Mapa zasadnicza

Definicja:
Mapa zasadnicza zgodnie z art.2 pkt.7 ustawy z dnia 17 maja 1989 roku Prawo geodezyjne i kartograficzne, to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementach ewidencji gruntów i budynków, a także sieci uzbrojenia terenu: nadziemnych, naziemnych i podziemnych. Mapa zasadnicza nazywana jest również Podstawową Mapą Kraju i jest własnością państwową, a jej prowadzenie zostało powierzone starostwom powiatowym (w szczególnych wypadkach gminom za zgodą właściwego wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego), jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej.

Mapa zasadnicza stanowi:
• podstawowy element państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego,
• podstawowy materiał kartograficzny, wykorzystywany do zaspokojenia różnorodnych potrzeb gospodarki narodowej, a w szczególności zagospodarowania przestrzennego, katastru nieruchomości i powszechnej taksacji,
• źródłowe opracowanie kartograficzne do sporządzania map pochodnych i innych wielkoskalowych map tematycznych oraz aktualizacji mapy topograficznej w skali 1:10 000 (1:5000).

Mapa zasadnicza służy do celów administracyjnych, prawnych, ewidencyjnych i projektowych oraz stanowi część składową krajowego systemu informacji o terenie (SIT).

Podstawa prawna do tworzenia mapy zasadniczej
Do niedawna obowiązującym w Polsce zbiorem wytycznych dotyczących tworzenia map zasadniczych w geodezji była instrukcja techniczna K-1. Zawierała ona oprócz odpowiednich zaleceń także katalog umownych symboli używanych przy tworzeniu map i szkiców.

Obecnie obowiązującą podstawą prawną dotyczącą sporządzania mapy zasadniczej jest Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 12 lutego 2013 r. w sprawie bazy danych geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej. W załączniku do rozporządzenia uwzględnionych zostało wiele nowych obiektów topograficznych, o których nie było mowy w instrukcji K1, co więcej – nadano nowe kody i zmieniono większość symboli. Rozporządzenie to nie przewiduje możliwości prowadzenia mapy zasadniczej w formie analogowej, a jedynie definiuje obiektowe bazy danych, z których pozyskuje się dane do utworzenia mapy zasadniczej

Zgodnie ze wspomnianym rozporządzeniem, mapę zasadniczą tworzy się na podstawie odpowiednich zbiorów danych zawartych w:
• bazie danych EGiB (ewidencja gruntów i budynków);
• bazie danych GESUT (geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu;
• bazie danych PRG (państwowy rejestr granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju);
• bazie danych PRPOG (państwowy rejestr podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych);
• BDOT500 (baza danych obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:500–1:5000);
• BDSOG (baza danych szczegółowych osnów geodezyjnych).

Skala mapy zasadniczej
Dla określonego terenu prowadzona jest tylko jedna mapa zasadnicza w odpowiednio dobranej skali, zależnej od:
• stopnia zagęszczenia na mapie elementów stanowiących jej treść,
• przewidywanych zamierzeń inwestycyjnych.

Mapa zasadnicza wykonywana jest w skalach:
• skala 1:500 – dla terenów o znacznym obecnym lub przewidywanym zainwestowaniu,
• skala 1:1000 – dla terenów małych miast, aglomeracji miejskich i przemysłowych, oraz terenów osiedlowych wsi będących siedzibami gmin,
• skala 1:2000 – dla pozostałych zwartych terenów osiedlowych, terenów rolnych o drobnej, nieregularnej szachownicy stanu władania oraz większych zwartych obszarów rolnych i leśnych na terenach miast,
• skala 1:5000 – dla terenów o rozproszonej zabudowie wiejskiej oraz gruntów rolnych i leśnych na obszarach pozamiejskich.

Skala mapy zasadniczej musi być tak dobrana, aby opracowanie było przejrzyste i czytelne. Staranność wykonania to podstawa prac kartograficznych, dająca określone korzyści wszystkim osobom korzystającym z map.

Mapa zasadnicza jest prowadzona w obowiązującym układzie odniesienia “2000” (do 31 grudnia 2009 r. był nim układ “1965”) oraz w układzie wysokościowy z punktem odniesienia “Kronsztad” (Rosja). Ze względu na istnienie arkuszy mapy zasadniczej w układach innych niż obowiązujący ( sporządzonych w formie papierowej), prace geodezyjne prowadzone są w układzie współrzędnych 1965 lub układach lokalnych.

Zalety mapy numerycznej w porównaniu do mapy analogowej
Zalety mapy numerycznej w porównaniu do mapy analogowej (wg Kowalczyk Kamil „Wybrane zagadnienia z rysunku map” wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Olsztyn 2004. str. 35-93):
• przyspieszenie i automatyzacja cyklu opracowania mapy,
• zachowanie dokładności pomiarowej z możliwością wykonania w dowolnym czasie z przetworzonych danych terenowych wielu obliczeń,
• automatyzacja prac związanych z wykonaniem na ploterze mapy graficznej, co uwalnia rysunek od błędów kartografa,
• możliwość szybkiego sporządzenia map w dowolnej skali np. tematycznych,
• odtworzenie historii tworzenia mapy lub jej fragmentów,
• łatwość zmiany opisów, cech graficznych rysunków mapy, aktualizacji i generalizacji, a jednocześnie możliwość zachowania wersji pierwotnych,
• brak wpływu deformacji podkładu i niezmienności w czasie informacji terenowych zapisanych w nośnikach pamięci,
• możliwość wielokrotnego drukowania mapy graficznej w dowolnej postaci i kroju arkuszowym,
• uproszczenie tworzenia map pochodnych,
• możliwość edycji map w dowolnym układzie odniesień przestrzennych,
• ułatwienie podejmowania decyzji przez władze administracyjne i samorządowe na podstawie dostępnych i wiarygodnych danych z mapy numerycznej,
• bardziej wszechstronne wykorzystanie w Systemach Informacji o Terenie.