Petycja: „Zatrzymajmy chaos przestrzenny”

Sz. P. Ewa Kopacz,
Prezes Rady Ministrów,
al. Ujazdowskie 1/3
00-583 Warszawa

 

Szanowna Pani Premier,

polskie miasta potrzebują regulacji, które podniosą jakość życia i przeciwstawią się negatywnym procesom takim, jak rosnący chaos przestrzenny. Bardzo się cieszymy, że projekt ustawy o rewitalizacji został skierowany do Komitetu Rady Ministrów. Niepokoi nas jednak stan prac nad drugim projektem, bardzo ważnym dla polskich miast. Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym pozostaje na etapie opiniowania. Obawiamy się, że projekt nie zostanie przegłosowany jeszcze w tej kadencji Sejmu.

W związku z powyższym, w niniejszej petycji chcielibyśmy zwrócić się do Pani Premier o nadanie priorytetu dla przyjęcia zmian w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (upizp). Projektowane zmiany mają szczególne znaczenie dla dalszego rozwoju polskich miast. Wśród nowych regulacji znajdują się rozwiązania, które mają wyraźne oddziaływanie społeczne. Należą do nich w szczególności:

1. Zwiększenie udziału mieszkanek i mieszkańców w procesie planowania przestrzeni. Obecne rozwiązania upizp nie zabezpieczają w sposób wystarczający interesów obywateli i obywatelek w procesach planistycznych. Nowelizacja zakłada wprowadzenie konsultacji społecznych na etapie prac planistycznych przed przygotowaniem projektu planu. Zwiększy to zaangażowanie społeczności, a jednocześnie zminimalizuje ryzyko konfliktów na kolejnych etapach procesów inwestycyjnych. Jest to główny postulat zgłaszany od lat przez wiele organizacji społecznych, które próbują – często bezskutecznie – włączać się w planowanie miejscowe. Uspołecznienie procesów planowania odbywa się już niektórych miastach. W Gdańsku kilka lat temu wprowadzono obligatoryjną zasadę opiniowania planu miejscowego, począwszy od fazy koncepcji, przez rady dzielnic/osiedli. Eksperyment przyniósł pozytywne efekty w zakresie zmniejszenia konfliktów na linii społeczność lokalna – biuro planistyczne urzędu miasta. Przyczynił się też do wyraźnego zwiększenia udziału mieszkańców w procesach planistycznych w Gdańsku. W Poznaniu odbywają się otwarte, obligatoryjne konsultacje społeczne zaraz po wywołaniu planu, przed etapem składania wniosków, oraz po opracowaniu projektu planu, przed opinowaniem i uzgodnieniami.

2. Większe wymagania wobec gmin w racjonalizowaniu gospodarowania przestrzenią oraz wzmocnienie faktycznego wdrażania polityki przestrzennej gminy wyrażonej w studium. Nałożenie na gminy obowiązku:
– sporządzania planów rozwojowych gminy,
– prognoz demograficznych,
– przeprowadzania bilansów terenów przeznaczonych pod zabudowę i ich chłonności,
weryfikacji możliwości (w tym finansowych) realizacji przez gminę infrastruktury technicznej i społecznej,
– uspójnienia treści decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenu, to właściwy kierunek myślenia o poprawie ładu przestrzennego polskich miast. W zmianach tych upatrujemy szansę na wyeliminowanie nieprawidłowości, związanych z wydawanymi przez gminy warunkami zabudowy niespełniającymi zapisów studium.

3. Przekierowanie inwestycji budowlanych na tereny przygotowane do zabudowy i wyposażone w infrastrukturę techniczną i społeczną. Nowe regulacje realnie zachęcą gminy do uchwalania planów miejscowych. Ich deficyt pogłębia powszechny już chaos przestrzenny polskich miast i prowadzi do negatywnych konsekwencji w wymiarze społecznym (deficyt terenów i usług publicznych, zbyt intensywna lub rozproszona zabudowa, nadużywanie przez gminy decyzji o warunkach zabudowy).

4. Wprowadzenie zasad efektywnego gospodarowania przestrzenią, w tym zasad miasta zwartego, niskoemisyjnego, przyjaznego pieszym i rowerzystom. Zestaw zmian zwiększa racjonalność zagospodarowania przestrzeni.

Dodatkowe zmiany dotyczą urealnienia odpowiedzialności odszkodowawczej gminy za ustalenia planu miejscowego. Mogą one zmotywować gminy do uchwalania planów. Wszelkie zmiany podnoszące jakość tych dokumentów oraz usprawniające proces ich uchwalania mają w efekcie istotny wpływ społeczny. Dlatego, jako spójny zestaw rozwiązań poprawiających system planowania i realizacji polityki przestrzennej w kraju, znajdują nasze pełne poparcie.

Przypominamy, że diagnoza przestrzeni polskich wsi i miast, opisana w uzasadnieniu do projektowanych zmian ustawy, jest alarmująca. Chaotyczna i rozproszona zabudowa nie tylko dewastuje krajobraz i ekosystem, ale także wywołuje olbrzymie koszty finansowe ponoszone przez podatników. Niska jakość planowania przestrzennego generuje również dodatkowe koszty społeczne. Na terenach dynamicznego rozrostu zabudowy powszechne są obecnie deficyty w dostępie obywateli do podstawowych usług publicznych, takich jak szkoły, przedszkola, sklepy i ośrodki zdrowia.

