Gocław – osiedle zrodzone z lotniska
Gdańska Zaspa, Warszawskie Bemowo, Sztokholm (Bromma) czy Helsinki (Malmi) to tylko niektóre przykłady prób zagospodarowania terenów wykorzystywanych wcześniej jako port lotniczy.
Gocław przyłączono do Warszawy w 1916 roku, wraz z Saską Kępą oraz Grochowem. Była to wtedy wieś, którą umiejscowić można w rejonie dzisiejszej ulicy Poligonowej. W roku 1933 roku zdecydowano o budowie lotniska rekreacyjno-sportowego, przeniesionego z Mokotowa. Tereny sąsiadujące z Gocławiem musiano osuszać za pomocą specjalnych kanałów. Lotnisko Aeroklubu Warszawskiego uruchomione zostało po zakończeniu II wojny światowej.
Gocław w okresie międzywojennym, przed budową lotniska | źródło: Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego – Biblioteka WNG
Lotnisko istniało do połowy lat 70-tych. Jego obecność przegrała z naciskiem na zapotrzebowanie powierzchnie mieszkaniowych. Pierwsze plany nowego osiedla pojawiały się na już na początku dziesięciolecia. Ostatecznie prace budowlane w zespole mieszkaniowym Gocław-Lotnisko rozpoczęły się w roku 1977. Za ich przebieg odpowiadała Robotnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa “Osiedle Młodych”. Było to pierwsze osiedle w stolicy, którego projekt był tematem międzynarodowego konkursu architektoniczno-urbanistycznego. Projektantem osiedla został Tadeusz Mrówczyński, ówczesny wiceprezes SARP, odpowiedzialny m.in. za zaprojektowanie układu zachodniego Muranowa czy Służewa.
Osiedle położone jest wewnątrz ciągu ulic na planie elipsy (Abrahama, Umińskiego, Meissnera, Jugosławiańska), w którym dwie przecinające się ze sobą drogi (Fieldorfa, Bora-Komorowskiego) dzielą Gocław na cztery osiedla: Orlik, Wilga, Jantar i Iskra. Lotnicza przeszłość upamiętniona została również w nazwach ulic (Samolotowa, Horbaczewskiego, Dedala, Orlego Lotu, Polskich Skrzydeł, Awionetki RWD, Meissnera). Charakterystyczny jest układ urbanistyczny budynków o układzie heksagonalnym, który kojarzyć może się ze wspomnianym założeniem gdańskiej Zaspy.
Fot. Piofol | Wikimedia Commons | lic. CC-BY-3.0
Gocław jest dziś częścią dzielnicy Praga Południe. Na osiedlu mieszka około 60 tysięcy osób. Zabudowa osiedla jest dogęszczana w szczególności w sąsiedztwie głównych ciągów komunikacyjnych. W ciągu najbliższych lat planowana jest realizacja linii tramwajowej, łączącej Gocław z centrum miasta, zaś studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego proponuje skierowanie w kierunku osiedla III linii metra.
Aktualnie Warszawa przystępuje do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gocław Lotnisko. Stołeczni radni zdecydowali o tym jeszcze w 2014 roku. Termin przyjmowania wniosków mija 24 listopada 2016 roku.
Koszalin – Kraków – Krosno – Legnica – Lublin – Łódź – Nowy Sącz – Olsztyn – Opole – Poznań – Przemyśl – Rzeszów – Siedlce – Skierniewice – Sopot – Sosnowiec – Suwałki – Szczecin – Tarnobrzeg – Tarnów – Toruń – Wałbrzych – Warszawa – Wrocław –
Zabrze – Zamość – Zielona Góra
– gdańskiej Zaspie – dzielnicy z lat 70. na miejscu lotniska
– ciechanowskich “Blokach” – niemieckiej wizji z lat 40.
– warszawskim Żoliborzu – jednej z najbardziej prestiżowych dzielnic stolicy
– poznańskim Sołaczu – willowej dzielnicy z początku XX wieku
