Miasta alfa, beta, gamma to kategorie powstałe w wyniku utworzenia w 2008 roku rankingu Global Cities Index. Zestawienie to zawiera największe, najlepiej połączone ze światem, najbardziej rozwinięte miasta, pełniące dominującą funkcję w kraju,w którym się znajdują. Są to miejsca predysponowane do lokalizowania instytucji międzynarodowych, siedzib dużych firm i organizacji. W końcu są to miasta odpowiedzialne za integrację zarówno w skali kontynentalnej, jak i międzynarodowej.
Aby miasto można było określać mianem “światowego” musi spełniać takie kryteria, jak:
- wysoka różnorodność usług finansowych (w zakresie bankowości, nieruchomości, ubezpieczeń, marketing);
- dominacja pod względem handlu oraz gospodarki w dużej okolicy;
- posiadanie w granicach miasta centr nowych pomysłów i innowacji w biznesie , ekonomii , kulturze i polityce, jak również giełdy oraz instytucji finansowych;
- posiadanie w granicach miasta wielu siedzib firm międzynarodowych;
- wysoki odsetek mieszkańców zatrudnionych w sektorze usług;
- wysoka jakość instytucji edukacyjnych.
W Global Cities Index wyróżniono 5 kategorii miast, które można określać mianem “miast światowych”:
- Miasta Alfa
- Miasta Beta
- Miasta Gamma
- Miasta “wysoce dostateczne”
- Miasta “dostateczne”
1. Alfa (45 miast):
W grupie alfa znajdują się miasta o największym potencjale gospodarczym. Są to miasta położone głównie w granicach państw wysoko rozwiniętych z Ameryki Północnej, Europy oraz Dalekiego Wschodu. Wyróżnia się cztery podkategorie:
- Alfa++(2 miasta): tutaj znajdują się dwa najbardziej wpływowe, międzynarodowe centra gospodarcze. Miasta Alfa++ to: Nowy Jork, Londyn
- Alfa+(9 miast): miasta uzupełniające Nowy Jork oraz Londyn o najwyższym potencjale ekonomicznym, naukowym, technicznym. Miasta alfa+ to m.in.: Paryż, Tokio, Pekin, Dubaj, Sydney
- Alfa(12 miast): są to miasta łączące miasta alfa++ oraz alfa+, będące głównymi ośrodkami regionów ekonomicznych. Miasta alfa to m.in.: Bombaj, Moskwa, Los Angeles, Meksyk, Amsterdam
- Alfa-(22 miasta): posiadają taką samą charakterystykę jak miasta alfa, jednak mniejszy zasięg wpływu. Miasta alfa- to m.in.: Seul, Monachium, Boston, Dżakarta, Warszawa.
Poniżej znajduje się mapka przedstawiająca rozkład miast alfa oraz ich połączenia:
2. Beta (78 miast):
Miasta Beta tworzą sieć łączącą ważne ekonomicznie regiony, jednak o mniejszym zasięgu niż miasta alfa. W sieci beta większą rolę zaczynają odgrywać miasta położone na Bliskim Wschodzie oraz w Ameryce Południowej. Wśród miast beta występują trzy podkategorie:
- Beta+ (24 miasta): Kopenhaga, Rzym, Dallas, Bangalore, Kapsztad
- Beta (18 miast): Bogota, Oslo, Vancouver, Al-Rijad, Auckland
- Beta- (36 miast): Seattle, Perth, Bratysława, Tunis, Quito
Poniżej znajduje się mapka przedstawiająca rozkład miast beta oraz ich połączenia:
Miasta gamma (61 miast)
Miasta gamma to kolejny szczebel “drabiny”, w którym analogicznie jak w miastach beta występują trzy podkategorie, w tym:
- Gamma+ (19 miast): Sankt Petersburg, Osaka, Zagrzeb, Baltimore, Islamabad
- Gamma (18 miast): Ankara, Glasgow, Guadalajara, Walencja, Muskat
- Gamma- (24 miasta): Kraków, Lipsk, Malmo, Algier, Turyn
Poniżej znajduje się mapka przedstawiająca rozkład miast gamma oraz ich połączenia:
Poza miastami alfa, beta oraz gamma istnieją także dwie dodatkowe kategorie: miasta wysoce dostateczne (41 miast) oraz dostateczne (87 miast). Są to miasta wspierające sieć powyższych kategorii.
Miasta wysoce dostateczne, aby uznać je za światowe to m.in.: Wrocław, Poznań, Lille, Kurytyba, Ottawa, zaś wśród miast dostatecznych można wymienić: Tuluzę, Mińsk, Las Vegas, Busan czy Hannover.
Co daje ranking?
- możliwość porównywania potencjału ekonomicznego, rozwojowego miast z różnych regionów świata;
- ranking jest kolejnym potwierdzeniem wysokich dysproporcji pomiędzy “bogatą północą” oraz “biednym południem”;
- ukazuje pozycje naszych miast w realiach międzynarodowych – w rankingu ujęto cztery polskie miasta, z czego żadne nie znalazło się w ostatniej, piątej kategorii. Dla porównania w rankingu zostały ujęte po cztery miasta z takich państw jak: Szwajcaria czy Holandia;
- jest podpowiedzią dla władz państwa przy sporządzaniu dokumentów oraz strategii szczebla krajowego.
Ranking został utworzony w 2008 roku, po czym był aktualizowany w latach 2010 oraz 2012. Czy doczekamy się tegorocznej aktualizacji? Ponoć prace już zmierzają ku końcowi. Pełny wykaz miast znajduje się pod tym adresem.