Kraków jest pierwszym miastem w Polsce, które zakaże mieszkańcom palenia w piecach węglem i drewnem. Regulacje wejdą w życie w 2019 roku.

Stolica Małopolski zmaga się z dużym zanieczyszczeniem powietrza – regularnie przekraczane są normy stężeń pyłów zawieszonych PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenu. Głównym emitorem jest ogrzewanie indywidualne, a dopiero później przemysł i komunikacja. Badania prowadzone przez Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego wskazują, że warunki te przyczyniają się do śmierci kilkuset osób rocznie, tylko na terenie Krakowa. Ponadto zanieczyszczenie powietrza wpływa na mniejszą wagę i wzrost noworodków, pogarsza ich późniejszą odporność oraz rozwój intelektualny.

Sejmik Województwa Małopolskiego w 2013 roku próbował wprowadzić tego typu ograniczenie, nabierające mocy prawnej w roku 2018. Jednakże zostało ono uchylone we wrześniu 2015 przez Naczelny Sąd Administracyjny, podstawą był brak zapisów w ustawie na temat kompetencji samorządu. Odpowiednie zapisy w Prawie ochrony środowiska pojawiły się już listopadzie ubiegłego roku. Możliwość ograniczenia spalania określonych paliw, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na zdrowie ludzi bądź stan środowiska wprowadziła tzw. „ustawa antysmogowa” (dokładnie Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska). Kraków będzie pierwszą w kraju gminą, która skorzysta z tego prawa. Radni sejmiku przegłosowali uchwałę 15 stycznia 2016.

Całkowity zakaz palenia węglem i drewnem w kotłach, piecach i kominkach wejdzie w życie 1 września 2019. Po tym dniu opalać będzie można wyłącznie paliwami gazowymi lub lekkim olejem opałowym, których spalanie emituje kilkaset razy mniej zanieczyszczeń. Regulacje dotyczą niskiej emisji, a nie instalacji przemysłowych, dla których potrzebne jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego, pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do atmosfery. Dla tych systemów nadal obowiązują standardy wynikające z rozporządzenia ministra środowiska (rozporządzenie z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów) i decyzji administracyjnych.

Koszty wymiany pieców i kotłów oszacowano na 435 mln zł, dla porównania roczne koszty zdrowotne związane z emisją pyłu PM2,5 to bagatela 740 mln zł. Zmiana będzie wspierana ze środków Programu Ograniczania Niskiej Emisji (PONE), Lokalnego Programu Osłonowego, a także programu KAWKA. Kontrole przestrzegania ograniczeń przeprowadzać będzie straż miejska, policja, Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego oraz Małopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Organy te będą miały możliwość nakładania mandatów i grzywien odpowiednio do 500 i 5000 zł.

Wraz z uchwaleniem dokumentu prezydent Krakowa, Jacek Majchrowski, zaapelował do włodarzy sąsiednich gmin o podjęcie działań, mających na celu wprowadzenie takich samych ograniczeń. Problem złego stanu powietrza jest kwestią wspólną, nie ogranicza się tylko do granic administracyjnych Krakowa.

Treść uchwały wraz z uzasadnieniem
Prognozowane stężenia zanieczyszczeń powietrza w Krakowie