przyglądamy się elementom planu obejmującym planowanie przestrzenne.

Planowanie przestrzenne szansą na odbudowę gospodarki

Zapisy dotyczące planowanej reformy planowania przestrzennego oraz przygotowania terenów inwestycyjnych w Polsce znajdują się w ramach komponentu A “Odporność i konkurencyjność gospodarki”. Jest to część III Filaru RRF – inteligentny, zrównoważony sprzyjający włączeniu społecznemu. Przewidziano tam szereg środków m.in. dla przedsiębiorstw, sektora naukowo-badawczego oraz samorządów terytorialnych.

Autorzy wskazują na istotną rolę reformy planowania i zagospodarowania przestrzennego w zakresie ograniczenia wpływu COVID-19 na negatywne skutki dla przedsiębiorstw. Spójne planowanie wspomóc ma im w podejmowaniu racjonalnych decyzji inwestycyjnych. Wyzwaniem jest zmniejszenie konfliktów przestrzennych, w tym pomiędzy inwestorami a lokalnymi społecznościami. Dokument KPO wskazuje także na ograniczenie kosztów powodowanych przez suburbanizację. Bez odpowiednich regulacji, będzie ona coraz bardziej przyczyniać się do wzrostu kosztów funkcjonowania JST, degradacji krajobrazu czy zanieczyszczenia powietrza. Autorzy wskazują też ma niezbędne włączenie planowania przestrzennego w nurt planowania społeczno-gospodarczego i odejście od dwóch niezależnych dokumentów strategii rozwoju i studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Finalne, przejrzyste zasady dotyczące możliwości przeznaczania gruntów pod daną działalność gospodarczą sprzyjać mają lepszemu organizowaniu i lokalizowaniu inwestycji oraz ich wydajności.

Nowa ustawa oraz pełna wymiana studiów na plany ogólne do 2026 roku

Zgodnie z projektem, w ramach reformy planowania przestrzennego, zakłada się m.in. przygotowanie terenów inwestycyjnych w Polsce oraz wdrożenie nowej ustawy obejmującej temat planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Celem szczegółowym jest bowiem przygotowanie nowej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przyjęcie przez większość gmin “planów ogólnych” do połowy 2026 roku. Są to niezwykle ambitne plany, biorąc pod uwagę, że dopiero co zakończono pierwszy etap pre-konsultacji reformy ustawy planistycznej, dotyczącej właśnie planu ogólnego. Dopiero kilka miesięcy temu, w 2020 roku, wprowadzono zaś reformę ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Zgodnie, z zakresem czasowym zaprezentowanym w Krajowym Planie Odbudowy, nowa ustawa planistyczna, mogłaby zostać przyjęta do 2023 roku.

Wspólna platforma danych dla planowania przestrzennego, geodezji, architektury i budownictwa

W ramach cyfryzacji procesu budowlanego przeprowadzone ma zostać połączenie równoległych programów danych cyfrowych z zakresu geodezji, planowania przestrzennego, infrastruktury, architektury i budownictwa, umożliwiających cyfrową komunikację pomiędzy władzami, instytucjami i administratorami sieci a inwestorem, skracając proces uzyskiwania pozwoleń na budowę i ułatwiając późniejsze wykorzystanie inwestycji. Reforma będzie polegała na stworzeniu platformy wymiany danych o projekcie budowlanym, która będzie dostępna dla każdego z uczestników procesu i zintegrowana z pozostałymi systemami.

Setki milionów euro da samorządów na plany i strategię

Krajowy Program Odbudowy zakłada udzielenie wsparcia finansowego dla samorządów w celu sporządzenia dokumentów kształtujących reformę. W okresie 2021-2026 około 200 milionów euro ma trafić do samorządów na sporządzenie planów ogólnych, planów zabudowy oraz strategii rozwoju, zgodnie z przepisami ustawy o samorządzie gminnym oraz gminnych programów rewitalizacji. Obejmuje to również przekształcenie obecnych studiów oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, by były dostosowane do nowej rzeczywistości prawnej.

Na przygotowanie planu ogólnego każda z polskich gmin ma dostać około 100 tysięcy złotych. Łączny koszt wyniesie 248 milionów złotych. Na przekształcenie planów miejscowych w plany zabudowy zaplanowano jeszcze większą kwotę – 465 milionów złotych.

Blisko połowa gmin otrzymać ma środki na opracowanie nowych strategii rozwoju, a 500 gmin na opracowanie programów rewitalizacji. Łącznie będzie to 175 milionów złotych. Dodatkowe 12 milionów złotych trafić ma na dokształcenie osób sporządzających nowe dokumenty z zakresu planowania przestrzennego. Jednocześnie blisko tysiąc osób otrzymać ma dofinansowanie do studiów podyplomowych, pracujących lub planujących pracować w zawodzie urbanisty.

Łącznie planuje się zaangażowanie 550 mln euro na udostępnianie terenów pod inwestycję (przygotowanie terenów inwestycyjnych dla przedsiębiorstw) oraz wsparcie dla przygotowania reformy planowania przestrzennego. Efektem ma być również przygotowanie 4 200 ha nowych uzbrojonych terenów.

Ambitne plany z Krajowego Planu Odbudowy

Są to niezwykle ambitne plany strony rządowej. Szczególnie uważnie spojrzeć należ na wizję przygotowania w pięć lat wiążących dokumentów “Planu Ogólnego”. Przypomnieć należy bowiem reformy z roku 1994 i 2003, gdy “zresetowano” system planowania przestrzennego. Autorzy wskazują w samym dokumencie Krajowego Planu Obudowy, że po blisko dwóch dekadach od poprzedniej reformy, pokrycie planistyczne gmin w Polsce wynosi jedynie ok. 31%, a na pozostałym terenie królują decyzje o warunkach zabudowy, często niezgodne ze studium.

Konsultacje Krajowego Planu Odbudowy

W sumie do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej wpłynęło 1200 projektów zgłoszonych przez resorty zaangażowane w prace nad KPO, regiony oraz partnerów społecznych i gospodarczych. Pomysły były zbierane latem 2020 roku. Konsultacje Krajowego Planu Odbudowy rozpoczęły się 26 lutego 2021 r.. Potrwają do 2 kwietnia 2021 r. Udział w konsultacjach może wziąć każdy, poprzez wypełnienie formularza. Po uzgodnieniu społecznym projektu KPO zostanie on przekazany do rozpatrzenia Radzie Ministrów. Do końca kwietnia 2021 roku Polska ma czas na przekazanie KPO Komisji Europejskiej. Ta z kolei będzie miała dwa miesiące na zaakceptowanie planu. Kierunki wydatkowania środków finansowych odpowiadają na zidentyfikowane wyzwania i priorytety UE określone w art.3 Rozporządzenia Parlamentu i Rady (UE) w sprawie RRF (Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności).