Analizujesz zachowania ludzi, ich interakcje, a może interesuje Cię analiza tych interakcji w szerszym zakresie − np. czy działania władz lokalnych wpływają na decyzję władz w sąsiednich miastach, gminach, powiatach? Teraz znalezienie odpowiedzi nie będzie trudne. W Portalu Geostatystycznym sam możesz przygotować zestawienia danych, ich analizy oraz wizualizacje.

Analiza procesów lokalnych, jako bezpośrednio związana z działalnością człowieka w aspekcie społecznym i gospodarczym, zyskuje na znaczeniu względem analizy odpowiadających im procesów globalnych i regionalnych. Wynika to m.in. z faktu, że analizy te dotyczą procesów prowadzonych w określonym, zazwyczaj niewielkim miejscu i ustalonym czasie. W ujęciu lokalnym umiejscowieniem gospodarki jest konkretne miasto (wieś), gmina a czasem powiat. W ten sposób powiązanie procesów gospodarczych z poziomem lokalnym prowadzi do sformułowania pojęcia rozwoju lokalnego.

Większość użytkowników pracujących z danymi przestrzennymi prędzej czy później stanie przed wyzwaniem odpowiedzenia na pytanie, czy dane, które posiadają, są powiązane ze sobą przestrzennie, tj. czy poziom analizowanego zjawiska wynika także z poziomu tego zjawiska w sąsiednich gminach, czy powiatach.

Ocena i modelowanie związków przestrzennych wybranych cech rozwoju społeczno – gospodarczego gmin w Polsce oraz identyfikacja tych gmin, dla których związki te są istotne, jest jednym z kluczowych czynników efektywnego rozwoju regionalnego. Do badania, którego celem jest sprawdzenie, jak kształtują się te zjawiska, w zależności od położenia danego obiektu w przestrzeni, służą metody statystyki i ekonometrii przestrzennej. Analizy te są coraz bardziej popularne, ponieważ ukazują procesy zachodzące w przestrzeni, a przede wszystkim ujawniają czasem ukryte związki pomiędzy poziomami zjawiska w badanym obiekcie, jak też w obiektach sąsiednich.

Naprzeciw tym potrzebom wychodzi Portal Geostatystyczny. Po zalogowaniu się do „Menedżera zasobów” użytkownik może rozpocząć budowę panelu z autokorelacją przestrzenną, poprzez opcję „Dodaj zasób”, a następnie „Analiza”.

Do analizy wybrano „Dochody własne gmin na osobę wynikające z podatku od osób fizycznych” obrazujące zamożność mieszkańców. Zakres zmienności zawiera się od 230,56 zł (gmina Przytuły w powiecie łomżyńskim w województwie podlaskim) do 5002,55 zł (gmina Chojnice w województwie pomorskim), przy czym na drugim miejscu znajduje się gmina Podkowa Leśna (powiat Grodziski w województwie mazowieckim) z 3765,22 zł. Należy zwrócić uwagę na znaczą asymetrię rozkładu tych dochodów. W ponad 95,5% gmin dochody własne na osobę wynikające z PIT nie przekraczają 1500 zł, przy czym średnia w tych gminach w 2020 roku wyniosła 708,77 zł z odchyleniem standardowym 262,78 zł. Warto również zaznaczyć, że aż w 1438 gminach wartość tych dochodów mieści się w przedziale 500 – 1000 zł. W pozostałych 111 gminach średnia wynosi 1957,97 zł z odchyleniem 569,72 zł. Rozkład został zaprezentowany na rysunku 1.

Rysunek 1 Rozkład dochodów własnych gmin wynikający z podatku od osób fizycznych w 2020 r.

Narzędzia oferowane przez Portal Geostatystyczny pozwalają na szybką analizę danych w ujęciu przestrzennym. Analizowana cecha charakteryzuje się dodatnią autokorelacją przestrzenną — statystyka I Morana wynosi bowiem 0,407, a hipotezę o jej nieistotności odrzucić można przy p-wartości wynoszącej mniej niż jedna tysięczna. Można więc przyjąć, że zjawisko to jest potwierdzone empirycznie.

Zilustrujmy to przykładem. Na zamieszczonej poniżej mapie (rysunek 2), możemy łatwo zauważyć kilka skupisk w kolorze czerwonym. Oznaczono tak gminy o wysokich dochodach z PIT. To przede wszystkim gminy przy mieście Kraków i niemal wszystkie gminy Śląska, a także gminy okalające Warszawę i Poznań. Uwagę zwraca fakt, że niemal cała wschodnia część Polski to gminy o niskich dochodach. Widać wyraźnie, że obszary, zaznaczone kolorem niebieskim, otrzymują znacznie mniejsze wpływy z podatku PIT na osobę. Przedstawiona analiza obrazuje powiązania przestrzenne między poszczególnymi skupiskami gmin, zarówno w gminach o wysokich, jak i najniższych dochodach.

Rysunek 2 Mapa klastrów

Zaprezentowana analiza jest tylko jednym z wielu zastosowań innowacyjnego narzędzia, jakim jest Portal Geostatystyczny. Nowoczesna odsłona portalu umożliwia zestawianie zarówno własnych danych, jak i udostępnianych przez Główny Urząd Statystyczny. Każdy, kto choć w minimalnym stopniu pracuje z danymi, powinien zapoznać się oferowanym narzędziem.

Portal Geostatystyczny znajdziesz pod adresem https://portal.geo.stat.gov.pl/.

Narzędzie powstało w ramach projektu „Przestrzenne Dane Statystyczne w Systemie Informacyjnym Państwa”, którego głównym celem była rozbudowa istniejącego Portalu Geostatystycznego.

Dofinansowanie nr POPC.02.01.00-00-0083/18-00 w ramach II Osi priorytetowej POPC.