Wobec powyższego apelujemy o położenie szczególnego nacisku na zakończenie prac nad nowelizacją ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, tak, aby mogła zostać przegłosowana przez parlament obecnej kadencji.

 

Z wyrazami szacunku,

Martyna Adamczak, Uniwersytet SWPS

Michał Augustyn, Pracownia Dóbr Wspólnych

Tomasz Bojęć, think-tank Blogblog, Wrocław

Grzegorz Borek, Stowarzyszenie Kieleckie Inwestycje

Aleksander Bucholski, Stowarzyszenie Prawo do Miasta, Poznań

Artur Celiński, Magazyn Miasta, Res Publica

Oktawiusz Chrzanowski, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych FISE

Krzysztof Cibor, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych FISE

Michał Czepkiewicz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, radny Osiedla Jeżyce w Poznaniu

Monika Domańska, Stowarzyszenie Traffic Design

Łukasz Drozda, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Joanna Erbel, Miasto Wspólna Sprawa, Kongres Ruchów Miejskich

Przemysław Filar, Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia

Lucyna Gawuć, Nasze Odolany

Hanna Gill-Piątek

Michał Grabczyk, stowarzyszenie Nowy Żoliborz

Jacek Grunt-Mejer, Uniwersytet Warszawski, Strefa Piesza

Franciszek Gruszczyński-Ręgwowski, Wolska58/Skwer “Sierpnia 1944”

Natalia Kaczor, Stowarzyszenie Traffic Design, Gdynia

Izabela Kaszyńska, Pracownia Dóbr Wspólnych, Miasto Wspólna Sprawa

Alicja Kaźmierczak, Stowarzyszenie Prawo do Miasta, Poznań

Jakub Kotyński, aktor

Karina Koziej, Miasto Jest Nasze

Aleksandra Krugły, Inicjatywa Osiedle “Przyjaźń”

Wojciech Kurzyjamski, Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia

Robert Kwiatkowski, stowarzyszenie Nowy Żoliborz

Magdalena Leszko, Inicjatywa Osiedle Przyjaźń, Warszawa

Małgorzata Leszko, Inicjatywa Osiedle Przyjaźń, Warszawa

Tomasz Leśniak, Kraków Przeciwko Igrzyskom

mgr inż. arch. Piotr Łuszczyński, doktorant, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej

Lidia Makowska, radna Dzielnicy Wrzeszcz Górny, Gdańsk

Konrad Marczyński, Praskie Stowarzyszenie Mieszkańców „Michałów”

Wojciech Matejko, Stowarzyszenie Badawczo-Animacyjne Flaneur, Miasto Wspólna Sprawa

Łukasz Maślanka, Towarzystwo Upiększania Miasta Wrocławia

Jan Mencwel, aktywista miejski, Warszawa

Lech Mergler, Stowarzyszenie Prawo do Miasta, Poznań

Krzysztof Michalski, Praskie Stowarzyszenie Mieszkańców „Michałów”

Jantoni Mikulski, stowarzyszenie Warszawa Obywatelska, Warszawa

Krzysztof Nawratek, Plymouth University, UK

Urszula Niziołek-Janiak, radna Rady MIejskiej w Łodzi

Beata B. Nowak – Zielone Wiadomości, Warszawa

Włodzimierz Nowak, Nasz Grunwald, Poznań

Aleksander Obłąk, Akcja Miasto, Wrocław

Jarosław Ogrodowski, Ruch Społeczny Szacunek dla Łodzi, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami oddział w Łodzi

dr inż. arch. Łukasz Pancewicz, Politechnika Gdańska Wydział Architektury, członek Towarzystwa Urbanistów Polskich, ISOCARP (International Society of City and Regional Planners)

Mikołaj Pieńkos, stowarzyszenie Forum Rozwoju Warszawy

Marcin Płonka, Stowarzyszenie Rembertów Bezpośrednio, Warszawa

dr Kacper Pobłocki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Mariusz Rusinek, Stowarzyszenie Nowy Ład

Łukasz P. Skurczyński, Partia Zieloni

Jan Smolenski, New School for Social Research, Krytyka Polityczna

Aleksandra Stępień, Miasto Moje A w Nim

Piotr Szymański, Politechnika Wrocławska

Jan Śpiewak, Miasto Jest Nasze

Bogna Świątkowska, Fundacja Bęc Zmiana

Jerzy Tarłowski, stowarzyszenie Forum Rozwoju Warszawy

Aleksandra Wasilkowska, architektka

Leszek Wiśniewski, architekt, urbanista Stowarzyszenie Miasto Jest Nasze

Adam Wrzesiński, Dom Literatury w Łodzi,

Agnieszka Ziółkowska, Pracownia Demokracji, Miasto Wspólna Sprawa

Olga Zuchora, Fundacja Normalne Miasto – Fenomen

Ewa Zielińska, Miastodwa

Aleksandra Zienkiewicz, Towarzystwo Benderowskie we Wrocławiu

Izabela Zygmunt, Partia Zieloni

Marta Żakowska, Instytut Badań Przestrzeni Publicznej, Magazyn Miasta

Krystyna Żyżyńska-Galeńska, biolożka, Mokotowska Grupa Rowerowa