AKTUALNOŚCI

Olsztynek: dworzec z okresu hitleryzmu do przebudowy

Funkcja dworcowa w Olsztynku ma być przeniesiona do innego budynku – takie są plany PKP. Obsługa pasażerów zmieścić ma się w dawnym budynku toalet. Sam budynek dworca zmieni funkcję, którą pełni od ośmiu dekad.

Plac Dworcowy w Olsztynku jest jednym z założeń zrealizowanych w Niemczech latach trzydziestych. Obiekt otwarty został w 1939 roku w związku z potrzebą obsługi jednego z najważniejszych pomników w ówczesnych Prusach Wschodnich.

Pomnik Bitwy pod Tannenbergiem

By w pełni poznać historię pomnika, cofnąć trzeba się do roku 1914 i bitwy rozegranej w tym regionie między wojskiem Cesarstwa Niemieckiego, a dwukrotnie liczniejszymi siłami rosyjskimi. Laury zwycięzców zwycięskiej bitw pod Tannenbergiem, przypadły gen. Ludendorffowi i gen. Hindenburgowi. Dla niemieckiej opinii publicznej to ten drugi stał się kluczowa postacią Prus Wschodnich.

Tannenberg Denkmal

źródło: Bundesarchiv, Bild 101I-679-8187-26 / Sierstorpff (Sierstorpp) / CC-BY-SA 3.0

W latach 1924–1927 w rejonie Olsztynka (niem. Hohenstein) powstał pomnik poległym obok cmentarza wojennego. Budowla projektu braci Wilhelma i Johannesa Krügerów przypominać miała krąg bloków kamiennych. Dla pomnika wybrano miejsce na środku rozległej południowo-wschodniej Pruskiej równiny. W sierpniu 1934 roku uroczyście pochowano tam zmarłego marszałka Paula von Hindenburga. Od tego czasu Mauzoleum stało się celem licznych wycieczek i manifestacji.

Tannenberg Pomnik

Bundesarchiv, Bild 101I-679-8187-31 / Sierstorpff (Sierstorpp) / CC-BY-SA 3.0

Dworzec w Olsztynku – reprezentacyjny obiekt w nazistowskich Niemczech

Odbudowany po zniszczeniach I wojny światowej Olsztynek stał się celem podróży. Wskutek budowy pomnika i obsługi planowanego wzmożonego ruchu turystycznego, pojawiła się potrzeba budowy nowego założenia dworcowego: zapewniającego sprawną komunikację, a jednocześnie reprezentacyjnego i nowoczesnego.

Budynek zaprojektowany został przez architekta Helmuta Conradiego z zespołem. Plac Dworcowy o wymiarach 50 m na 80 m został otoczony z trzech stron budynkami: obiektem dworca kolejowego oraz dwóch budynków mieszkalnych na jego flankach.


Dworzec (zdjęcie – link zewn.) obejmuje piętrowy budynek o elewacji frontowej z trzynastoma strzelistymi oknami, a także boczne parterowe skrzydła. Wnętrze składało się z przestrzennego holu, kas, poczekalni, pomieszczeń dworcowych oraz restauracji. Zarówno budynek dworca jak i sąsiadujące budynki mieszkalne zdobiły elementy nawiązujące do niemieckiej stylistyki ludowej. Budynek pokrył wysoki, strzelisty dach. Na nim w osi budynku umieszczona została platforma z masztem flagowym i ażurowym wyobrażeniem orła.

Olsztynek Hohenstein

Mapa z 1944 roku pokazująca rejon Olsztynka. Widoczny pomnik-mauzoleum, dworzec kolejowy oraz łącząca je droga / ze wzbiorów: Archiwum Państwowe w Poznaniu

 

W ubiegłym tygodniu minął termin składania ofert na zmianę funkcji budynku toalet, budowę wiaty otwartej dla podróżnych oraz rozbiórkę budynku magazynowego. PKP SA planuje przeznaczyć na przebudowę dworca ok. 13 mln złotych, zaś najtańsza oferta, opiewająca na kwotę blisko 21 mln zł brutto. Czekamy na decyzję czy dworzec zostanie przeniesiony do dawnego pawilonu, a obiekt doczeka się zmiany funkcji, którą pełni od ośmiu dekad.  W kolejnym etapie zakładana jest przebudowa dworca kolejowego na budynek usługowo-kulturowy z salą wielofunkcyjną na 120 osób.

Pomnik Bitwy pod Tanenbaumem
Pod koniec II wojny światowej pomnik Bitwy pod Tannenbaumem został wysadzony w powietrze przez wycofujący się Wehrmacht. Pozostałe płyty granitowe trafiły do Olsztynka, Olsztyna i Warszawy – znajdziemy je w centrum miasta przy skrzyżowaniu Alei Jerozolimskich i Nowego Światu.
W artykule skorzystano z informacji zawartych w: Architektura spod znaku swastyki w Prusach Wschodnich – wstęp do rozpoznania tematu; Jan Salm; 2015