Książka: “Warszawa Niezaistniała”
Zastanawialiście się kiedyś jak wyglądałaby Warszawa, gdyby jej rozwoju po I wojnie światowej nie przerwał kolejny konflikt? Czy miasto rozwinęło się tak, jak planowali to ówcześni urbaniści? Jeśli ciekawi was odpowiedź na te pytania – powinniście przeczytać tą książkę.
“Warszawa Niezaistniała” to obowiązkowa pozycja dla wszystkich zainteresowanych obecnym układem urbanistycznym i architektoniczym Warszawy. Jarosław Trybuś – krytyk architektury (którego inną książkę o warszawskiej architekturze opisywaliśmy tutaj) zebrał wszelkie, rozproszone dotychczas informacje dotyczące projektów rozwojowych Warszwy w latach 40. XX wieku w jeden, dobrze poukładany tom. Czemu skupił się na akurat tym okresie? Stolica młodego państwa przeżywała wtedy złoty okres dla planowania – miasto szykowało się do udziału w Powszechnej Wystawie Krajowej, planowanej na 1944 rok na Saskiej Kępie, co wymagało zaprojektowania odpowiednich reprezentacyjnych terenów wystawowych na tych terenach.
Organizacja wystawy krajowej nie ograniczała się do rozwoju tylko terenów wystawowych, a całej Warszawy – miasto chciało zaprezentować się z jak najlepszej strony, co wymagało rozbudowy wielu innych elementów miasta, takich jak siatki komunikacyjnej, terenów reprezentacyjnych, a także stworzenie nowych, centralnych dzielnic miasta. Szczególnie ciekawe były plany dotyczące dzielnicy Marszałka Piłsudzkiego – planowane na obecne tereny Pól Mokotowskich. Autor opisuje także pierwotne plany lokacji oraz projektu architektonicznego Dworca Centralnego – niewiele osób wie, że stojący obecnie dworzec miał poprzednika, który szybko po budowie został zniszczony.
Na uwagę zasługują liczne ilustracje prezentowanych w książce projektów. Fotografie i rysunki architektoniczne pochodzą ze zbiorów m.in. Muzeum Narodowego i Narodowego Archiwum Cyfrowego – wiele z nich zostało cyfrowo zrekonstruowane, co pozwala lepiej wyobrazić sobie jak dane tereny miały wyglądać.
Książka jest napisana dobrym językiem – czyta się ją bardzo lekko. Polecam ją osobom, które ciekawi los stolicy oraz to, jak miasto rzeczywicie mogło wyglądać. Jeśli ktoś jednak będzie czuł niedosyt informacji na dany temat (w co szczerze wątpię) – autor podaje ogromny zasób odwołań do innych pozycji, w których można odnaleźć więcej informacji o danym projekcie. Wydaje mi się, że w żadnej z tych książek nie zebrano tych informacji w tak ciekawy i holistyczny sposób. Zdecydowanie jest więc warta swojej ceny, która wynosi ok. 50zł.