„Planning for real” – ważne narzędzie w planowaniu na szczeblu lokalnym

Współczesne społeczeństwo jest coraz bardziej świadome wartości przestrzeni, w której żyje i jako jej bezpośredni użytkownik, coraz częściej domaga się bezpośredniego wpływu na kierunki jej przemian. Dlatego władze lokalne powinny włączać lokalne społeczności w planowanie i ocenę procesów rozwoju oraz zwiększać świadomość złożoności tych zagadnień.

„Planning for real” (PFR) to technika mająca duże poparcie na zachodzie Europy i zdobywająca zwolenników w Polsce, głownie za sprawą serii wydarzeń „Urban Workshop”. Metoda ta jest w szczególności dostosowana do prowadzania konsultacji w procesach rozwoju przestrzennego. Polega na zaangażowaniu społeczności lokalnych w procesy kreowania polityki przestrzennej i społecznej, poprzez efektywne konsultacje społeczne, wspieranie lokalnych grup w rozwijaniu działań oddolnych, promocję odrębnych tożsamości, budowę potencjału społecznego i stymulowanie innowacji. Pozwala na zasięganie opinii mieszkańców zarówno w kwestiach bardzo małych i lokalnych (np. ścieżki rowerowe na osiedlach i place zabaw), jak i nieco szerszych – planowanie strategiczne obejmujące rozwój nieco większych obszarów.

„Planning for real” to w rzeczywistości spotkania, w których uczestnicy z zapewnionych wcześniej przez organizatorów materiałów przygotowują duże trójwymiarowe modele przestrzenne danej okolicy. Na gotowym modelu uczestnicy umieszczają karty przedstawiające różne lokalne kwestie, które wymagają rozwiązania (np. dostępna miejska infrastruktura, ochrona zdrowia, transport publiczny, rynek lokalny itd.). Idea polega na tym, by kładąc na modelu kartę wypowiedzieć jednocześnie sugestię dotyczącą rozwiązań związanych z danym miejscem. Kart powinno być dużo (ok. 300 gotowych + puste), co powoduje, że w czasie tak prowadzonego procesu pada wiele sugestii. Następnie w małych grupach konieczne jest ustalenie priorytetów dla działań. Na tej podstawie wspólnie przygotowywane są plany działań.

„Planning for real” zostało opracowane jako technika zasięgania opinii przez The Neighbourhood Initiatives Foundation (NIF) – organizację z Wielkiej Brytanii. Użycie jej wymaga uzyskania zgody NIF, ale nie wiąże się z żadnymi kosztami uzyskania licencji. Metoda ta była już wielokrotnie stosowana w Wielkiej Brytanii, np. przy planowaniu rozwoju osiedla we wschodniej części Londynu, czy ustanowienia tzw. Home Zone w Morice Town.

Potencjał „Planning for real” został dostrzeżony przez Unię Europejską. Celem projektu jest dostosowanie i transfer innowacyjnej metodologii PFR w czterech krajach partnerskich. Ma on przyczynić się do większego uspołecznienia procesów rozwoju, a także posłuży do poszerzenia wiedzy naukowej w tym obszarze i jej upowszechnienia poprzez publikacje opracowane i wydane w czasie realizacji projektu. Projekt współpracy wielostronnej „Planning for real” realizowany jest przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej w ramach edukacyjnego programu Leonardo da Vinci „Uczenie się przez całe życie” – akcja „Transfer Innowacji”. Czas trwania projektu przewidziany jest na okres dwóch lat (2013 – 2015). Pośród partnerów projektu, pomiędzy Francją, Wielką Brytanią, Turcją, Włochami znalazła się także Polska – a dokładniej Dolny Śląsk.

Widoczne są już pierwsze działania – przede wszystkim, zostały przyznane pierwsze w Polsce uprawnienia do prowadzenia tego typu warsztatów. Szczególnie widoczne są działania zespołu Urban Workshop, który szczególnie koncentruje się właśnie na przeprowadzaniu tego typu warsztatów. Nie pozostaje nam nic innego, jak kibicowanie tego typu inicjatywie – być może taki typ planowania wzmocni wpływ mieszkańców na planowanie przestrzenne.