Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju przygotowało główne założenia Narodowego Planu Rewitalizacji (NPR). Na ich bazie powstanie pakiet rozwiązań systemowych, który sprawi, że rewitalizacja będzie kompleksowa i bardziej skuteczna. Ministerstwo planuje przedstawić Narodowy Plan Rewitalizacji na przełomie 2014 i 2015 roku.
Narodowy Plan Rewitalizacji będzie szerokim dokumentem, obejmującym również problem “rozlewania” się miasta i chaotyczną zabudowę, w wyniku której wyludniają się śródmieścia miast. “NPR ma promować ideę „powrotu do miast” – zwartych w zabudowie, ograniczających emisyjność, charakteryzujących się dbałością o zieloną infrastrukturę i jednocześnie przyjaznych mieszkańcom. Instytut Rozwoju Miast oszacował w swoim dokumencie „Skala degradacji miast w Polsce”, iż nawet 20 proc. obszarów miejskich wymaga rewitalizacji. Dotyczy to niemal 2,4 mln mieszkańców kraju.
Istotne jest, że NPR definiuje czym jest i jaka powinna być rewitalizacja. Nakazuje zerwanie z postrzeganiem jej jako zbioru punktowych, oderwanych od siebie działań (często rewitalizacją bywają nazywane same działania infrastrukturalne). Dobrze prowadzona rewitalizacja powinna być (MiR, NPR):
- kompleksowa poprzez zmiany w różnych sferach życia mieszkańców – społecznej (np. aktywizacja społeczna), kulturowej, gospodarczej (np. promowanie samozatrudnienia), przestrzennej (np. remonty, działania infrastrukturalne) czy środowiskowej,
- zintegrowana poprzez współpracę i uporządkowanie działań różnych podmiotów (np. techniczna poprawa warunków zamieszkania zawsze szła w parze z działaniami społecznymi adresowanymi do mieszkańców),
- prowadzona w ścisłej współpracy ze społecznością lokalną (a także przez nią samą),
- skoncentrowana terytorialnie, co oznacza, że powinna odnosić się do konkretnego zdegradowanego obszaru.
Jak jest zbudowany Narodowy Plan Rewitalizacji ?
Opiera się on na 4 modułach, które swoim zakresem obejmują:
- dokumenty – wszystkie dokumenty bezpośrednio związane z realizacją Narodowego Planu Rewitalizacji. Jego rdzeniem ma być dokument obejmujący wszystkie aspekty i sfery realizacji Planu, a pozostałe dokumenty będą konsekwencją przyjętych w nim treści, m.in.: wytyczne MIiR w zakresie rewitalizacji obszarów zdegradowanych (dla perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020), wzorcowe dokumenty (strategiczne, operacyjne, techniczne, przetargowe etc.), ewentualne tematyczne programy rozwoju.
- zmiany w regulacjach i nowe regulacje (rozwiązania legislacyjne) – obejmuje tworzenie prawa oraz zmiany obowiązujących przepisów, przy założeniu, że rewitalizacji nie wolno „przeregulować”, przy równoczesnym stwarzania przyjaznych warunków, zachęcających do działania
- instrumenty wsparcia (krajowe i unijne) – NPR będzie wskazywać konkretne instrumenty i sprawiać, by uzupełniały się ze sobą, a nie np. dublowały. Możliwe będzie także tworzenie nowych instrumentów.
- informację i edukację
Elementem spajającym NPR będzie dokument główny – przyjmowany przez Radę ministrów “parasolowy dokument obejmujący wszystkie aspekty i sfery realizacji Planu (diagnozę, cel strategiczny, obszary jego realizacji itp.).
MIiR proponuje, by regulacje dotyczyły m.in. ustawowego zdefiniowania rewitalizacji Miałaby ona być zadaniem własnym gminy. Ustawa wprowadzałaby ustawową formułę programu rewitalizacji, zapewnienia udziału mieszkańców miasta oraz innych partnerów (społecznych i gospodarczych) w przygotowaniu programu rewitalizacji i jego wdrażaniu. Istotne jest powiązanie procesów rewitalizacyjnych z planowaniem przestrzennym gminy.
Ministerstwo planuje opublikować pełny Narodowy Plan Rewitalizacji na przełomie 2014 i 2015 roku. NPR ma mieć horyzont czasowy do 2022 r., co ma być związane z nadchodzącą perspektywą finansową UE do 2020 r. – przewiduje się, że na rewitalizację miast przeznaczone zostanie 25 mld zł. Plan umożliwi zbudowanie mocnych podstaw dla krajowych instrumentów rewitalizacji, po jego zakończeniu.
Narodowy Plan Rewitalizacji dokładniej omówiony jest tutaj.